Nina Simone
| NINA SIMONE | |
|---|---|
| Eunice Kathleen Waymon | |
 1982-ci ildə Fransada verdiyi konsert zamanı | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Eunice Kathleen Waymon |
| Ləqəbi | Nina Simone |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |
Tryon, Şimali Koralina  ABŞ |
| Vəfat tarixi | (70 yaşında) |
| Vəfat yeri |
Carry-le-Rouet, Bouches-du-Rhône  Fransa |
| Vəfat səbəbi | süd vəzi xərçəngi |
| Vətəndaşlığı | |
| Milliyyəti |
ABŞ |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | Musiqiçi, Bəstəkar, Aktivist |
| Fəaliyyət illəri | 1954-2003 |
| Janrlar | Caz, blues, r&b, folk |
| Musiqi alətləri | piano[1] |
| Səs tembri | kontralto |
| Albom şirkətləri | RCA, Colpix Records, Philips Records |
| Təhsili | |
 |
|
| ninasimone.com | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Eunice Kathleen Waymon (Yuunis Kətlin Veymn), səhnə adı ilə Nina Simone (d. 21 fevral 1933, Tryon, Şimali Koralina — ö. 21 aprel 2003 Carry-le-Rouet, Bouches-du-Rhône) — ABŞ müğənnisi, bəstəkar, ictimai fəal, antirasist.
Həyat və yaradıcılığı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Caz, Blues, R&B (ritm və blues), Folk musiqi tərzlərində unudulmaz və əfsənələşən Simone, musiqi ilə iç-içə olan bir ailədə dünyaya gəldi. İlkin musiqi təhsilini anasının dəstəyilə mənimsəyən sənətçi, uşaq yaşlarında kilsə xorlarında mahnılar oxuyarkən, yardımsevər birinin köməyilə piano dərsləri aldı. 10 yaşında New York Juilliard musiqi məktəbində təhsilinə davam etməyə başladı. O zamanların gərgin irqçi basqıları ilə bərabər maddi sıxıntılar səbəbilə Philadelphia`ya köçdülər. 1954-cü illər müxtəlif barlarda musiqi istedadını göstərməyə başladı.
1958-ci ildə ilk albomu yayımlandı. Elə həmin il adını ispan dilində "qız" anlamına gələn Nina və pərəstişkarı olduğu aktrisa Simone Signoretin adından götürərək bildiyimiz Nina Simone təxəllüsünə keçdi. Zənci hüquqları və vətəndaş hüququ mövzularında şüurlu bir aktivist olaraq bunu həyatına yeridən Simone, satış rəqəmləri bir milyonu aşan albomlara imza atdı. Müvəffəqiyyət nərdivanının pillələrinə çox qısa müddətdə yüksələrək məşhurlaşdı. Klassiklər arasında iştirak edən albomdakı My Baby Just For Me adlı parçası 30 il sonra belə məşhurluğunu qoruyaraq "Chanel No: 5" adlı ətirin reklam filmində istifadə edildi. Bir şirkətlə müqavilə izlayaraq ard arda müvəffəqiyyətli albomlar çıxaran Nina Simone, 1961-ci ildə meneceri Endryu Stroudla evləndi.
1964-cü ildə Philips şirkəti ilə müqaviləyə imza ataraq məşhur "Dont Let Me Be Misunderstood" mahnısını çıxardı. 1966-cı ildə yenə şirkət dəyişdirərək RCA ilə işə başladı. Reytinqlərin zirvələrində olan mahnılarını qısa müddətə edən Simone, eyni zaman kəsimində Martin Luther Kinglə yaxınlaşaraq siyasi xəttini dəqiqləşdirdi. İrqçilik və döyüş əleyhdarı dünyagörüşü üzündən ABŞ-yə mənfi jest olaraq Avropaya keçdi. Liberiya, İsveçrə, Hollandiya, Belçika, İngiltərə kimi ölkələr gəzdikdən sonra Fransaya yerləşdi. 1978-ci ildə Vyetnam müharibəsinə etiraz məqsədiylə vergi ödəməkdən imtina edərək, həbs olundu. ABŞ-dəki dinləyici kütləsinə gələn həddindən artıq tələb üzərinə 2001-ci ildə Carnegie Hall konseriyle yenə Amerikada səhnəyə çıxdı. Aretha Franklin, Dasti Sprinqfild kimi sənətçilərin yetişməsinə təşəbbüskar olan, The Beatles, Bob Dylan, Leonard Cohen kimi sənətçilərin mahnılarını fərqli şərhləriylə rəngləndirən Nina Simone, Türkiyədə ölümünün beşinci ildə 15-ci Beynəlxalq İstanbul Caz Festivalında Sibel Kosa tərəfindən şərh olundu.
