Səfəvilər dövründə inzibati-ərazi vahidləri

Səfəvilər dövlətinin inzibati ərazi vahidləri — Səfəvilər dövlətinin inzibati ərazi bölgüsü. Azərbaycan bu dövlətin tərkibində Cənubi Azərbaycan (paytaxtı Təbriz), Qarabağ (paytaxtı Gəncə), Şirvan (paytaxtı Şamaxı) və Çuxursəəd (paytaxtı İrəvan). Əyalətlərə mərkəzdən, şah tərəfindən təyin olunan bəylərbəyi başçılıq edirdi. Bəylərbəyilərin əsasən xan titulu olurdu. Əyalətlər vilayətlərə bölünürdü.Azərbaycan əyalətinin tərkibində Qaradağ, Ərdəbil, Urmiya və başqa vilayətlər vardı. Vilayətlərə hakimlər rəhbərlik edirdilər. Hakimlərin xan, bəzən də sultan titulu olurdu. Vilayətlər qəzalara bölünürdü.Qəzalara hakim və Qazı başçılıq edirdi.Qəzalar mahallara ayrılırdı. Mahallara naiblər, bəzi hallarda isə məliklər rəhbərlik edirdilər. Mahallar nahiyələrə ayrılırdı. Nayiyələrə bəylər başçılıq edirdilər. Nahiyələr kənd və obalara bölünürdülər.Bu inzibati ərazilərə yerinə görə kədxuda, kovxa, yüzbaşı rəhbərlik edirdi. Əyalətlərdə olan ellərə yerinə görə elxanlar, elbəyilər, minbaşılar başçılıq edirdilər. Oymaqları Kələntər adlanan oymaqbəyiləri idarə edirdilər. Bəylərbəyilik çox zaman irsi idarəçilik hüququna malik idi. Azərbaycanı (Cənubi Azərbaycanı) Türkmanlar, Qarabağı Qacarlar, Şirvanı Ustaclılar, Çuxursəədi isə Ustaclılar və Qacarlar idarə edirdilər. Bəylərbəyi əyalətin hakimi, silahlı qüvvələrin baş komandanı olduğuna görə xüsusi qızıl kəmər, zərli çalma, xalat, tuğ və təbil daşıyırdı.

Səfəvilər dövlətinin bayrağı və gerbi

Bəylərbəyliklər

1. Ərəbistan
2. Ərməniyyə
3. Astarabad
4. Təbriz
5. Dağıstan
6. Diyarbəkir
7. İrəvan (Çuxursəəd)
8. Fars
9. Gürcüstan
10. Gilan
11. Həmədan
12. Mazandaran
13. İraq
14. İsfahan
15. Qarabağ
16. Kirman
17. Xorasan
18. Kuhgiluyə
19. Kürdüstan
20. Luristan
21. Makran
22. Mərv
23. Qəndəhar
24. Şirvan
25. Sistan

Mənbə

• Oqtay Əfəndiyev "Azərbycan Səfəvilər dövləti" Bakı, "Şərq-Qərb", 2007, 344 səh. İSBN 978-9952-34-101-0
• Ənvər Çingizoğlu, Mahal Qacar, "Qradağ xanlığı" (Monoqrafiya)-Bakı: "Mütərcim", 2011. - 212 səh.
• Ənvər Çingizoğlu, Fazil Baxşəliyev, Qarabağın el və obaları, Bakı, "Şuşa", 2007, 224 səh.

Həmçinin bax

Səfəvilər dövləti

Xarici keçidlər

• Some Notes on the Provincial Administration of the Early Ṣafawid Empire, R. M. Savory, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 27, No. 1 (1964), pp. 114-128, Published by: Cambridge University Press, Article Stable