Adi kasnı
| Adi kasnı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: ???: Adi kasnı |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Adi kasnı (lat. Cichorium intybus)[2] – kasnı cinsinə aid bitki növü.[3]
Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çoxillik bitkidir. Gövdəsi dikduran, hündürlüyü 20-125 sm, aşağı hissədə tüklü, şırımlı, açıq budaqlıdır. Bəzi bölgələrdə çırtlıq (çırtdıq) adlandırılan bu bitkinin aşağı yarpaqları uzunsov-lansetvari, oyüqlu, lələkvarı bölümlü, hər iki tərəfdən nahamar-tüklüdür. Gövdəyanı yarpaqları seyrək, oturaq, gövdəni bürüyən, yuxarı yarpaqlar xırda, bütöv, lansetvari, ucubizdir. Səbətləri 10 mm yaxın uzunluqda, gövdə yarpaqların qoltuğunda tək-tək və ya dəstəşəklində yerləşir. Çiçəkləri mavi rəngdə, sarğıdan 2-3 dəfə uzundur. Toxumcaları 2-3 mm uzunluqda, tərsyumurtavari, açıq rəngdən qara rəngə kimi; kəkili çox qısa nazik pərdələrdən ibarətdir.[4]
Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
BQ bütün rayonlarında arandan orta dağ qurşağına kimi yayılmışır. Kolluqlarda, əkinlərdə, bağlarda, bostanlarda (alaq kimi) və yol kənarlarında bitir.[5]
Sinonim[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Cichorium balearicum Porta
- Cichorium byzantinum Clem.
- Cichorium byzantinum Clementi
- Cichorium caeruleum Gilib. [Invalid]
- Cichorium cicorea Dumort.
- Cichorium commune Pall.
- Cichorium cosnia Buch.-Ham. [Invalid]
- Cichorium divaricatum Heldr. ex Nyman
- Cichorium glabratum C.Presl
- Cichorium glaucum Hoffmanns. & Link
- Cichorium hirsutum Gren.
- Cichorium illyricum borb.
- Cichorium intybus f. alba Farw.
- Cichorium intybus subsp. balearica (Porta) Gand.
- Cichorium intybus subsp. balearicum (Porta) Gand.
- Cichorium intybus var. callosum (Pomel) Maire
- Cichorium intybus f. crispum Makino
- Cichorium intybus var. eglandulosum Freyn & Sint.
- Cichorium intybus subsp. foliosum (Hegi) Janch.
- Cichorium intybus var. foliosum Hegi
- Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Batt.
- Cichorium intybus subsp. glabratum (C.Presl) Arcang.
- Cichorium intybus var. glabratum (C.Presl) Gren. & Godr.
- Cichorium intybus var. glabrum (C.Presl) Gren. & Godr.
- Cichorium intybus subsp. glaucum (Hoffmanns. & Link) Tzvelev
- Cichorium intybus subsp. illyricum (borb.) Jáv.
- Cichorium intybus subsp. intybus intybus
- Cichorium intybus var. intybus intybus
- Cichorium intybus f. intybus
- Cichorium intybus var. longipes Faure & Maire
- Cichorium intybus var. radicosum Alef.
- Cichorium intybus f. rubicunda Farw.
- Cichorium intybus f. sativum (DC.) Bisch.
- Cichorium intybus subsp. sativum (Bisch.) Janch.
- Cichorium intybus var. sativum (Bisch.) Janch.
- Cichorium intybus f. sylvestre Bisch.
- Cichorium intybus subsp. sylvestre (Bisch.) Janch.
- Cichorium officinale Gueldenst. ex Ledeb.
- Cichorium perenne Stokes [Illegitimate]
- Cichorium rigidum Salisb. [Illegitimate]
- Cichorium sylvestre Garsault [Illegitimate]
- Cichorium sylvestre (Tourn.) Lam. [Illegitimate]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 813.
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
- ↑ Validə M. Əlizadə, Naibə P. Mehdiyeva,Vüqar N. Kərimov, Aidə Q. İbrahimova BÖYÜK QAFQAZIN BİTKİLƏRİ (Azərbaycan) Bakı 2019
- ↑ Флора Азербайджана. Баку: Изд. АН Азерб.ССР, 1950-1961, Т. I-VIII.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Chicory Coffee – How Does it Taste?
- ITIS 36762 Arxivləşdirilib 2006-09-27 at the Wayback Machine
- Chicory photo and description
- Dogfish Head's Chicory Stout Arxivləşdirilib 2007-12-24 at the Wayback Machine
- History of Belgian Endive Arxivləşdirilib 2005-07-29 at the Wayback Machine
- Species of chicory and endive
- Edibility of Chicory: Edible parts and identification of wild Chicory.