Mahnı sözləri də yazan sənətçi, Four Woman adlı əsərində zənci qadınların çəkdiyi işgəncəni izah etdi. Mississippi Goddam adlı mahnısı növündəki əsərləri, Medgar Evers adlı irqçiliyə müqavimət göstərən qəhrəmanının öldürülməsi, bir zənci kilsəsi bombalanarak dörd kiçik zənci uşağın ölməsi kimi hadisələri etiraz etmək üçün yazılmışdı.
Əfsanəvi caz vokalisti olaraq tarixə keçən sənətçi, protest şəxsiyyəti, sakitləşdirici səsi, 10 dəqiqə uzunluğundakı Sinnerman mahnısıyla, çox xarakteristikasını çəkən mahnı sözlərilə beyinlərə həkk olundu. Müasir caz sənətçisi Lyambikonun Saffronia albomunu adına həsr etdiyi Simone, keçirdiyi döş xərçənginin ardından, yeddi il sonra 70 yaşındaykən yuxusunda həyatını itirdi.
Diskoqrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
| Year | Album | Type | Label | Billboard |
|---|---|---|---|---|
| 1958 | Little Girl Blue | Studio | Bethlehem Records | |
| 1959 | Nina Simone and Her Friends | Studio | Bethlehem | |
| 1959 | The Amazing Nina Simone | Studio | Colpix Records | |
| 1959 | Nina Simone at Town Hall | Live and studio | Colpix | |
| 1960 | Nina Simone at Newport | Live | Colpix | 23 (pop) |
| 1960 | Forbidden Fruit | Studio | Colpix | |
| 1962 | Nina at the Village Gate | Live | Colpix | |
| 1962 | Nina Simone Sings Ellington | Live | Colpix | |
| 1963 | Nina's Choice | Compilation | Colpix | |
| 1963 | Nina Simone at Carnegie Hall | Live | Colpix | |
| 1964 | Folksy Nina | Live | Colpix | |
| 1964 | Nina Simone in Concert | Live | Philips Records | 102 (pop) |
| 1964 | Broadway-Blues-Ballads | Studio | Philips | |
| 1965 | I Put a Spell on You | Studio | Philips | 99 (pop) |
| 1965 | Pastel Blues | Studio | Philips | 8 (black) |
| 1966 | Nina Simone with Strings | Studio (strings added) | Colpix | |
| 1966 | Let It All Out | Live and studio | Philips | 19 (black) |
| 1966 | Wild Is the Wind | Studio | Philips | 12 (black) |
| 1967 | High Priestess of Soul | Studio | Philips | 29 (black) |
| 1967 | Nina Simone Sings the Blues | Studio | RCA Records | 29 (black) |
| 1967 | Silk & Soul | Studio | RCA | 24 (black) |
| 1968 | Nuff Said | Live and studio | RCA | 44 (black) |
| 1969 | Nina Simone and Piano | Studio | RCA | |
| 1969 | To Love Somebody | Studio | RCA | |
| 1970 | Black Gold | Live | RCA | 29 (black) |
| 1971 | Here Comes the Sun | Studio | RCA | 190 (pop) |
| 1972 | Emergency Ward | Live and Studio | RCA | |
| 1974 | It Is Finished | Live | RCA | |
| 1978 | Baltimore | Studio | CTI Records | 12 (Caz) |
| 1980 | The Rising Sun Collection | ? | Enja | |
| 1982 | Fodder on My Wings | Studio | Carrere | |
| 1984 | Backlash (Nina Simone album) | Live | StarJazz | |
| 1985 | Nina's Back | Studio | VPI | |
| 1985 | Live & Kickin | Live | VPI | |
| 1987 | Let It Be Me | ? | Verve | |
| 1987 | Live at Ronnie Scott's | Live | Hendring-Wadham | |
| 1993 | A Single Woman | Studio | Elektra Records | 3 (top jazz) |
| Additional | ||||
| 1969 | A Very Rare Evening | Live | ? | |
| 1975 | The Great Show Live In Paris | Live | RCA? | |
