Pusat (mifologiya)
Pusat - Türk və Altay xalq mədəniyyətində və mifologiyasında silah mənasına verir. Günümüzdə "at, arvad, silah" olaraq söylənən atalar sözünün orijinal forması "at, arvad, pusat" şəklindədir və bu atalar sözündə silaha verilən önəm vurğulanır. Başqa bir anlayışa görə də Türk mədəniyyətində kişi bığına, qadının saçına, atın quyruğuna icazəsiz toxunulmaz, bunların zorla kəsilməsi böyük təhqir sayılır və bu təhqir ancaq Pusatla aradan qaldırılır.
Mübarək Pusat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Türk xalq inancında bəzi silahlara ayrı bir əhəmiyyət verilir və bunlar müqəddəs qəbul edilir.
Qılınc
Qılınc, türklərdə və monqollarda müqəddəs bir obyektdir. Əcdad qılıncı nəsildən-nəslə əmanət edilib evdə saxlanılır. And edilərkən əyilib qılınc öpür. Döyüş ruhunun simvolu sayılır. Skiflərdə qılınc Tanrının rəmzidir. Göydən gələn qılınclar ən güclü silahlar olaraq qəbul edilir. İldırım Tanrısı tərəfindən göndərilən qılıncların özündə ildırımın mahiyyəti vardır. Ölümsüzlük suyunu arayan Ural Xana atası qığılcımlar saçan almaz bir qılınc verir. Bu qılıncı yerə vuranda su çıxar. Bəzi qəhrəmanlar daşdan anadan olarkən əllərində qılıncları var. Bəzən qılıncı suya vuranda suda yol açılır. (Bu motiv Musa peyğəmbərin dənizi yarmasını ağıla gətirir). Bəzən qılınc qəhrəmanın canıdır və yerə saldıqda ölür. Eyni məntiq Bayraq üçün də keçərlidir. Bayraq ordunun ruhudur və yerə atılmaz. Macarlara görə Attila Xanın, Hadur adlı müharibə tanrısının öz döyərək etdiyi qılıncını tapdığı söylənilir. Bəzən bu əfsanə qərb zehniyyəti ilə birləşib Marsın qılıncı şəklində izah edilir.
Yay
Türklərdə yay mübarək bir silahdır və böyük əhəmiyyəti vardır. Göy üzünü əks edir. Oğuz Xaqan Bozoklar deyən oğullarına Qızıl Yayı üç yerə bölərək vermişdir. (Digər oğullarına da Üçok-ları üçə bölübdür). İsə Alkım (Qurşağı) Altı Yay və ya Altı İpli Yay kimi düşünülür. Sözlüyün böyük mənası var. Yaz sözü ilə eyni kökdən gəlir. Yay/cay eyni zamanda ilkbahar deməkdir.
Ox
Ox da Türk mədəniyyətində müqəddəs bir əşya kimi qəbul edilir. Müxtəlif Türk dillərində Uk (Uh, Ah) olaraq da söylənilir. Boy icmalarına ox mənasını ehtiva edən adlar verilir. Onok, Bozok, Üçok. Əfsanələrdə soylu insanların atdıqları oxlar Günəş işıqları tərəfindən tutulur. Günəşin şüaları da ox kimi qəbul edilir. Yaxın dövrümüzdə Atatürkün Altı prinsipi də Altı ox kimi dəyərləndirilmişdir. Yay isə göy üzünün bir rəmzi kimi qəbul edilir. Həmçinin ox və yay ilə fal baxılır. Türkcə (Ok/uk) kökü silah, hiss, öyrənmək, ibrətamiz vəziyyət, məktəb mənaları əhatə edir.