Süleyman Şah türbəsi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Süleyman Şah türbəsi
Süleyman Şah Türbesi
Xəritə
36°52′45″ şm. e. 38°06′20″ ş. u.
Ölkə Suriya Suriya
Şəhər Hələb
Yerləşir Mənbic
Tikilmə tarixi 1973
Süleyman Şah türbəsi (Suriya)
Süleyman Şah türbəsi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Süleyman Şah türbəsi[1] (tür. Süleyman Şah Türbesi) — Suriyanın Hələb vilayətinin Eşmə kəndində yerləşən, tamamilə Suriya ərazisi ilə əhatə olunmasına baxmayaraq, Türkiyəyə aid olan və Türkiyənin öz hüdudlarından kənarda sahib olduğu yeganə torpaq ərazisidir.

Osmanlı imperiyasının qurucusu Osman bəyin babası, Ərtoğrul Qazinin atası, Qayı boyunun başçısı Süleyman Şah bu ərazidə dəfn edilmişdir. Süleyman Şah iki dəfə dəfn edilmişdir.[2] Süleyman Şah türbəsi 1921-ci ildə Türkiyə ilə Fransa arasında Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi gedişatında sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi üçün imzalanan Ankara müqaviləsinə əsasən, Fransanın Suriya və Livan mandatlığı ərazisi kimi yox, dövrün Ankara Hökuməti torpağı olaraq qəbul edilmişdir.[2] Türbədə Süleyman Şahın dəfn olunduğu bilinsə də, bunu təkzib edən və orada Anadolu Səlcuqlu dövlətinin qurucusu I Süleymanşahın dəfn edildiyini bildirən müxtəlif fikirlər var.[3][4]

1973-cü ildə Suriya hökuməti Əsəd su hövzəsinin yaradılmasına hazırlıq məqsədilə Caber qalası ətrafındakı bütün ərazini su ilə doldurmaq qərarı verdikdə türbənin 85 kilometr şimala daşınması üçün Suriya ilə Türkiyə arasında müqavilə imzalandı. Beləliklə, türbə Türkiyə ilə Suriya sərhədindən 27 kilometr uzaqlıqdakı Suriya ərazisi daxilinə daşınmışdır.

2015-ci ilin əvvəllərində Suriyada vətəndaş müharibəsinin kəskinləşdiyi bir vaxtda Türkiyə öz istəyi ilə ziyarətgahı Suriya ərazisində, Türkiyə sərhədindən 180 metr, Eyn əl-Ərəb bölgəsindən 22 kilometr qərbdə, Suriyanın şimalında yerləşən başqa bir əraziyə köçürmüşdür. Həmçinin Türkiyə hökuməti türbənin yerləşdiyi ərazi olan Eşmə[5] kəndini mühafizə edərək 40-a yaxın əsgəri evakuasiya etdi.[6] Bu hadisə ilə bağlı bildirildi ki, atılan addım müvəqqətidir və ziyarətgahın dağıdılmasının qarşısını almaq üçün atılmışdır. Bu addımın türbənin statusuna və bununla bağlı Suriya ilə bağlanmış müqavilələrə təsir etməyəcəyini bildirmişdir.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xəlifə II Əbdülməcidin 1921-ci ildə Süleyman Şah türbəsinə diqqət göstərdiyinə görə Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökumətinə ünvanladığı təşəkkür məktubu
Osmanlı sülaləsinin və İslamın son xəlifəsi II Əbdülməcid

