Vinsent van Qoq

Vinsent van Qoq
Vincent Willem van Gogh
Avtoportret
Doğum adı	Vincent Willem Van Gogh
Doğum tarixi	30 mart 1853(1853-03-30)
Doğum yeri	Niderland
Vəfat tarixi	29 iyul 1890 (37 yaşında)
Vəfat yeri	Fransa
Vəfat səbəbi	güllə yarası[d]
Dəfn yeri	Over-syür-Uaz qəbiristanlığı[d]
Vətəndaşlığı	Niderland
Fəaliyyəti	rəssam, boyakar[d], rəssam-qravüraçı[d]
Təhsili	Brüsseldəki Kral Rəssamlıq Akademiyası[d], Kral Rəssamlıq Akademiyası[d]
Janr	Peyzaj
Stillər	postimpressionizm, ekspressionizm
Tanınmış işləri	Arlda yataq otağı Ulduzlu gecə Kartof yeyənlər Günəbaxanlar Kəsilmiş qulaq və qəlyanla avtoportret Yağışdan sonra overdə mənzərə
Hamisi	Teo Van Qoq
Təsir edib	Adolf Montiçelli, Ejen Delakrua
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Vinsent Villem van Qoq (nid. Vincent Willem van Gogh; 30 mart 1853^[…], Zyundert^[d], Şimali Brabant – 29 iyul 1890^[…], Over-syür-Uaz) — məşhur holland rəssamı. Postimpressionizm cərəyanının nümayəndəsi.

Həyatı

Vinsent Van Qoq 1873-cı ildə

Vinsent Van Qoq 1853-cü ildə Niderlandda anadan olmuşdur.

Van Qoq incəsənət tarixi boyu bəlkə də ən ağır, çətinliklərlə dolu həyata malik olan simadır. Ən azı həyatını sui-qəsd ilə bitirməsi buna danılmaz sübutdur. Vinsent 1853-cü il 30 mart tarixində, Hollandıyanın Breda şəhəri yaxınlığındakı Qrut-Zundert məntəqəsində Anna Kornelia Karbet və Teodor van Qoqun ailəsində anadan olmuşdur.

1869-1876-cı illərdə Haaqa, Brüssel, London, Paris kimi şəhərlərdə rəssamlıq müəssisələrində adi satıcı vəzifəsində çalışır. 1876-cı ildə İngiltərədə müəllim işləyir. Müəyyən dövrlərdə teologiyanı öyrənmiş, Belçikanın Borinaj şəhərində dini xadim kimi çalışmışdır.

"Ulduzlu gecə (tablo)" (iyun 1889)"

1880-ci ilərdən başlayaraq, təsviri incəsənətlə məşğul olmağa başlayır. Brüssel (1880-1881) və Antverpendə (1885-1886) rəssamlıq akademiyalarında təhsil alır, Haaqada dövrünün tanınmış rəssamı A.Mauvedən məsləhətlər alır. Məhz bu məsləhətlər onun gələcək iş üslubuna təsir edəcək. 1880-ci illərdə onun əsərlərində tünd rənglərə, kəskin keçidlərə, "qəmgin" mövzulara rast gəlinir. Bu, həmin dövrdə rəssamın həyatında yaşanan dərin psixoloji probləmlərə və gərginliklərə işarədir. Məsələn, rəssamın "Kartof yeyənlər" (Ottyorlo) əsərini nümunə kimi götürmək olar. Həm mövzu, həm süjet, həm rənglər, həm də işığın işlənməsi insanda qəmgin hisslər oyadır, məyusluq təəssüratı yaradır.

1888-ci ildə Van Qoq Arla gəlir. Məhz burada, o öz uslubunu tam formalaşdırır, işləmə stilini və təsvir metodlarını bütövlüklə yekunlaşdırır. Sanki, Arlda o metod axtarışlarını və üslub seçimi mərhələsini bitirib, yeni mərhələ işlərə başlayır. Arlda yaradılan əsərlər müqayisədə müəyyən "ziddiyyətlər" ortaya çıxarır. Əgər bir sıra əsərlərdə, günəşli hava, mavi səma, qızılı tarlalara rast gəlinirsə, digərlərində qaranlıq küçələr, gecə klublarını müşahidə etmək olar. Bir sıra əsərlərdə iş başında zəhmətkeş insanlar, digərlərində "yüngül" pul axtarışında olanlar, səfillər, fahişələr və s. ön planda olur. Bütün bunlarla bahəm maddi problemlər onu tez-tez mənəvi sarsıntılara aparır. Van Qoqun pozğun bir qadına aşiq olması və bu sevgini ona nümayiş etdirmək üçün qulağını kəsməsi onun qəmgin mənəviyyatının göstəricisidir.

