Beşdişicikli yemişan

Beşdişicikli yemişan
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Yemişan Növ: Beşdişicikli yemişan
Beynəlxalq elmi adı
Crataegus pentagyna Willd., 1799
Şəkil axtarışı ITIS   836477 NCBI   416291 EOL   11167319

Beşdişicikli yemişan (lat. Crataegus pentagyna) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Sinonimləri

• Azarolus oliveriana (Dum.Cours.) M.Roem.
• Azarolus platyphylla (Lindl.) M.Roem.
• Crataegus colchica Grossh.
• Crataegus elbursensis Rech.f.
• Crataegus melanocarpa M.Bieb.
  • Crataegus melanocarpa var. atrofusca (Steven ex K.Koch) Boiss.
  • Crataegus melanocarpa subsp. elbursensis (Rech.f.) Riedl
  • Crataegus melanocarpa var. heterophylla Boiss.
• Crataegus oliveriana (Dum.Cours.) Bosc
  • Crataegus oxyacantha var. melanocarpa (M.Bieb.) Loudon
  • Crataegus oxyacantha var. oliveriana (Dum.Cours.) Lindl.
  • Crataegus oxyacantha var. pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Sanio
  • Crataegus pentagyna var. glabrata Trautv. ex Pojark.
  • Crataegus pentagyna var. oliveriana (Dum.Cours.) Rehder
  • Crataegus pentagyna subsp. pentagyna
• Crataegus platyphylla Lindl.
• Mespilus atrofusca Steven ex K.Koch
• Mespilus melanocarpa (M.Bieb.) Poir.
• Mespilus oliveriana Dum.Cours.
• Mespilus pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Wenz.
• Mespilus pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Spreng.
• Phaenopyrum melanocarpum (M.Bieb.) M.Roem.
• Phaenopyrum pentagynum (Waldst. & Kit. ex Willd.) M. Roem

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 5-6 (8) m olan ağac və ya hündür koldur. Budaqlarının qabığı boz rənglidir. Cavan budaqları xovlu tüklüdür, bəzən demək olar ki, çılpaqdır. Tikanları nazik, çoxsaylı, uzunluğu 5-10 mm-dir.

Yarpaq

Yarpaqları üst tərəfdən tünd-yaşıl rəngli, parıldayan, tüklüdür, alt tərəfdən daha açıqdır, qismən tüklüdür, bəzən, yumşaq keçə tüklüdür, nadir halda tamamilə çılpaqdır, qaidə hissəsi pazşəkilli kəsilmiş, görünüşünə görə yumurtaşəkillidir, 3-5 (7) bölümlüdür; bölümləri enli, küt və ya sivriləşmişdir, uc hissəyə yaxın sivri-dişlidir.

Çiçək

Çiçəkləri mürəkkəb çoxçiçəkli qalxan çiçək qrupunda toplanmışdır. Çiçək qrupunun budaqları, saplaq, çiçək yatağı qismən tüklüdür, bəzən keçə-tüklüdür. Tac ağ rəngdədir, diametri 13-17 mm-dir.

Meyvə

Meyvələri şarşəkilli, qara rəngli, göyümtül təbəqəlidir və qırmızımtıl lətlidir, uc hissədə quru, düzduran kasa yarpaqlıdır. Çəyirdəyi 3-5 ədəddir, demək olar ki, hamardır.

Çiçəkləməsi

May ayında baş verir

Meyvə verməsi

Sentyabr-Oktyabr (Noyabr)

Azərbaycanda yayılması

Samur-Şabran oval., BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, Alazan - Əyriçay, Kür-Araz oval., Kür düz., KQ şimal, KQ cənub, KQ mərkəzi, Lənk. dağ., Lənk. oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

İşıqlı meşələrdə, meşə kənarında, kollu cəngəlliklərdə. Qrup halında və səpələnmiş halda rast gəlinir