Böyük Səlcuq imperiyasının sultanı Alp Arslanın Malazgird döyüşündə qələbə çalmasından sonra Oğuz türk tayfaları qərbə doğru irəlilədilər. Mühacir tayfalar arasında Süleyman Şahın başçılıq etdiyi Qayı boyu da var idi. Səfərə çıxan Süleyman Şah Hələb yaxınlığında, Fərat çayının sahilində yerləşən Caber qalasında məskunlaşmışdır. Qalaya əsgərlərini də yerləşdirdikdən sonra səfərlərinə davam etmişdir. Lakin o, 1227-ci ildə Fərat çayının o biri sahilinə keçmək istəyərkən mühafizəçiləri ilə birlikdə suda boğuldu. Süleyman Şahın tabutu iki əsgərinin müşayiəti ilə üstü örtülü məqbərədə dəfn edildi. Osmanlı imperatorluğu dövründə imperiyanın sərhədləri genişlənəndə və ziyarətgah da onun sərhədlərinə daxil olanda içində Süleyman Şahın məzarı yerləşən üstü örtülü məqbərənin yenidən inşasına başlandı və yeni türbə Süleyman Şah türbəsi adlandırıldı. Qala və türbə Osmanlı imperiyasının süqutundan sonra Fransanın Suriya və Livan mandatının sərhədləri daxilində qaldı.[7]

1923-ci ildə Fransa ilə Türkiyə hökuməti arasında imzalanan Lozanna müqaviləsinin 3-cü və 1921-ci il Ankara müqaviləsinin 9-cu maddəsinə əsasən, Süleyman Şah türbəsinin və Caber qalasının bütün ətraf əraziləri ilə birlikdə Türkiyə ərazisi hesab olunduğu, Türkiyənin o torpaqları qoruyub müdafiə və mühafizə etmək və o torpaqlarda Türkiyə bayrağının dalğalanması hüququ tanındı.[8]

Osmanlı sülaləsinin və İslamın son xəlifəsi II Əbdülməcid əcdadı Süleyman Şahın türbəsinə diqqət göstərdiyi 1921-ci ildə Fransa hökuməti ilə aparılan danışıqlar zamanı türbə ilə bağlı verilən qərarda böyük rol oynadığı üçün öz adından və Osmanlı sülaləsinin adından Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökumətinə ünvanlanan təşəkkür məktubu yazmışdır.[9]

Caber qalası və nəqliyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Suriya hökuməti Türkiyə hökumətinə memorandum göndərərək Süleyman Şah türbəsinin yerini dəyişdirməyi və ya Türkiyəyə təhvil verməklə razılaşmağı xahiş etdi. Çünki, 1968-ci ildə Fərat çayı sahilində bəndin inşasına başlanmışdı, bəndin 1973-cü ildə bitməsi gözlənilirdi və bəndin tikintisi bitdiyi zaman türbənin və qalanın tamamilə su altında qalacağı bildirilirdi. Türkiyə qəti nota ilə cavab verdi və Fərat çayından Suriyaya gedən su axınını və Keban bəndini bağlatdı.[10] Bir müddət davam edən siyasi qarşıdurmalardan sonra Türkiyə əraziyə memarlıq mütəxəssisləri və Su İşləri Müdirliyinin əməkdaşlarını göndərmiş və onlar ilə məzarın hara köçürülə biləcəyini müəyyənləşdirmək istəmişdir. İki hökumət arasında uzun müddət davam edən davamlı mübahisələrin nəticəsində müqavilə imzalandı.[11] Həmin müqaviləyə əsasən:

  • Türbə içindəki bütün əşyalarla Hələb-Əl-Həsəkə yolu ilə Türkiyədən 25 kilometr uzaqda, Hələb mühafəzəsi daxilində 8797 kvadrat metr sahəsi olan Qarakozak kəndi yaxınlığındakı əraziyə köçürülməli idi.
  • Türbənin olduğu yerə ən yaxın olan ərazidəki bəndin hüdudlarında alebastrdan xatirə türbəsi inşa olunmalı idi.
  • İndiki türbənin olduğu yeri qeyd etmək üçün gölün üzərində bir buy yerləşdirilməli idi.

1973-cü ildə türbə və yaxınlığındakı polis idarəsi Fərat çayının şərqində yerləşən, Hələbdən 123 kilometr, Şanlıurfadan 92 kilometr uzaqda yerləşən Qarakozak kəndinə köçürülmüşdür.

