Toğrul Nərimanbəyov

Toğrul Nərimanbəyov
Toğrul Nərimanbəyov
Doğum tarixi	7 avqust 1930
Doğum yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ;
Vəfat tarixi	2 iyun 2013 (82 yaşında)
Vəfat yeri	Paris, Fransa
Dəfn yeri	Passi qəbiristanlığı[d];
Fəaliyyəti	rəssam
Təhsili	Bakı şəhəri 6 nömrəli tam orta məktəb,; Vilnüs İncəsənət Akademiyası[d];
Janr	portret
Mükafatları	;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nərimanbəyov Toğrul Fərman oğlu (7 avqust 1930, Bakı, Azərbaycan SSR – 2 iyun 2013, Paris, Fransa) — Azərbaycan rəssamı, SSRİ və Azərbaycan SSR Dövlət mükafatları laureatı, SSRİ-nin və Azərbaycanın xalq rəssamı, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü^[3].

Həyatı

Toğrul Nərimanbəyov 7 avqust 1930-cu ildə Bakı şəhərində doğulmuşdur. 1950-ci ildə Əzim Əzimzadə adına Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbini, 1955-ci ildə isə Litvada Vilnüs Rəssamlıq İnstitutunu bitirmişdir. XX əsrin 50-ci illərindən etibarən yaradıcılığa başlamışdır.Yaradıcılığının ilk dövrünə aid əsərlərdən "Bayıl mənzərəsi", "Fırtınadan da güclü", "Səadət", "Sevinc", "Həyat naminə", "İşıqlı gələcək uğrunda" və başqalarını qeyd etmək olar.1955-ci ildə SSRİ Rəssamlar İttifaqına üzv qəbul edilib. Mənzərə, portret, monumental boyakarlıq, illüstrasiya və teatr rəssamlığı kimi müxtəlif sahələrdə yaratdığı əsərlər mövzu və janr rəngarəngliyi, estetik kamilliyi və özünəməxsus üslubu ilə səciyyələnmişdir. Fərdi üslubunu müəyyən edən başlıca xüsusiyyətlər dekorativ Azərbaycan incəsənətinə xas rəng harmoniyası və müasir dünya incəsənətinin yeni istiqamətləri ilə sıx bağlı olmuşdur. İnsanların daxili aləminin ən incə çalarlarınadək təsvirini verən portretləri bu janrda yaradılmış əsərlər içərisində öz orijinallığı, bədii forma kamilliyi və novatorluğu ilə seçilmişdir. Təzad və şərtiliyi, ənənəvilik və müasirlik kimi müxtəlif yanaşmaları öz əsərlərində harmonik şəkildə əks etdirmişdir. Ayrı-ayrı tamaşalara verdiyi bədii tərtibatlarla Azərbaycan teatr rəssamlığının dəyərli nümunələrini yaratmışdır. Monumental boyakarlıq və divar rəssamlığı janrında işlənmiş tabloları xəlqilik ruhu ilə seçilərək böyük estetik təsir qüvvəsinə malikdir.Rəssamın "Emalatxanada", "Kafedə", "Qız Qalası", "Talış dağlarında", "Yaylaqda", "Çoban ailəsi", "Məhsul bayramı", "Bağda çayxana", "Bakıda bazar" və s. əsərlərinin hər biri, haqqında geniş söz açılmağa layiq sənət nümunələridir. Belə tablolara rəğbətini gizlətməyən S. Bəhlulzadənin "Toğrulun əsərləri bərəkətli bir süfrəni xatırladır. Bu süfrədə hər cür nemət var. Özü də bu, doğma Azərbaycan torpağının nemətləridir! Toğrulun əsərlərindən torpağımızın ətri gəlir..." fikrini söyləməsi də həmin əsərlərin sənətkarlıqla yaradıldığını təsdiqləyir. T.Nərimanbəyov eyni zamanda gözəl səs tembrinə malik olub. O, Azərbaycanın və dünya vokal sənətinin şah əsərlərini ifa etməkdən yorulmurdu. Rəssam televiziya çıxışlarının birində etiraf etmişdi: "Muğamı çox sevirəm, lakin ifa edə bilmirəm, ifa olunarkən gözlərimdən yaş axır. T.Nərimanbəyov Abdulla Şaiq adına Dövlət Kukla Teatrının, Milli Məclisin binasının və keçmiş "Moskva" mehmanxanasının foyelərini bənzərsiz rəssam təxəyyülünün şahanə fantaziyası ilə qədim incəsənətimizdən gələn ənənələrə tapınmaqla, misilsiz sənət inciləri ilə bəzəyib. Portret, mənzərə, məişət və natürmort janrlarında çəkdiyi lövhələr müasir Azərbaycan rəssamlığının qiymətli əsərləri olaraq dünyanın mötəbər sərgi salonlarında, rəsm qalereyalarında və incəsənət muzeylərində uğurla nümayiş etdirilir, müxtəlif dövlətlərin muzeylərində və ayrı-ayrı şəxslərin kolleksiyalarında saxlanılır.