Həyatının son illərində rəssamın gərgin iş rejimi, saysız maddi problemlər tez-tez stresslərə, depressiyalara, ruhi çatışmazlıqlara gətirib çıxarırdı. Son illər Arl, Sen-Remi və Ovür-sür-Uaz kimi ruhi xəstələr üçün xəstəxanalarda keçir ki, sonuncu xəstəxanada 1890-cı il 29 iyulda həyatını özünə sui-qəsdlə bitirir. Ölüm ayağında, qardaşı Teo onun yanında olur və ondan bu sözləri eşidir: "La tristesse durera toujours" (azərb. Qəm daim davam edəcək‎).

Yaradıcıllığı və sərgiləri

"Kartof yeyənlər"

Van Qoq müasirləri tərəfindən birmənalı şəkildə qarşılanmamışdır. Ümumilikdə, impressionizmə və daha sonra post-impressionizmə həmin dövrdə müxtəlif baxışlar var idi.

Van Qoq sənətinə 1880-cı illərdən başlayaraq diqqət göstərilir. Onun əsərləri tez-tez mətbuatda, tənqidçilər arasında müzakirə olunur və bu da öz növbəsində rəssamın ölümündən sonra təşkil olunan sərgilərdə öz əksini tapır. 20-ci əsrin əvvəllərində, Paris (1901-1905), Amsterdam (1905), Köln (1912), Nyu-York (1913) və Berlində (1914) sərgilər təşkil olunur. Məhz bu sərgilər Van Qoqun dahiliyinin hamı tərəfindən qəbul edilməsinə aparır.

Odur ki, son 10 ildə dünya incəsənət auksionlarında Van Qoqun əsərləri rekord qiymətlərə (150 000 000 ABŞ dolları və yuxarı) satılır.

Ümumilikdə Van Qoq həyatı boyu 2000-dən artıq şəkil, eləcə də 3000-ə yaxın rəsmin müəllifidir ki, onlardan ən məşhurları həyatının son iki ilini əhatə edir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu iki il streslərlə, öz qulağını kəsməsi və yaxın dostu, dahi rəssam Pol Qogen ilə ayrılması kimi vacib hadisələrlə müşayiət olunmuşdur.

Van Qoq və hisslər

"Arlda yataq otağı"

Bir sıra incəsənət ekspertlərinin fikrinə görə, impressionistlərin iş prinsipini rəssamlıq texnikası (işıq, həcm, rənglər, rənglər sıxlığı, layların sayı və s.) deyil, yaşanan və müşahidəçiyə çatdırılmaq istənən hisslər təşkil edir. Van Qoq əsərlərinin təsviri üçün sözlər kifayət etmir, ən azı ona görə ki, hər bir insanın bu əsərlərin seyrindən sonra keçirdiyi hisslər müxtəlifdir. Burada hər şey insanın qavrayışından, həssaslığından, emossionallığından asılıdır. Van Qoq yaradıcıllığının şah əsərlərindən olan "Arlda gecə" əsərini seyr edən hər bir şəxs həmin küçədəki qoxunu, daşların qabarıqlığını, qəlyanaltıda əyləşən insanları, onların söhbətlərini, uzaqda görünən cütlüyü, fənər işığının istisini, ulduzları, "gecənin səsini" duyur. Bu Van Qoqun dahiliyidir.

Filmoqrafiya

1. Yaşamaq yanğısı (film, 1956) / Lust for Life
2. Sevgiylə, Vinsent (film, 2017) / Loving Vincent
3. Sonsuzluğun qapısında (film, 2018) / At Eternity's Gate

Həmçinin bax

Əsərləri

• Kartof yeyənlər
• Əbədiliyin qapısında
• Qarğalarla taxıl sahəsi
• Arlda yataq otağı
• Ulduzlu gecə

Rəsm qalereyası

• 
  Köhnə dəyirman (1888)
• 
  Məhsul yığımı,Arl (1888)
• 
  Lanqlois körpüsü (1888)
• 
  Süsənlərlə Arl mənzərəsi (1888)
• 
  Yozef Roulin (Poçt müdürü) (1888)
• 
  Avtoportret (1888)
• 
  Gecə kafesi (1888)
• 
  Arlda mənzərə (Çiçəkləyən meyvə bağçaları) (1889)
• 
  Dağlarda zeytun ağacları (1889)
• 
  Xəstəxanaya giriş (1889)
• 
  Kəsilmiş qulaqla avtoportret (1889)
• 
  Kilsə (1890)
• 
  Günəbaxanlar (1888)

Xarici keçidlər

• Vinsent van Qoqun bütün əsərləri
• Van Qoq Amsterdam Muzeyi
• Van Qoqun məktubları
• Milli İncasənət Qalereyası, Vaşinqton
• İmpressionizm cərəyanına aid olan əsərlər
• Günel Natiq. Ulduzlu gecələrin Van Qoq əfsanəsi
• Sərvər Şirin. Həyəcan təbili: Van Qoqun “Günəş”i sönür