1995-ci ildə müzakirələr yenidən başlandı. Müzakirələr bu dəfə Suriya hökumətinin Fərat çayının yuxarı hissələrində Tişrin bəndinin tikintisinə başlaması və Süleyman Şah məqbərəsinin Qarakozak kəndi və ya başqa bir əraziyə köçürülməsini tələb etməsi ilə əlaqədar idi. Türkiyə ilə Suriya arasında aparılan danışıqların sonunda türbənin su anbarının mənfi təsirlərindən qorunması üçün arbitraj məhkəməsinə müraciət olunması qərara alınmışdır. 2001-ci ildə bəndin tamamlanmasıyla Suriya bu dəfə Türkiyədən məzarın o vaxtkı yerindən uyğun görülən bir yerə köçürülməsini istədi. Ancaq, Türkiyənin 57-ci hökuməti məqbərənin olduğu yerdə qalması və burada qorunması üçün təşəbbüs göstərdi.[12][13]

2003-cü il yanvarın 23-də Süleyman Şah məqbərəsi layihəsinin həyata keçirilməsinə dair əsas protokol imzalandı.[14] Bu protokola əsasən məqbərənin içi və çölü bərpa edildi, polis bölməsi yenidən quruldu və ziyarətgah yenidən ziyarətçilərin istifadəsinə verildi.[12][13]

2015-ci il fevralın 21-dən 22-nə keçən gecə Türkiyə ordusunun daxildə keçirdiyi əməliyyatla Süleyman Şahın nəşi təhlükəsizlik problemləri və hərbi ehtiyaclar səbəbindən yenidən onun türbəsindən Hələb vilayətinin Eşmə kəndinə köçürülmüşdür. "Şah Fırat" əməliyyatı kimi tanınan əməliyyat Suriya ərazisində keçirilmişdir. Əməliyyatda 39 tank, 57 zirehli texnika, 100 texnika və 572 əsgər iştirak etmişdir. 21 fevral 2015-ci il şənbə günü saat 21:00-da başlayan əməliyyat gedişatında əməliyyatı keçirən qüvvələr 22 fevral 2015-ci il saat 00:30 radələrində Süleyman Şahın məqbərəsinə gəlmişlər. Saat 09:02-də Suriyanın Eşmə kəndi ətrafında tankların müşayiəti ilə daxil olan daha bir türk qüvvəsi ərazinin bir hissəsini nəzarətə götürmüş və oraya Türkiyə bayrağını sancmışdır. Süleyman Şahın nəşi ilə onunla birgə dəfn edilən 2 əsgərinin cəsədi də əməliyyat bölgəsindən çıxarılmışdır. İŞİD bir neçə dəfə ziyarətgahı mühasirəyə almış və onu partlatmaqla hədələmişdi. Qruplaşma ilə türk mühafizəçiləri arasında çoxlu, lakin məhdud xarakterli toqquşmalar baş vermişdi.[15][16]

Türbənin xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Suriya suları ziyarətgahın varlığını təhdid edən Fərat bəndini tikdikdən sonra Türkiyə ziyarətgahın Qarakozak kəndinə köçürülməsi üçün Suriya ilə razılaşdı. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi Mənzil İnşaatı Nazirliyindən Süleyman Şah türbəsinin üzərində işləmək üçün Statistika Araşdırma və İnşaat Layihəsinin direktoru professor Önal Dəmirarslanın işə götürülməsini xahiş etdi. Ziyarətgah, polis idarəsi və yaşayış binası mühəndislər və iyirmi işçi tərəfindən dörd ayda tamamlandı və bütün xərcləri Türkiyə öz üzərinə götürdü. Məqbərədə ənənəvi türk memarlığının üslubu və müasir memarlıq xüsusiyyətləri öz əksini tapmışdır. Suriya hökuməti layihə üzərində iş zamanı yeni tikilən məqbərənin Caber qalasındakı məqbərədən böyük olmaması şərtini qoymuşdu. Bundan əlavə, xaricdən gələcək olan narahatedici yanğınların törədəcəyi təhlükə səbəbindən türk əsgərləri tikinti zamanı növbə ilə ərazini qoruyur, içəriyə girirdilər.[17]

