Ağalar İdrisoğlu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Ağalar İdrisoğlu
Doğum tarixi (74 yaş)
Doğum yeri Digah, Masallı
Azərbaycan Azərbaycan SSR
Fəaliyyəti yazıçı
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 2013

Ağalar İdrisoğlu (tam adı: Ağalar İdris oğlu Mehdiyev) — Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu, rejissor,[1] Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (1999) və Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının üzvüdür, Əməkdar incəsənət xadimi.[2]

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ağalar İdrisoğlu Mehdiyev 1950-ci ilin mart ayının 16-da Masallı rayonunun Digah kəndində anadan olan Ağalar İdrisoğlu (Mehdiyev) Digah kənd 8 illik və Nəriman Nərimanov adına Masallı şəhər 2 nömrəli orta məktəbi bitirib.[3] 1975-ci ildə Mirzağa Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti) dram və kino aktyorluğu fakültəsini və 1986-cı ildə isə Moskvada Anatoli Vasilyeviç Lunaçarski adına Dövlət Teatr Sənəti İnstitutunun (indiki Beynəlxalq Teatr Akademiyası) rejissorluq fakültəsini bitirib.

Yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ağalar İdrisoğlu 16 yaşından bədii yaradıcılıqla, jurnalistika ilə məşğul olur. 50 ildən çoxdur ki, peşəkar teatr sənətində çalışır. 40-dan artıq tamaşada rollar oynayıb. 140-dan çox tamaşaya quruluş verib. Quruluş verdiyi tamaşalardan Nobel mükafatı laureatları — Alber Komyunun "Qismət", Reynhard Kiplinqin "Mauqli", dramaturqlardan Aleksandr Suxovo Kabılinin " Tarelkinin ölümü", Georgi Caqarovun "Prokuror", Anarın "Zəncir", Vasili Şukşinin "Diribaş adamlar", Georgi Xuqayevin "Qocaların məhəbbəti", "Varlı ev", Camal Yusifzadənin "Səhər qatarı", Loğman Rəşidzadənin "Toya bir gün qalmış", Aleksandr İvaşenkonun "Uşağa bir üç yazın!", Ağalar İdrisoğlunun "Şah İsmayıl", "İnan mənə", Akif Həsənoğlunun "Yanmış evin nağılı", Eduard Bobrovun "Vicdanla üz-üzə", Leonid Juxavitskinin "Şahzadə və baca təmizləyən", Zeydulla Ağayevin "Haray", Vaqif Əlixanlının "Əcəl atı", Panço Pançevin "Dörd əkizin nağılı". Mirzə Fətəli Axundovun "Xırs quldurbasan", Qənbər Şəmşiroğlunun "Caninin etirafı" və başqaları yüksək tamaşaçı marağına səbəb olub.

26 il Sumqayıt Gənclər Xalq Teatrının, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev adına Ağdam Dövlət Dram Teatrının, Hüseyn Ərəblinski adına Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram Teatrının, Azərbaycan-Dağıstan Beynəlmiləl Teatr Truppasının baş rejissoru, bədii rəhbəri və direktoru vəzifələrində işləyib. Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının katibi, idarə heyətinin üzvü və Sumqayıt bölgə şöbəsinin sədri olub. Nasir, dramaturq, publisist, jurnalist kimi "Ramiz İslamoğlu sorağında və ya əkmə qəm ağacı", "Sərhədsiz dünyamız", "Ömrün akkordları" ("Əfsanəvi insan"), "Şahidin şahidləri və şəhidləri", "Qaranlığı yaran işıq", "Bir alim ömrünün salnaməsi", "Torpağa bağlı insan" romanlarının, "Vicdan mühakiməsi", "Ulu Tanrı və ağ gəmi əhvalatı", "Bura Vətəndir", "Kəfənini geymiş qoca", "Ömür yolları", "Teatr sənətinin aşiqi", " Şeyx Şamil", "Bir təbibin ömür salnaməsi", "Odla oynayanlar", "Ağaəli və yeddi bənövşə" povestlərinin, "Həyatın astanasında", "Məhəbbətsiz həyat", "İnan mənə", "Məhkəmədən əvvəl məhkmə", "Şah İsmayıl", "İmam Şamil", "Teleqram", " Öz qanunları olan şəhər", "Hörümçək toru", "Qəribə görüş", "Qibləgahım Xocalı", "Azadlığa gedən yol" , "Ağdaban harayı" və başqa, ümumilikdə on altı pyeslərin, 20-dən çox teatrlaşdırılmış tamaşalar üçün ssenarinin, 150-dən artıq hekayənin, esselərin, elegiyaların, pritçaların, 1500-dən çox məqalənin, müsahibənin, pulisist yazıların, oçerklərin, ressenziyaların, elmi, tarixi məqalələrin müəllifidir. Onun 20 kitabı çap olunub. Dünya xalqlarının 10 pyesini Azərbaycan dilinə tərcümə edib.

