Turkmen(müzakirə | töhfələr)(78.182.139.142 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 1 redaktə geri qaytarılaraq Sword313 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu) tərəfindən edilmiş 10:50, 14 noyabr 2024 tarixli redaktə
Qoçhisar və ya Dədə Qarkın döyüşü[9] —
1516-cı ilin 25 may ayında Mardinin Qızıltəpə yaxınlığındakı Dədə-Qarkın adlanan yerdə, Bıyıklı Mehmed Paşanın komandanlığındakı Osmanlı ordusu ilə Qara xan Ustaclının komandanlığındakı Səfəvi ordusu arasında baş verdiyi döyüş. İki ildir bölgədə hökmranlıq uğrunda mübarizə aparan iki sərkərdənin son qarşılaşması Səfəvi ordusunun mühüm sərkərdələri ilə birlikdə məhv edilməsi ilə nəticələndi.
Çaldıran vuruşmasından sonra Diyarbəkir əhalisi Sultan Səlimə itaətini bildirdiyinə görə I Şah İsmayıl şəhəri geri almaq üçün Qara xanı (Çaldıran yaxınlığında həlak olmuş Məhəmməd xan Ustaclının qardaşı) ora göndərdi. Lakin qızılbaşlar qiyamçıların müqavimətini heç cür qıra bilmədilər. Mühasirə bir ildən artıq çəkdi. İdris Bidlisinin başçılığı altında kürd dəstələri ilə möhkəmləndirilmiş Bıyıklı Məhəmməd paşanın qoşunlarının yaxınlaşması Qara xanı məcbur etdi ki, mühasirədən əl çəksin və Mardinə geri çəkilsin.[10] 1516-cı ilin mayında Mardinin cənubunda Koçhisarın yaxınlığında tərəflər arasında baş verən qəti döyüş Osmanlı türklərinin xeyrinə qurtardı. Qara xan tüfəngdən açılan atəş ilə öldürüldü. Səfəvi ordusu məğlub edildi. Qara xanın qardaşı Süleyman Xan Mardin qalasında aprelin 7-si 1517-ci ilə qədər mübarizəni davam etdirdi.[11] Buna baxmayaraq qala Osmanlı dövlətində qaldı. Nəticədə, şimalda Harputdan və Bidlisdən başlayan, cənubda isə Rəqqə və Mosula qədər uzanan geniş ərazi Osmanlı türklərinin əlinə keçdi.
↑Bu zafer, Kürt ve Osmanlı askerlerinin gayretleriyle elde edilmişti. Zira İdris el-Bidlisî komutasındaki Kürt beyliklerinin gücü, Osmanlı ordusunun sağ kanadını oluşturuyordu.(Hammer, IV, 166; Muhammed Emin Zeki, Hulâsa, s. 169.) Onun için Şerefhan, bu orduyu tamamıyla "Kürdistan Ordusu" olarak tanımlamaktadır. Aynı şekilde çarpışmalarda Bitlisli komutan ve savaşçıların gösterdiği kahramanlıklara işaret etmektedir. (Şerefhan el-Bidlisi, Şerefname., s. 662) Osmanlı komutanı Mehmet Baykallı ise savaştan sonra Osmanlı Sultanına gönderdiği mektupta şöyle yazmıştı: "Kürt ümerasıyla yardımlaşıp düşmana karsı zafer elde ettik." (Feridun Bey, I, 418-419.)