2008-ci ildə Tişrin bəndinin suyunun məqbərəyə gəlməsi təhlükəsi ilə əlaqədar Türkiyə Su Təsərrüfatları Nazirliyi məqbərənin divarları altında 11,5 metr uzunluğunda 880 paya düzəltmiş, məqbərə beton divarlar və iki bayraq dirəyi ilə əhatə olunmuşdur. Fərat çayını stansiyanın tullantıları ilə çirkləndirməmək üçün stansiyanın həyətyanı sahəsində təmizləyici sistem yaradılmışdır. Bundan əlavə, Türkiyədən hazır otlar göndərilmiş, ziyarətgahın ətrafına ağaclar da əkilmişdir.[18]

Zastava[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ziyarətgahın əsgərlər tərəfindən mühafizə edilməsi üçün 30 may 1938-ci ildə zastava yaradılmışdır. 1949-cu ildə Caber qalasındakı hərbi məntəqədə ziyarətgahın mühafizəsi üçün bir zabit, bir onbaşı və 8 əsgər fəaliyyət göstərirdi. 1956-cı ildə Suriya və Türkiyə arasında keçirilən yüksək səviyyəli konfransda protokol imzalanmışdır. Bu protokolun 13-cü və 14-cü şərtlərinə görə hər ayın yeddinci günündə ziyarətgaha göndərilən əsgərlərin mübadiləsi həyata keçirilir. İndiki dövrdə zastava yanacaqla təmin edilir və hər ayın yeddinci və iyirmi günləri mühafizə olunur. Həmçinin, ziyarətgahı iyirmi zirehli briqada, Üçüncü Sərhəd Batalyonunun rəhbərliyi və İkinci Sərhəd Diviziyasının 25 əsgəri qoruyur.[19]

Suriya vətəndaş müharibəsi və İŞİD təhlükəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

2014-cü il martın 13-də İraq Şam İslam Dövləti (İŞİD) ilə Azad Suriya Ordusu arasında ikinci tərəfin Qarakozak kəndindən çıxarılması və ziyarətgahın İŞİD tərəfindən ələ keçirilməsi ilə nəticələnən toqquşmalar baş vermişdir.[20] 20 mart 2014-cü ildə İŞİD Türkiyə hökumətini YouTube vasitəsilə paylaşdığı videoçarxda məqbərənin 3 gün ərzində boşaldılmaması və Türkiyə bayrağının endirilməməsi halında dağıdılacağı ilə hədələmişdir.[21] Bu təhdiddən sonra Türkiyənin o vaxtkı xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu Süleyman Şah türbəsi məsələsini izləmək üçün böhran masasının qurulduğunu bildirmişdi.[22]

Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan 2014-cü il martın 24-də İŞİD təhlükəsi ilə bağlı sualı cavablandırarkən qruplaşma tərəfindən belə bir səhvin baş verdiyini və torpaqların sahibi olaraq onlara Türkiyə hökuməti tərəfindən cavab veriləcəyini bildirdi.[23] Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu Süleyman Şah məqbərəsinin beynəlxalq hüquqa görə türk torpağı olduğunu, bu məsələnin ciddi bir məsələ olduğunu və ona edilən hər cür hücuma cavab veriləcəyini açıqlamışdır.[24] 26 mart 2014-cü ildə Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Necdət Özəl yazılı açıqlama verərək, Suriyada Süleyman Şah türbəsində xidmət edən əsgərlərdən başqa türk birliklərinin olmadığını açıqlamışdır.[25]