2 iyun 2013-cü ildə Parisdəki hospitallardan birində vəfat etmişdir^[4]. Parisin mərkəzində yerləşən Passi qəbiristanlığında^[5] dəfn olunmuşdur.

Mükafatları

1964 — Azərbaycan SSR əməkdar rəssamı
1967 — Azərbaycan SSR xalq rəssamı
1974 — Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı^[6]
1980 — SSRİ dövlət mükafatı
1980 — "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni
1989 — SSRİ xalq rəssamı
05.08.2000 — "İstiqlal" ordeni^[7].
09.08.2010 — "Şərəf" ordeni^[8].

Filmoqrafiya

Toğrul Nərimanbəyov (film, 1966) — (qısametrajlı sənədli televiziya filmi)
Qobustan (film, 1967)
Əllər və rənglər (film, 1974)
Dədə Qorqud (film, 1975) — şəkillərin müəllifi (tammetrajlı bədii film)
Dantenin yubileyi (film, 1978) — aktyor (tammetrajlı bədii film)
Rənglərin melodiyası (film, 1981)
Salam, Zeynəb! (film, 1982) — (qısametrajlı sənədli-bədii televiziya film-konserti)
Yeddi gözəl (film, 1982) — geyim rəssamı (tammetrajlı film-balet)
Toğrul (film, 2011)

Şəkillər

Toğrul Nərimanbəyov - Göyçay bağlarında, 1965, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Toğrul Nərimanbəyov - İçərişəhər xatirələri, 2009, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Toğrul Nərimanbəyov - Bakı yağışdan sonra, 2000, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi
Toğrul Nərimanbəyov - Raketka və tülpanlar, 1977, Şəki Rəsm Qalereyası
Toğrul Nərimanbəyov - Gecə küçə, 1961, Yarat Müasir Sənət Mərkəzi

İstinadlar

Xarici keçidlər

[_dafd13bc082fb0e2-1] Нариманбеков Тогрул Фарман оглы // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[_21e633d9ebfaf49c-2] Fichier des personnes décédées.

[3] "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 iyun 2009-cu il tarixli, 345 nömrəli Sərəncamı (az.)

[4] Toğrul Nərimanbəyovun nəşini vətəninə gətirməyə qoymurlar - Qalmaqal

[5] Əbülfəs Qarayev Toğrul Nərimanbəyovun məzarını ziyarət etdi

[dm1974-6] Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1974-cü il Azərbaycan SSR Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1974-cü il tarixli Qərarı — anl.az saytı

[7] "T. F. Nərimanbəyovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 avqust 2000-ci il tarixli, 381 nömrəli Sərəncamı (az.)

