II Nəzərəli xan Şahsevən
| Nəzərəli xan Şahsevən | |
|---|---|
| Nəzərəli xan Sarxanbəyli-Şahsevən | |
| 1797 – 1808 | |
| Əvvəlki | Nəsir xan Şahsevən |
| Sonrakı | xanlıq ləğv olunub Fərəcullah xan Şahsevən naib kimi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Atası | Nəsir xan Şahsevən |
| Ailəsi |
Sarxanbəyli Şahsevənlər |
| Dini | Şiə İslam |
II Nəzərəli xan Şahsevən — 1797-1808-ci illərdə Ərdəbil xanlığının sonuncu hakimi.[1]
İlk hakimliyi
[redaktə | mənbəni redaktə et]O, ya Nəsir xan Şahsevənin oğlu[2] ya da adı açıqlanmayan bir oğlu vasitəsilə Nəzərəli xan Şahsevənin nəvəsi idi.[3] O, 1799-cu ildə Ərdəbil xanı kimi qeyd edilmişdir.[4] Lakin 1804-1813-cü illər rus-Qacar müharibəsinin başlanması onun hakimiyyətini qeyri-sabit etdi. O, 1804-cü ilin iyununda Əliqulu Şahsevənin başçılığı ilə bir ordunu Abbas Mirzənin köməyinə göndərdi. 1805-ci ildə Ərdəbildə Fətəli şah Qacarı qonaq etdi.[5] Əmisi Fərəculla 1806-cı ildə Qarabağda Qacar ordusunun tərkibində qaynı Əbülfət xan Cavanşirə kömək etdi. Şahsevən tayfalarının bir neçə məğlubiyyətindən sonra Abbas Mirzə Ərdəbil şəhərini qalaya çevirdi və Gərruslu Nəcəfqulu xanı komandir kimi təyin etdi.[6] Şahsevən başçıları xəyanətdən qorxaraq Talış xanlığına qaçdılar.
Lakin tezliklə ruslara qarşı süvari dəstəyi və Qacarlarla Talış xanlığı arasında nikah ittifaqı yaratması müqabilində Abbas Mirzə tərəfindən bu dəfə Ərdəbil valisi kimi təyin olundu. Lakin bunda uğurlu ola bilməyib 1809-cu ildə əmisi ilə birlikdə zindana salınaraq Təbrizə göndərildi. Abbas Mirzə Ərdəbil xanlığını ləğv etdi və onu Qacar İran vilayətinə çevirdi və oğlu Cahangir Mirzəni vali təyin etdi.
Ailə və varislik
[redaktə | mənbəni redaktə et]O, bir vaxtlar Talışlı Mir Mustafa xanın qızı Qəmər ağa xanımla evlənmişdi.[7] Qızı Bahar xanım (yaxud Şahbəyim ağa) 1831-ci ildə Qacar şahzadəsi Seyfəldövlət ilə evləndi.[8] Qustav Raddeyə görə, onun Məhəmməd xan və Balaca xan adlı iki oğlu olub. Məhəmməd xan 1843-cü ildə şahsevənlərin rəhbəri oldu.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Tapper, Richard. Frontier Nomads of Iran: A Political and Social History of the Shahsevan. Cambridge University Press. 1997. ISBN 0521583365.
- Masjedi, Hossein. "Sayf ol-Dowleh". Isfahan Journal of Sociology (fars) (13). Summer 2002: 67–90.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Tapper, 1997. səh. 126
- ↑ Dalili, Huseyn. "Шаһсевән тајфалары вә онун Азәрбајҹанын сијаси һәјатында мөвгеји" [Shahsevan Tribes and its role in political life of Azerbaijan]. News of Azerbaijan Academy of Sciences. 4. 1974: 23–30.
- ↑ Markov, Vladimir. "Шахсевены на Мугани" [Shahsevans in Mughan]. Записки Кавказского отдела Императорского русского географического общества (Notes of the Caucasian Department of the Imperial Russian Geographical Society) (rus). Tbilisi (14). 1890: 1–62. 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-31 – National Electronic Library vasitəsilə.
- ↑ Tapper, 1997. səh. 127
- ↑ Tapper, 1997. səh. 152
- ↑ Tapper, 1997. səh. 156
- ↑ Ismayilov, Eldar. Исмаилов Э.Э. Генеалогия Талышинских-Талышхановых. Баку-2001. 2001-01-01.
- ↑ Masjedi, 2002. səh. 72