2014-cü il martın 27-də Necdət Özəllə Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin müşaviri Feridun Sinirlioğlu, Baş Qərargahın ikinci rəisi, general-mayor Yaşar Gülər ​​və Türkiyə Kəşfiyyat İdarəsinin müşaviri Hakan Fidan arasında keçirilən görüşdən bir səs yazısı yayılmışdır. Səs yazısında ziyarətgaha hücum ediləcəyi təqdirdə görüləcək tədbirlərlə bağlı fikirlər bildirilmişdir.[26] Bu səs yazısı yayıldıqdan sonra Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi yazılı açıqlama yayaraq, bu səs yazısının yayımlanmasının milli təhlükəsizliyə açıq hücum və casusluq olduğunu, cinayətkarların tutularaq təhvil veriləcəyini və ən qısa zamanda ədalətin bərpa olunacağını bəyan etmişdir.[27] 2014-cü il martın 28-də Türkiyənin müdafiə naziri İsmət Yılmaz məqbərənin xüsusi təyinatlılarla möhkəmləndirildiyini və bütün lazımi tədbirlərin görüldüyünü, Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin tam sayıq olduğunu bildirmişdir.[28]

2015-ci il iyulun 7-də Almaniyanın “Fox” xəbər agentliyi 27 mart 2014-cü ildə baş tutan yüksək səviyyəli konfransın ABŞ Milli Təhlükəsizlik Agentliyi tərəfindən dinlənildiyini iddia etmişdir.[29]

