Rudolf Klauzius
Rudolf Klauzius | |
---|---|
alm. Rudolf Julius Emanuel Clausius | |
Doğum adı | Rudolf clausius |
Doğum tarixi | 2 yanvar 1822[1][2][…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 24 avqust 1888[1][2][…] (66 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Elm sahəsi | fizika |
Elmi dərəcələri |
|
İş yerləri |
|
Təhsili | |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Rudolf Yulius Emanuel Klauzius[8] (alm. Rudolf Julius Emanuel Clausius, doğum zamanı: Rudolf Qottlib, alm. Rudolf Gottlieb; 2 yanvar 1822 – 24 avqust 1888) – Alman fiziki və riyaziyyatçısıdır.[9] Emanuel Klauzius Termodinamikanın yaradıcılarından biridir.[10]
Həyatı
Emanuel Klauzius 1822-ci ildə Almaniyanın Köslin şəhərində anadan olmuşdur. Klauzius ilk təhsilini atasının məktəbində almışdır. Məktəbi bitirdikdən sonra Klauzius gimnaziyada təhsil alır. Gimnaziyanı bitirdikdən sonra Ali Təhsilini Berlin Universitetində alır. Klauzius ilk dəfə olaraq Termodinamikanın ikinci qanununu kəşf etmiş və bunu 1854-cü ildə qəzetlərin birində nəşr etdirmişdir.[11] 19 may 1865-ci ildə Fransız Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilir. 1868-ci ildə İngiltərə Kral Cəmiyyətinin üzvü seçilir. 1869-cu ildə Bonn Universitetinin professoru olur. 1870-ci ildə Hüygens medalına layiq görülür. Həmin ildə Klauzius Fransa-Prussiya müharibəsində iştirak etmiş və ağır yaralanmışdır. Müharibədə göstərdiyi fəallığına görə Klauzius "Dəmir xaç" ordeninə layiq görülmüşdür. 1878-ci ildə İsveç Kral Elmlər Akademiyasının üzvü seçilir. 1879-cu ildə İngiltərə Akademiyasında "Kopli" medalına layiq görülür. 1882-ci ildə Virzburq Universitetinin elmlər doktorluğuna layiq görülür. 1883-cü ildə isə Klauzius "Ponsele" mükafatına layiq görülür. Klauzius fizika elminə ilk dəfə 1865-ci ildə Entropiya anlayışını gətirmişdir. Həmçinin termodinamikanın ikinci və üçüncü qanunları haqda çoxlu işlər görmüş, "Kainatın termodinamik istilik ölümü" anlayışını qurmuşdur. Emanuel Klauzius 1888-ci ildə yaşadığı Bonn şəhərində vəfat edir. Ayda yerləşən "Klauzius" krateri onun şərəfinə adlandırılmışdır.
Elmi işləri
Klauzius fizika və riyaziyyata aid elmi işlərini müxtəlif jurnallarda dərc etmişdir:
- «Journal de Crelle»,
- «Philosoph. Magaz.»,
- «Journal Matem. Liouville»,
- «Comptes Rendus» - Paris Elmlər Akademiyası
Ayrıca dərc edilmiş jurnallar:
- «Ueber das Wesen der Wärme verglich. mit Licht und Schall» (Sürix, 1857);
- «Die Potentialfunction und das Potential» (Leypsiq, 1859; 4-cü buraxılış, 1885).
Şəxsi həyatı
Emanuel Klauzius Adelheyd Rimpham ilə ailə həyatı quraraq ondan altı uşağı olmuşdur. Lakin Rimpham 1975-ci ildə sonuncu dəfə hamilə qalan zaman doğum müddətində vəfat etmişdir. Klauzius bu hadisədən sonra müəllim kimi çalışmasına baxmayaraq elmi işlərə az vaxt sərf edirdi. Emanuel Klauzius ölümünə iki il qalmış yenidən ailə həyatı qurmuş və həyat yoldaşı Sofiya Sakdan övladı olmuşdur.
İstinadlar
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ 1 2 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- ↑ http://www.clausius-tower-society.koszalin.pl/wieza_clausiusa_en.html.
- ↑ Клаузиус, Рудольф-Юлиус-Эммануэль (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1895. Т. XV. С. 327.
- ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/120559/Rudolf-Clausius.
- ↑ Клаузиус Рудольф Юлиус Эмануэль // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Atkins, P.W. The Second Law. New York: Scientific American Library. 1984. ISBN 0-7167-5004-X.
- ↑ Clausius, R. (1862), "Über die Wärmeleitung gasförmiger Körper", Annalen der Physik 115: 1–57
- ↑ Cardwell, D.S.L. From Watt to Clausius: The Rise of Thermodynamics in the Early Industrial Age. London: Heinemann. 1971. ISBN 0-435-54150-1.
- ↑ "Ueber eine veränderte Form des zweiten Hauptsatzes der mechanischen Wärmetheoriein". Annalen der Physik und Chemie. İstifadə tarixi: 2012-06-25.
Xarici keçidlər
- 2 yanvarda doğulanlar
- 1822-ci ildə doğulanlar
- Polşada doğulanlar
- 24 avqustda vəfat edənlər
- 1888-ci ildə vəfat edənlər
- 66 yaşında vəfat edənlər
- Bonnda vəfat edənlər
- Köhnə Bonn qəbiristanlığında dəfn olunanlar
- İsveçrə Federal Texnologiya İnstitutunun müəllimləri
- Vürtsburq Universitetinin müəllimləri
- Bonn Universitetinin müəllimləri
- Sürix Universitetinin müəllimləri
- Berlin Humboldt Universitetinin məzunları
- London Kral Cəmiyyətinin üzvləri
- Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyasının üzvləri
- İsveç Kral Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Macarıstan Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Dei Linçei Akademiyasının üzvləri
- Prussiya Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Göttingen Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Bavariya Elmlər Akademiyasının üzvləri
- ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Maksimilianın "Elm və incəsənət üzrə" Bavariya ordeni kavalerləri
- Dəmir xaç ordeninin kavalerləri
- Copli medalı ilə təltif edilənlər
- İncəsənət və elm sahəsində Pour le Mérite ordeninin kavalerləri
- Əlifba sırasına görə alimlər
- Almaniya fizikləri
- Almaniya riyaziyyatçıları
- Almaniyada doğulanlar
- Almaniyada vəfat edənlər