Səməd bəy Cəmillinski

Səməd bəy Cəmillinski
Əbdül Səməd bəy Cəmil oğlu Cəmillinski
Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru
avqust 1919 – mart 1920
Əvvəlki	Əliyar bəy Haşımbəyov
Sonrakı	vəzifə ləğv olunub
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1892
Doğum yeri	Cəmilli
Vəfat tarixi	7 dekabr 1937(1937-12-07)
Təhsili	Gəncə Kişi Gimnaziyası, Sankt-Peterburq İmperator Universiteti[d]
Fəaliyyəti	siyasətçi
Atası	Cəmil bəy Məmməd bəy oğlu Cəmillinski
Anası	Həcər bəyim
Həyat yoldaşı	Şəhla xanım Mir Cabbar ağa qızı Ağamirova
Uşaqları	Cəmil bəy, Həcər xanım

Səməd bəy Cəmillinski (tam adı: Səməd bəy Cəmil bəy oğlu Cəmilinski; 1892, Cəmilli – 7 dekabr 1937) — Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatoru (1919–1920).

Həyatı

Səməd bəy Cəmilbəy oğlu Cəmillinski 1892-ci ildə Qarabağın Cəmilli obasında anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini molla məktəbində alsa da, təhsilini sonralar Gəncə gimnaziyasında davam etdirmişdir. Ali təhsilini isə Peterburqdakı Rusiya Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsində almışdır.

Ailəsi

• Xurşudbanu Natəvanın qızı Həcər bəyim xanımın oğludur.

Fəaliyyəti

1918–1920-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə bir müddət Qarabağ general-qubernatorluğu nəzdində Naxçıvan bölgəsinə dair xüsusi tapşırıqlar üzrə müvəkkil olmuşdur. 1919-cu ilin avqustunda Qərbi Azərbaycanın (Naxçıvan mahalının) general-qubernatoru təyin edilmişdir.

Qərargahı əvvəl Ordubadda yerləşmiş, sonra isə Naxçıvana köçürülmüşdü. Cəmillinski bölgənin idarə olunmasında, erməni-daşnak silahlı dəstələrindən təmizlənməsində, cari problemlərinin həllində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin xəttini həyata keçirməyə səy göstərmiş, qaçqınların yerləşdirilməsi və təmin olunması məsələlərinə böyük diqqət yetirmişdi. Cəmillinski Naxçıvan mahalı və ətrafının İrandan müdafiəsi və onun erməni qəsbkarılığının dəf olunması sahəsində mühüm işlər görmüşdür. Mahalın idarəçiliyi ilə əlaqədar olaraq yerli siyasi qüvvələrlə (Kəlbalı xan və b.) yaranan fikir ayrılıqları üzündən 1920-ci il fevralın sonunda vəzifəsindən getmək istəmiş və bu məqsədlə də hökumətdən başqa şəxslə əvəz olunmasını xahiş etmişdi. Azərbaycan Cümhuriyyətinin süqutunadək həmin vəzifədə qalmışdır.

Britaniyanın Lancashire Evening Post qəzetinin 5 aprel 1920-ci il tarixli sayında 1920-ci ilin mart ayına olan məlumata görə, Cəmillinskinin bölgədə Amerika hakimliyi meydana çıxandan bəri Azərbaycanın maraqları naminə mübahisəsiz Naxçıvan valisi olduğu ifadə edilir. 18–24 mart tarixlərində, eyni sərbəst buraxılışa görə, ermənilər müsəlman kəndlərinə basqın etdilər və yerli sakinləri qətlə yetirdilər.

Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Əbdülsəməd bəy Cəmillinski mühacirət etmədi, vətənində qaldı. 1937-ci ilin noyabr ayının 7-sindən 8-ə keçə gecə güllələnmişdir.

Mənbə

• Azərbaycan Cümhuriyyətinin daxili işlər nazirləri və silahdaşları: İstiqlal fədailəri: 1918–1920 / İ. Şahsevən; red. Z. Şahsevənli; elmi red. Ş. Qasımov.- Bakı: Mütərcim, 2017.- 476 s.
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası]]. İki cilddə. I cild. Bakı, "Lider nəşriyyat", 2004, 308
• Aзepбaйджанская Демократиская Pecnyблика (1918–1920)

Həmçinin bax

• İsmayıl bəy Camalbəyov