Şah Fırat əməliyyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

border=none Əsas məqalə: Şah Fırat
Artan təhlükəsizlik problemləri və İŞİD təhdidləri səbəbiylə Türkiyə Silahlı Qüvvələri ziyarətgahda olan 40 əsgərin Türkiyəyə qaytarılması məqsədi ilə Şah Fırat adlı hərbi əməliyyata başladı. Bu əməliyyatda sərhəddə F-16 patrul təyyarələri ilə əlli M-60 Patton topları ilə birləşdirilən 573 əsgər və iyirmi zirehli briqada iştirak etdi.[30][31] Tabut və digər qeyri-maddi əşyalar götürüldükdən sonra məzar və polis bölməsi partladıldı.[32] Əməliyyatı bitirdikdən sonra türk əsgərləri Şanlıurfa üzərindən Türkiyəyə qayıtdı və əməliyyat zamanı bir türk əsgəri avtomobil qəzasında şəhid oldu.[33][34]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "2013-cü ildə Mehmed Əli Adiboğlunun Xarici İşlər naziri Əhmət Davudoğluna ünvanladığı sual ilə təklifi" (PDF). www2.tbmm.gov.tr (türk). 28 mart 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 22 fevral 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 "Süleyman Şah türbəsi və onun yeri". www.zaman.com.tr (türk). 27 yanvar 2016. 2020-03-23 tarixində arxivləşdirilib.
  3. ↑ "Süleyman Şah türbəsi ilə bağlı yanlış bildiklərimiz". www.radikal.com.tr (türk). 27 yanvar 2016. Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2016.
  4. ↑ Ahmet Akyol. "Süleyman Şahın dəfn yerləri haqqında müxtəlif fikirlər". www.ahmetakyol.net (türk). 27 yanvar 2016. 2020-03-23 tarixində arxivləşdirilib.
  5. ↑ "Nazir türkləri Suriyadakı türbənin yeni yerini ziyarət etməyə dəvət edir". www.hurriyetdailynews.com (ingilis). 13 mart 2015. 19 oktyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 oktyabr 2017.
  6. ↑ "Türkiyə ordusu əsgərlərini təxliyə etmək və Süleyman Şah türbəsinin yerini dəyişmək üçün Suriya ərazisinə daxil olur". www.reuters.com (ingilis). 22 fevral 2015. 26 sentyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2015.
  7. ↑ "Türkiyənin Meşə və Su İşləri Nazirliyi Süleyman Şah türbəsini qoruyur". www.ormansu.gov.tr (türk). 2019-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2016.
  8. ↑ "1921-ci il Ankara müqaviləsi" (PDF). www.hri.org (ingilis). 27 yanvar 2016. 17 may 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 may 2017.
  9. ↑ "Türk məzarı ilə Caber qalası başqa-başqa yerlərdədir". www.haberturk.com (türk). 27 yanvar 2016. Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 23 mart 2020.
  10. ↑ "Türkiyə ilə Suriya arasında Süleyman Şah türbəsi və Caber qalası ilə bağlı müzakirələr". www.dunyabulteni.net (türk). Archived from the original on 2019-12-15. İstifadə tarixi: 15 dekabr 2019.
  11. ↑ "Süleyman Şahın məqbərəsi ilə bağlı Türkiyə ilə Suriya arasında siyasi qarşıdurmalar və onun köçürülməsinə dair razılaşma". www.haberler.com (türk). 27 yanvar 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 fevral 2016.
  12. ↑ 12,0 12,1 "Süleyman Şah türbəsi Türkiyənin Meşə və Su İşləri Nazirliyi tərəfindən mühafizə edilir". www.ormansu.gov.tr (türk). 15 avqust 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  13. ↑ 13,0 13,1 "Türkiyənin Suriyadakı torpağı". www.aljazeera.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  14. ↑ "2003-cü il Türkiyə hökuməti ilə Suriya hökuməti arasında imzalanan protokol". www.tbmm.gov.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  15. ↑ "Türkiyə hərbi qüvvələri Süleyman Şahın qalıqlarını almaq üçün Suriyada əməliyyat keçirmişdir". www.aljazeera.net (ərəb). 22 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 fevral 2015.
  16. ↑ "Süleyman Şahın məzarı: Türklər öz torpaqlarından kənarda öz suverenliklərini və simvolizmlərini müdafiə edirlər". www.turkey-post.net (ərəb). 7 avqust 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 avqust 2018.
  17. ↑ "Ziyarətgahın xüsusiyyətləri". www.dunyabulteni.net (türk). 2 fevral 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  18. ↑ "Meşə və Su İşləri naziri Əroğlu: "Süleyman Şah türbəsini qürurun duyulacağı hala gətirdik"". www.sondakika.com (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  19. ↑ "Süleyman Şah türbəsinin mühafizəsi ilə bağlı növbətçi əsgər mübadiləsi olacaq". www.yenisafak.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  20. ↑ "Türkiyə üzərinə düşəni edəcək". www.aljazeera.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  21. ↑ "İŞİD Türkiyəni təhdid edir". www.radikal.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  22. ↑ "Süleyman Şah türbəsi üçün böhran masası". www.hurriyet.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  23. ↑ "Ərdoğanın İŞİD təhlükəsi ilə bağlı açıqlamaları". www.memurlar.net (türk). Archived from the original on 2015-02-25. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  24. ↑ "Xarici işlər nazirinin bəyanatı". www.aydinlikgazete.com (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  25. ↑ "Türkiyə Silahlı Qüvvələri Baş İdarəsindən açıqlama". www.tsk.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  26. ↑ "Türbə ilə bağlı səs yazısı". www.cumhuriyet.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  27. ↑ "Xarici İşlər Nazirliyinin sızan səs yazısı ilə bağlı açıqlaması". www.mfa.gov.tr (türk). Archived from the original on 1 May 2020. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  28. ↑ "Müdafiə nazirinin Süleyman Şah türbəsi ilə bağlı açıqlamaları". www.aksam.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-23. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  29. ↑ "Amerika Süleyman Şahın əməliyyatını dinləyib". Azadlıq. (#cite_web_url); (#accessdate_missing_url)
  30. ↑ "Şah Fırat əməliyyatı". www.hurriyet.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-17. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  31. ↑ "Davudoğlu: "Bu əməliyyat üçün heç kəsdən icazə istəmədik"". www.t24.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-17. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  32. ↑ "Türkiyə Silahlı Qüvvələri içindəki əşyaları götürdükdən sonra türbəni partladıb". www.t24.com.tr (türk). Archived from the original on 2020-03-17. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  33. ↑ "Əməliyyat zamanı bir əsgər həlak olub". www.hurriyet.com.tr (türk). Archived from the original on 2017-01-21. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2016.
  34. ↑ "Mənbicdə ABŞ-Türkiyə razılaşması çərçivəsində Ərtoğrul Qazinin atası Süleyman Şahın məzarı". www.arabicpost.net (ərəb). 8 iyul 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 iyun 2018.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Süleyman_Şah_türbəsi&oldid=7299913"