Dünyanın tanınmış dramaturqlarından olan — Nobel Mükafatı laureatları Alber Kmyunun, Slovomir Mrojekin, Reynhard Kiplinqin, dramaturqlardan Aleksandr Suxovo Kabılinin, Georgi Caqarovun, Vasili Şukşinin, Georgi Xuqayevin və başqa on beş dramaturqun pyeslərinin Azərbaycan peşəkar teatr səhnəsinə gəlişi bilavasitə Ağalar İdrisoğlunun adı ilə bağlıdır. Onların bəzilərinin pyeslərini Azərbaycan dilinə tərcümə eləyib və bəzilərinin də pyeslərinə ilk dəfə məhz o, quruluş verib.

"İnan mənə" pyesi 1985-ci ildə Ümumittifaq gənc dramaturqlar müsabiqəsində 48 pyesin içərsinidən qalib olub. "Şah İsmayıl" pyesi Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin 2010-cu ildə keçirdiyi müsabiqədə 34 pyesin içərisində ikinci dərəcəli mükafata layiq görülüb. (Birinci yer isə heç bir pyesə veril-məyib.) Quruluş verdiyi tamaşalardan Akif Həsənoğlunun "Yanmış evin nağılı" Osman Mirzəyev adına mükafata və özünün yazdığı "Şah İsmayıl" tarixi faciəsi "Qızıl Dərviş" mükafatına layiq görülüb. Quruluş verdiyi on beşdən çox tamaşa pul mükafatına, Fəxri Fərmanlara layiq görülüb. 1980-ci ildə Moskvada SSRİ Xalq Təsərrüfatı Nailiyyətləri Sərgisinin səhnəsində oynadıqları, Feyruz Məmmədovun "Bir bayraq altında" teatrlaşdırılımış tamaşasının rejissoru kimi Ağalar İdrisoğlu "Qızıl" medala layiq görülüb. 2005-ci ildə ona ilin ən vətənpərvər yazıçısı, rejissoru və jurnalisti kimi "Avropa Mətbuat Evi"nin təsis etdiyi "Qızıl" medal verilib.[3]

2013-cü ildə ona yazıçı kimi Prezident mükafatı verilib. 2013-cü ilin iyun ayının 25-də isə ədəbiyyat və incəsənət sahəsindəki xidmətlərinə görə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Ağalar İdrisoğlu (Mehdiyev) Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülüb.[2] O, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvüdür.[4]

Kitabları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. "İnan mənə". Moskva VAPP. 1986-cı il 32 səhifə
  2. "Ən xoşbəxt gün". Moskva. VAPP. 1987-ci il 32 səhifə
  3. "Məhəbbət və başqaları" (pyeslər). Moskva. "İskusstvo" nəşr. 288 səh.
  4. "Məhəkəmədən əvvəl məhkəmə və ya kəfənini geymiş qoca" (hekayələr, pyeslər). Bakı. "Adiloğlu" nəşr. 2000-ci il. 278 səhifə
  5. "Ramiz İsalamoğlu sorağında və ya Əkmə qəm ağacı" (povestlər, elegiyalar, esselər və miniətürlər). Bakı. "Gənclik" nəşriyyatı 2001-ci il. 350 səhifə
  6. "Qaranlığı yaran işıq" (bədii, sənədli roman). Bakı. "Adiloğlu" nəşriyyatı 2006-cı il. 461 səhifə
  7. "Bir alim ömrünün salnaməsi" (bədii, sənədli roman). Bakı. "Adiloğlu" nəşriyyatı. 2007-ci il 460 səhifə
  8. "Vicdan mühakiməsi" (hekayələr, novellalar, pritçalar, monoloqlar, povestlər, pyeslər). Bakı. " Adiloğlu" nəşriyyatı 2009-cu il. 395 səhifə
  9. "İmam Şamil" (povest və pyes). Sumqayıt. "Azəri" nəşr. 2018-ci il. 181 səh.
  10. "Şah İsmayıl" (pyeslər toplusu). Bakı. "Gənclik" nəşr. 2021-ci il 452 səhifə
  11. "Torpağa bağlı insan" (bədii, sənədli roman). Bakı. "Gənclik" nəşr. 2022-ci il. 720 səhifə

Ümumilikdə 20 kitabı çap olunub.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Seyidzadə, T. Uğurlu zəhmətin böyük bəhrəsi: [yazıçı-rejissor Ağalar İdrisoğlu haqqında] //Azad Azərbaycan.- 2015.- 4 mart.- S.7.
  2. ↑ 1 2 "Azərbaycan Respublikasının teatr xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az. 2022-06-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 iyun 2022.
  3. ↑ 1 2 "Keşməkeşli ömür yaşayan sənətkar". AzPress. azpress.az. 2021-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 iyun 2022.
  4. ↑ "Azərbaycan Respublikasının teatr xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az (az.). 25 iyun 2013. 2021-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2020.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ağalar_İdrisoğlu&oldid=7153628"