İribaş xul

İribaş xul
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sümüklü balıqlar Sinif: Şüaüzgəclilər Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Neopterygii İnfrasinif: Sümüklü balıqlar Ranqsız: Acanthomorpha Dəstəüstü: Acanthopterygii Klad: Percomorpha Dəstə: Xulkimilər Fəsilə: Xullar Cins: Ponticola ???: İribaş xul
Beynəlxalq elmi adı
Ponticola gorlap Boris Ilyin, 1949
Şəkil axtarışı NCBI   637978 EOL   215213

İribaş xul (lat. Ponticola gorlap) — başının iri olması ilə fərqlənir. Başı və bədənin ön hissəsi qalınlaşmış formadadır. İkinci bel üzgəcinin hündürlüyü demək olar ki, bərabərdir. Qarın sormac yaxasının pərləri xırda fərdlərlə iti, iri fərdlərdə isə kütdür. Belində tünd qonur xallar var. Böyürlərində bu xalların sayı beşdir. Onlardan biri üçkünc formalı quyruq üzgəcinin əsasındadır.

Yayılması

Xəzərin sahil zonasının daşlıq hissələrində yayılmışdır. Azərbaycan bölməsində ən çox Abşeron və Neft Daşları rayonunda, digər sahil zonasında və şirin su hövzələrində yayılmışdır. Xəzərdə bir yarımnöv - Qorlap xulu- N.kgorlap İijin əmələ gətirir. Qara dəniz növündə başın forması az və ya çox dərəcədə iti, Xəzər növündə isə üçkünc və kütdür.

Yaşayış yeri və həyat tərzi

Dənizin sahil zonasında və şirin su hövzələrində azsaylıdır. Sahilin daşlı hissələrində Abşeron rayonunda və Kür Daşı adasında onun miqdarı artır. Çaylarda və onların qollarında, daha çox Kürdə, Lənkərançayda, Astaraçayda, Mingəçevir və Varvara su anbarlarında yayılmışdır.

Çoxalması

2-3 yaşında cinsi yetişkənliyə çatır, aprel - may aylarında Volqanın aşağılarında və Orta Xəzərin qərb sahillərində çoxalır. Məhsuldarlığı 1302 - 6905 ədəd kürüdən ibarətdir. Balığın bədəni açıq - boz rəngində olduğundan sahil daşlıqları arasında onları görmək çox çətin olur.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Vətəgə əhəmiyyəti yoxdur. Həvəskar balıqçılar üçün yaxşı ov obyektidir.

Ədəbiyyat

1. Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s 141.
2. Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966, 212 s.