Üçbaşlı qartal
Üçbaşlı qartal, saxa və dolqan folklorunda Öksökö[1][2] (saxa Өксөку) — üç ayrı başa malik qartal ilə təsvir edilmiş mifik və heraldik quş.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dində[redaktə | mənbəni redaktə et]
Üçbaşlı qartal apokrifik Yezdranın üçüncü kitabında, baş kahin Yezdranın yuxusunda təsvir edilmişdir.
Folklorda[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çeçenistan folklorunda üçbaşlı qartal fiqurları hansısa bir qəhrəman tərəfindən öldürülən düşmən bədheybətlər kimi təsvir edilib.[4] Personaj saxa və dolqan folklorunda "Öksökö" adlanır.[1][2] Evenklərin "Toroqonay" əfsanəsində üçbaşlı qartal baş qəhrəmanın yoldaşı olur.[5]
Heraldikada[redaktə | mənbəni redaktə et]
Üçbaşlı qartal fiquru "Moness kodeksi" (təx. 1300-cü il) əsərində minnesanqer Reynmar fon Tsveterin (təx. 1200–1248-ci illər) gerbində verilib.[6] Konrad Qrünenberqin (1492-ci il) armorialında üç ayrı başa sahib bir Reyxzadlerin təsviri var. Üçbaşlı bir quş fiquru 1530-cu illərdə orta aşağı alman dilində yazılmış "Günəşin parıltısı" əlyazmasında da təsvir edilmişdir.
Rusiya çarı I Mixailin skipetrı üçbaşlı qartal fiquru ilə bəzədilmişdi və dizaynın nümunələri Rusiya simvolikasında istifadə edilir.
Ədəbiyyatda[redaktə | mənbəni redaktə et]
1911-ci ildə nəşr edilən "Lado" ədəbi antologiyasındakı ilk əsər Dimirti Verqunun "Slavyan qartalı" (rus. Славянский орел) poemasıdır. Bu poemada başların Rusiyanın yaranmasında böyük rolu olan üç irqi – qərbdəki varyaqlar, şərqdəki türklər və mərkəzdəki slavyanları simvollaşdırır.[7]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 Efremov, P. E. bestiary.us Фольклор долган (#bad_url). Novosibirsk: Institute of Archeology and Ethnography of the Russian Academy of Sciences. 2000. səh. 430.[ölü keçid]
- ↑ 2,0 2,1 Seroşevski, V. L. Якуты. Опыт этнографичекого исследования. Moskva: Russian Political Encyclopedia. 1993. səh. 227.
- ↑ Novikov, Vladimir. Русскій государственный орелъ. Мистерiя 445-лѣтней исторической эволюцiи. Paris. 1966. səh. 50.
- ↑ Daxkilqov İ. A., Malsaqov A. O. Сказки, сказания и предания чеченцев и ингушей. Qroznı. 1986.
- ↑ "Эвенки. Эвенкийские предания". bibliotekar.ru. Мифы и легенды народов России. 23 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2019.
- ↑ Svençiçkoy, İ. S. «Орёл» // Бидерман Г. Энциклопедия символов. Moskva: «Республика». 1996. səh. 189. 2017-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-28. ISBN 5-250-02592-7
- ↑ [ttp://www.perspectivy.info/misl/idea/russkie_konservatory_o_prirode_i_suschnosti_samoderzhavnogo_gosudarstva_i_vlasti_2008-10-27-11-52.htm "Репников А. Русские консерваторы о природе и сущности самодержавного государства и власти"]. perspectivy.info. «Перспективы». 27 noyabr 2008. 28 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2019.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Üçbaşlı qartal ilə əlaqəli mediafayllar var.