[8] "T.F. Nərimanbəyovun "Şərəf" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 9 avqust 2010-cu il tarixli, 1055 nömrəli Sərəncamı (az.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Toğrul Nərimanbəyov
Əsərləri	Qardaşın portreti (1953) • Yaylaqdan dönüş (1954) • Baltik dənizinin balıqçıları (1955) • Narın natürmortu (1957) • Xəzər üzərində şəfəq (1957) • İşıqlı gələcək üçün (1959) • Narlar (1959) • Rəssam Səttar Bəhlulzadənin portreti (1959) • Narlar və armudlar (1961) • Xoşbəxtlik (rəsm əsəri) (1961) • Siqaret çəkən Səttar (1961) • Polşalı qızın portreti (1961) • Rəssamın portreti (1962) • Sevinc (1963) • Qoca çinar (1964) • Həyat naminə (1965) • Göyçay bağlarında (1965) • Bəstəkar Arif Məlikov (1965) • Sədaqət (1965) • Bakı (rəsm əsəri) (1965) • Buzovna kəndində bayram (1965) • Gənc rəssam (1965) • Ana (1966) • Qız qalası (1966) • Muğam (1966) • Rəssam Cahid Camal (1966) • Yaylaqda (1966) • Fransız balerina İvet Şovire (1966) • Çobanın ailəsi (1967) • Rəssam Elbəy Rzaquliyevin ailəsi (1967) • Toma (1968) • Qız və natürmort (1968) • Məhsuldarlıq (1970) • Mahnı (1970) • Dehlidə gəzinti (1971) • Mədrəsə yaxınlığında okean (1971) • Yelpiklərlə oğlan (1971) • Şöhrət (1971) • Bayramqabağı (1971) • Yapon qızın portreti (1971) • Arzular ağacı (1972) • İliç körfəzi (1972) • Sevimli şəhər (1972) • Şantiniketonda yarmarka (1972) • Ağacın altında qadın (1972) • Hindistanda yarmarka (1972) • Günel (rəsm əsəri) (1972) • Ata oğlu ilə (1974) • Aysel (rəsm əsəri) (1974) • Avtoportret (1974) • Məhsul bayramı (1975) • Günay (rəsm əsəri) (1975) • Payız bazarı (1976) • Çayxanada səhər (2000) • Xalq müğənnisi Yavər xanım (1977) • Aşiq olmuş aşıq (1977) • Tamilla (əsər) (1977) • Talış dağlarında (1978) • Milli güləş. Pəhləvanlar (1979) • Havana (1979) • Diqna (1979) • Bakı avtoportreti (1979) • Qədim Səmərqənddə dəfn (1981) • Səmərqənd xatirələri (1981) • Ana və uşaq (1981) • Ananın portreti (1981) • Səhər (rəsm əsəri) (1982) • Xalq teatrı (1982) • Bayram (1982) • Sevil (1995)
Filmoqrafiya	Toğrul Nərimanbəyov (film, 1966) • Qobustan (film, 1967) • Əllər və rənglər (film, 1974) • Dədə Qorqud (film, 1975) • Dantenin yubileyi (film, 1978) • Rənglərin melodiyası (film, 1981) • Salam, Zeynəb! (film, 1982) • Yeddi gözəl (film, 1982) • Toğrul (film, 2011)
Ailəsi	Nərimanbəylilər • Əmir bəy Nərimanbəyov (babası) • Fərman bəy Nərimanbəyli (atası) • Vidadi Nərimanbəyov (qardaşı) • Elmira Hüseynova (I həyat yoldaşı) • Əsmər Nərimanbəyova (qızı) • Fransua Nərimanbəyov (oğlu)

Toğrul Nərimanbəyov

Mündəricat

Həyatı

Mükafatları

Filmoqrafiya

Şəkillər

İstinadlar

Xarici keçidlər

Naviqasiya menyusu

Toğrul Nərimanbəyov

Doğum tarixi	7 avqust 1930(1930-08-07)
Doğum yeri	Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ^[1]^[2]
Vəfat tarixi	2 iyun 2013 (82 yaşında)
Vəfat yeri	Paris, Fransa
Dəfn yeri	Passi qəbiristanlığı^[d]
Fəaliyyəti	rəssam
Təhsili	Bakı şəhəri 6 nömrəli tam orta məktəb, Vilnüs İncəsənət Akademiyası^[d]
Janr	portret
Mükafatları	1967 1964 1980 1974 201020001980

Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Toğrul Nərimanbəyov

Həyatı

Mükafatları

Filmoqrafiya

Şəkillər

İstinadlar

Xarici keçidlər

Naviqasiya menyusu

Axtar