Əliyar Səfərli

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Əliyar Səfərli
bayraq
Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikasındakı Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri
bayraq2
4 iyul 1994 – 30 iyul 1998
ƏvvəlkiNəsib Nəsibli
SonrakıAbbasəli Həsənov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 28 dekabr 1937(1937-12-28)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 4 yanvar 2017(2017-01-04) (79 yaşında)
Vəfat yeri
Təhsili
Fəaliyyəti diplomat
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi filologiya
Elmi dərəcəsi

Səfərli Əliyar Qurbanəli oğlu (28 dekabr 1937, Anabad, Ordubad rayonu – 4 yanvar 2017, Bakı) — ədəbiyyatşünas, mətnşünas, maarif xadimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, filologiya üzrə elmlər doktoru (1983), professor (1998), AMEA-nın müxbir üzvü (1989).[1][2][3]

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əliyar Səfərli 28 dekabr 1937-ci ildə Ordubad rayonunun Anabad kəndində anadan olmuşdur. 1943–1947-ci illərdə Anabad kənd məktəbində ibtidai təhsilini alan Əliyar Səfərli 1947–1951-ci illərdə Gənzə kənd yediillik məkətbində və Ordubad şəhər Pedaqoji məktəbində təhsilini davam etdirmişdir. Daha sonra 1955–1960-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsində təhsil almışdır.[1][3]

Əliyar Səfərli 1960–1968-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Qədim və orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsində baş laborant vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1968-ci ildən Bakı Dövlət Universitetində dərs demişdir. 1971–1973-cü illərdə Əfqanıstanda tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1973-cü ildən etibarən yenidən Bakı Dövlət Universitetində əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. Ədəbiyyatşünas 1989-cu ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir. Daha sonra 1992–1994-cü illərdə Təhsil Nazirliyində Ədəbiyyatşünaslıq bölməsinin sədri vəzifəsini icra etmişdir.[1][3]

Əliyar Səfərli 1998–2002-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetində, 2002-ci ildən Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda əmək fəaliyyətini davam etdirmişdir. 2000–2004-cü illərdə AMEA-nın M. Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunda baş elmi işçi, 2001–2002-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin M. Cəlal adına Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi kafedrasının kafedra müdiri vəzifəsini icra etmişdir. Daha sonra Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsində baş elmi işçi və s. vəzifələrdə çalışmışdır.[1][3]

Əliyar Səfərlinin 5 övladı var idi.

Əliyar Səfərli 4 yanvar 2017-ci ildə 80 yaşında ürək tutmasından dünyasını dəyişib.[1][3]

Elmi fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əliyar Səfərli Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış təqiqatçılarından olmuşdur. Alim həmin dövrlə bağlı əsərləri tədqiq etmiş, ilkin əlyazmalarını araşdıraraq mətn, lüğət və şərhlərlə çap etdirmişdir. O, "Şəhriyar", "Dastani-Əhməd Hərami" dastanlarını, Qazi Bürhanəddin, İmadəddin Nəsimi, Məhəmməd Əmani, Məsihi, Məhcur Şirvani, Şah İsmayıl Xətainin "Keçmə namərd körpüsündən" (1988), Məhəmməd Füzulinin "Qoy məni dərdimlə" (1960), "Hədiqətüs-süəda" (1993) əsərlərinin elmi-tənqidi mətnini hazırlayaraq nəşr etdirmişdir. İlk dəfə Məsihinin "Divan"ını (1998) aşkarlayaraq geniş ön söz, lüğət və şərhlərlə elmi ictimaiyyətə təqdim etmişdir. Son illərdə "Divan ədəbiyyatı sözlüyü" kitabı və "Kitabi Dədə Qorqud" abidəsi üzərində tədqiqatla məşğul olmuşdur. Əliyar Səfərli 50-dən artıq elmi kitab və 500-dən artıq elmi məqalənin müəllifidir.

Əliyar Səfərli 1966-cı ildə "Məsihi və onun "Vərqa və Gülşa" poeması" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1983-cü ildə isə "XVII-XVIII əsrlər Azərbaycan epik ədəbiyyatı" mövzusunda doktorluq dissertasiyalarını müdafiə müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru elmi dərəcəsi almışdır. 1998-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Azərbaycan Ədəbiyyatı tarixi kafedrasının professoru elmi rütbəsini almışdır.

Diplomatik və siyasi fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əliyar Səfərli diplomatik sahədə də fəaliyyət göstərmişdir. 1994–1998-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının İran İslam Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsini icra etmiş, 1997-ci ildə İqtisadi Əməkdaşlıq Təşklatının (EKO) Daimi Nümayəndələr Şurasının yanında Azərbaycan Respublikasının daimi nümayəndəsi təyin olunmuşdur.[1]

Əliyar Səfərli 2000-ci il parlament seçkilərində 5 saylı Culfa-Ordubad seçki dairəsi üzrə deputatlığa namizəd olmuşdur.

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • 2015-ci ildə AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu tərəfindən "İlin alimi" fəxri adına layiq görülmüşdür.[1]
  • 2007-ci ildə AMEA Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.[3]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 "Səfərli Əliyar Qurbanəli oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 23.6.2017 tarixində arxivləşdirilib.
  2. ↑ İsa Həbibbəyli. "Görkəmli ədəbiyyatşünas və fədakar mətnşünas" (Azərbaycan). anl.az. 2.2.2021 tarixində arxivləşdirilib.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi" (PDF) (Azərbaycan). anl.az. 25.12.2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Əliyar_Səfərli&oldid=7528227"