Kol öküzboğan

Kol öküzboğan
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Çətirçiçəklilər Fəsilə: Çətirkimilər Yarımfəsilə: Apioideae Triba: Bupleureae Cins: Öküzboğan Növ: Kol öküzboğan
Beynəlxalq elmi adı
Bupleurum fruticosum L., 1753
Şəkil axtarışı NCBI   48103

Kol öküzboğan (lat. Bupleurum fruticosum) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin öküzboğan cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Aralıq dənizi sahillərindən, Krımın cənub sahilində bəzən yabanı olan həmişəyaşıl dekorativ kol bitrkisidir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 1,8 m olan həmişəyaşıl koldur. Bitki düz budaqlı zoğ və sıx çətir əmələ gətirir. Yarpaqları dərili, lələkvari-bölünmüş, çox vaxt böyük, qabarıq qınlıdır və mavi-yaşıl rənglidir, uzunluğu 9 sm-ə çatır. Çiçək qruplarına görə asanlıqla tanınır; sadə və ya mürəkkəb çətirlər əmələ gətirir, çiçəkləri xırda, çox vaxt ağ, bəzən sarı və ya mavi, düz, ikicinsli, kasacığı az bilinən, çiçək tacı beşləçəkli, dişiciyi bir, yumurtalığı-yarımaşağı, ikiyuvalıdır. Meyvəsi-2 yerə bölünmüş toxumcadır.

Ekologiyası

Rütubətsevən, mülayim iqlim şəraitinə davamlı bitkidir. Zəngin torpaqlarda yaxşı bitir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın bir çox rayonlarında mədəni çəraitdə becərilir.

İstifadəsi

Bitkinin yerüstü hissəsindən alınan efir yağı insanın psixi-emosional vəziyyətini stimullaşdırır, idman zədələrində, ağrılarda və s.istifadə edilir. Bundan əlavə bu yağ hüceyrələrdən zəhərləri çıxarır, şişləri götürür. Qida borusuna müsbət təsir göstərir.