Qırımçaq dili

Qırımçaq dili
Orijinal adı	Кърымчах тыльы
Ölkələr	Ukrayna Rusiya – 2 (2010)^[1]
Region	Krım
Danışanların ümumi sayı	101
Status	məhv olma təhlükəsi
Təsnifatı
Kateqoriya	Avrasiya dilləri
Altay dilləri Türk dilləri Qıpçaq dilləri Polovetsk-qıpçaq dilləri
Yazı	kiril əlifbası, latın əlifbası^[2]
Dil kodları
ISO 639-1	—
ISO 639-2	—
ISO 639-3	jct
Dilin strukturlarının dünya atlası	kym
Ethnologue	jct
ELCat	1739
IETF	jct
Glottolog	krym1236

Qırımçaq dili — Krımda türk-yəhudi qırımçaqların (yəhudilərin bir subetnik qrupu) danışdıqları türk dili. Ümumiyyətlə, krım-tatar dilinin bir ləhcəsi sayılır. Bu dildə danışanların sayı 785 nəfərdir.

Qırımçaq dili	Türk dili	Azərbaycan dili
adam oğlı	insan oğlu	insan oğlu
agarag	beyaz, akça	ağ
agay	ağa, ağabey, büyük	böyük qardaş
al	al, kırmızı	qırmızı
ax	ak, beyaz	ağ
baar	bahar	bahar
baş ogınde	yıl dönümünde, ilk günde	il dönümündə
kolay	kolay	asan
kılıç	kılıç	qılınc
arıslan	aslan	şir
yaka	yaka	yaxa
yulduz	yıldız	ulduz
yaş	yaş	yaş (nam)
yol	yol	yol
kalkan	kalkan	qalxan
yanhı	yeni	yeni
yel	yel	yel
tülkü	tilki	tülkü
sıçan	sıçan	siçan
imirtha	yumurta	yumurta
taş	taş	daş
altın	altın	qızıl
tengiz	deniz	dəniz
kumuş	gümüş	gümüş
ögüz	öküz	öküz
koy	koyun	qoyun
suv	su	su
at	at	at
agaç	ağaç	ağac
yeşil	yeşil	yaşıl
sakal	sakal	saqqal
kalın	kalın	qalın
tuz	tuz	duz
kız	kız	qız

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kiril qrafikalı əlifbalı dillər siyahısı

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года :Население Российской Федерации по владению языками Arxivləşdirilib 2012-05-30 at the Wayback Machine
↑ Krimchak: Ethnologue: Languages of the World Arxivləşdirilib 2008-09-28 at the Wayback Machine (ing.)

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kırımçaklar Arxivləşdirilib 2007-09-30 at the Wayback Machine

Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Türk dilləri
Qədim türk dili †
Bulqar dilləri	qədim: Avar (türk) dili †¹ • Bulqar dili † • Hun dili †¹ • Xəzər dili †¹ müasir: Çuvaş dili (dialektləri: üst dialektləri, alt dialektləri; Malokaraç ləhcəsi)
Qədim türk dilləri	Qədim qırğız (Yenisey-qırğız) dili † • Orxon-Yenisey (qədim türk) dili • Uyğur runa (Orxon-uyğur) dili †
Dağlıq Altay (mərkəzi-şərqi) dilləri¹	Qırğız-qıpçaq dilləri³: Qırğız dili (Şimali qırğız dili dialektləri, Fərqanə-qıpçaq dili (†), Cənubi qırğız dili dialektləri) • Tubalar dili² • Cənubi Altay dili (dialektləri: Sibir tatar - cənubi Altay dialektləri¹, Əsl Altay dili (oyrot, Altay-kiji), Telengit ləhcəsi, Teleut ləhcəsi) Şimali Altay dilləri¹: Şor dilinin kondom dialekti² • Çulım dilinin aşağı çulım dialekti² • Şimali Altay dili (dialektləri: Kumandin ləhcəsi, Çelkan ləhcəsi) • Sibir tatar dili - Şimali Altay dialektləri
Qarluq dilləri¹	Qədim qarluq dili † Qarluq-uyğur dilləri¹: Qədim uyğur dili † • Qaraxani (qaraxani-uyğur) dili † • Xələc dili (arğu)¹ Qarluq-Xorəzm dilləri¹: ədəbi qədim yazılı — Xorəzm-türk dili † • Çağatay dili † • Türki dili † (Povolj türkisi)¹ müasir — Ayni (əynu) dili ‡² • İli-türk dili¹ • Lobnor dili ‡¹ • Sibir tatar dili — qarluq dialektləri¹ • Özbək (qarluq) dili • Uyğur (yeni uyğur) dili (dialektləri: Xotan dili) • Xoton dili (†) ‡¹ • Cənubi qırğız — qarluq dili dialektləri²
Qıpçaq dilləri	Qədim qıpçaq dili † Noqay-qıpçaq dilləri — Alabuqat-noqay dili² • Həştərxan-noqay dili² • Qazax dili • Qaraqalpaq dili • Noqay dili • Sibir tatar — noqay dialektləri¹ • Krım-tatar dilinin çöl dialekti • Özbək-noqay dili (özbək dilinin qıpçaq dialektləri) ‡² • Fərqanə-qıpçaq — noqay-qıpçaq dielktləri² • Cənubi qırğız dili — noqay-qıpçaq dialektləri² • Yurtov-noqay dili² Povolj-qıpçaq dilləri — Başqırd dili • Sibir tatar dili¹ (dialektləri: Baraba dili, Tobol-irtış dialekti, Tom dialekti) • tatar-başqırd idiomu² • tatar dili (dialektləri: Kazan dialekti, Mişar dialekti; Kryaşen dialekti¹) Poloves-qıpçaq dilləri — Qədim polovets (Kuman) dili † • Qəraim dili (dialektlər: Qal dialekti, Krım dialekti¹, Traka dialekti) • Krım-tatar (Ədəbi dili, Krımçaq dili², Krım-tatar dilinin orta dialekti, Urum (azovyanı) — qıpçaq şivələri²) • Qafqaz¹ (Erməni-qıpçaq dili †, Qaraçay-balkar dili, Qumuq dili) • Məmlük-qıpçaq dili †¹
Oğuz dilləri	Qədim oğuz dili † Pəçənək dili †¹ • Salar dili • Şimali özbək (ikan-qarabulağ) dili¹ Oğuz dilləri — Azərbaycan dili (dialektləri, Türk-tatar dili) • Aynallu² • Çəpni dili • Əfşar dili² • Balkan-qaqauz dili • Qaqauz dili • Qaşqay dili² • Osmanlı dili † • Səlcuq dili² • Suriya-türkmən dialektləri² • Kirmanşahın Sunqur şivəsi • Türk dili (dialektləri: Kipr dialekti, Salk dili) • Türkmən dili (dialektləri: Truxmən dili) • Urum (azovyanı) — oğuz şivələri • Xorasan-türk dili (dialektləri: Bocnurdi dili) • Xarəzm dili (özbək dilinin oğuz dialektləri)² • Krım-tatar dilinin cənub sahil dialekti
Sayan (tobas) dilləri	çol dilləri — Kök-monçak dili • Tıva dili • Səngəl dili tayqa dilləri — Şərqi tıva dili dialektləri² • Soyot-satan dili (dialektləri.: soyot, uryanxay, satan) • Tofalar dili
Xakas (qırğız) dilləri	Sarıq-yuqur (xara-yoqur) dilləri • Fuyuy-qırğız dili Xakas-altay (əsl Xakas) dilləri — Şor dilinin mras dialekti² • Çulım dilinin orta çulım dialekti² • Xakas dili (dialektləri: kaçin dialekti, Qızıl dialekti, Saqay dialekti, Şor dialekti)
Yakut dilləri	"A"laşan yakut dili dialektləri • "O"laşan yakut dili dialektləri, o cümlədən Dolqan dili², Ədəbi yakut dili
Qarışıq türk dilləri və dil qrupları	Altay (Dağlıq Altay, Oyrot) dili • Krım-tatar dili • Sibir tatar dili • Özbək dili • Urum (azovyanı) dili • Fərqanə-qıpçaq dili (†) • Çulım dili • Şor dili • Cənubi qırğız dili dialektləri qarışıq dil qrupları: Qarluq dilləri • xakas, şimali Altay və qırğız-qıpçaq dillərinin birləşməsi
Yazısı	Orxon-Yenisey runaları • Bolqar runaları • Yanalif • Qədim uyğur yazısı
Qeyd: ¹ dilin və ya dil qrupunun təsnifatı mübahisəlidir, dil və ya dil qrupu hipotetikdir (bax: Türk dillərinin təsnifatı); ² "dil" terminin tətbiqi mübahisəlidir, "Dil və dialekt" problemi; ³ mümkündür ki, qıpçaq dilidir; † Ölü, bölünmüş və ya dəyişilmiş dillər; (†) Mümkündür ki, ölü dildir; ‡ qarışıq dillər

Yəhudi dilləri

Afrasiya dilləri

İvrit	• Qədim yəhudi dili † • Orta əsrlər ivriti † • Müasir ivrit
Yəhudi-arami dilləri	• Qədim iuda dili † • Samari-arami dili † • Qaliley-arami dili † • Şərqi İordaniya babil iuda-arami dili † • Fələstin iuda-arami dili † • Zahu • Bərzan dili • Urmi yəhudi-arami dili • Ərbil yəhudi dili • Hulaula
Yəhudi-ərəb dialektləri	• Yəhudi-mərakeş dili • Yəhudi-tripolitan dialekti • Yəhudi-tunis dialekti • Yəhudi-irak dialekti • Yəhudi-yəmən dialekti
Digərləri	• Yəhudi-berber dialektləri

Hind-Avropa dilləri

German dilləri	• Yəhudi-ingilis etnolektləri (Eşiviş; Yinqliş) • İdiş (Belarus-litva dialekti (Litviş); Ukrayna dialekti; Polyak dialekti)
Yəhudi-roman dilləri	• Yəhudi-latın † • Yəhudi-italyan dialektləri • Yəhudi-portuqal † • Yəhudi-katalan † • Yəhudi-araqon † • Sefard dili • Yəhudi-oksitan † • Yəhudi-fransız †
Yəhudi-İran qrupları	• Yəhudi-tacik dialekti • Dağ yəhudiləri dili • Yəhudi-fars dili • Yəhudi-kürd dili
Digərləri	• Yəhudi-yunan dialekti • Yəhudi-slavyan dialektləri †

Başqa

türk dilləri	• Karaim dili (Karaim dilinin qaliç, krım, trakay dialektləri) • Qırımçaq dili
Dravid dilləri	• Yəhudi malayalamı
Kartvel dilləri	• Yəhudi-gürcü dili

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Naviqasiya menyusu

Axtar