| 2003 | Gold | Studio Remastered | Universal/UCJ | |
| 2003 | Anthology | Compilation | RCA/BMG Heritage | |
| 2004 | Nina Simone's Finest Hour | Compilation | Verve/Universal | |
| 2005 | The Soul of Nina Simone | ? | RCA DualDisc | |
| 2006 | The Very Best of Nina Simone | Compilation | Sony BMG | |
| 2006 | Remixed and Reimagined | Remix | Legacy/SBMG | 5 (contemp.jazz) |
| 2006 | Songs to Sing: the Best of Nina Simone | Compilation/Live Compilation | Deluxe | |
| 2006 | Forever Young, Gifted & Black: Songs of Freedom and Spirit | Remix | RCA |
Film soundtrack-ləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- American Me (1992), featuring "Don't let me be misunderstood",
- Point of No Return (1993), featuring "Here Comes The Sun", "I Want A Little Sugar In My Bowl", "Feeling Good", "Wild Is the Wind" and "Black Is The Color Of My True Love's Hair".
- Shallow Grave (1994), featuring "My Baby Just Cares for Me".
- Stealing Beauty (1996), also featuring "My Baby Just Cares for Me".
- The Big Lebowski (1998), featuring a cover of Duke Ellington's "I Got It Bad And That Ain't Good".
- Billy's Hollywood Screen Kiss (1998) featuring "Love Me or Leave Me".
- The Thomas Crown Affair (1999), featuring "Sinnerman".
- Scarlet Diva (2000) featuring "Wild Is the Wind"
- Scrubs (2001), featuring "Sinner Man".
- The Bourne Identity (2002)
- The Dancer Upstairs (2002), featuring "Who Knows Where the Time Goes".
- Cellular (2004), featuring a remix of "Sinnerman" by Felix da Housecat.
- Before Sunset (2004), "Just in Time" is an important part of the movie's ending.
- Kinky Boots (2005), featuring the songs "Wild is the Wind" and "I Put A Spell On You".
- Indigo Prophecy (2005, videogame), featuring "No Good Man"
- Six Feet Under, Vol. 2: Everything Ends (2005), featuring "Feelin' Good"
- Miami Vice (2006), featuring a remix of "Sinnerman" by Felix da Housecat.
- Inland Empire (2006), featuring an edited version of "Sinnerman".
- Last Holiday (2006), featuring "Feeling Good"
- The Reaping (2007), featuring "Take Me to the Water".
- Wild Tigers I Have Known(2007), featuring "When I Was In My Prime"
- Tajnosti (2007), featuring "Little Girl Blue", "Wild Is The Wind", "Feeling Good" and "Love Me or Leave Me".
- Nuovomondo (The Golden Door) (2007), featuring "Feeling Good" and "Sinner Man"
- Entourage (2007), featuring "Sinner Man"
- Bella (2007), featuring "Nearer Blessed Lord"
- Sex and the City: The Movie (2008), featuring a remix of "the Look of Love"
- Chuck Season 3 Episode 14 - Tv Series (2010), featuring "Feeling Good"
- Luther Season 1 Episode 6 - Tv Series (2010), featuring "Don't let me be misunderstood"
- Repo Man (2010), featuring "Feeling Good"
Xarici Keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ninasimone.com — Nina Simonenin rəsmi saytı
- Nina Simone Arxivləşdirilib 2016-03-22 at the Wayback Machine in the Encyclopedia of Jazz Musicians
- Nina Simone Arxivləşdirilib 2008-12-07 at the Wayback Machine at Legacy Recordings