Herat

Vikipediya, azad ensiklopediya
Eldarado (müzakirə | töhfələr) (→‎Dürranilər hakimiyyəti altında: texniki düzəliş, typos fixed: hökümət → hökumət) tərəfindən edilmiş 12:14, 19 avqust 2022 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Herat
34°20′30″ şm. e. 62°12′11″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi
  • 143 km²
Mərkəzin hündürlüyü 920 ± 1 m
Əhalisi
Əhalisi
  • 556.205 nəf. (1 yanvar 2020)
Xəritəni göstər/gizlə
Herat xəritədə
Herat
Herat
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Herat
Herat Cümə məscidi

Herat (fars. هرات‎, q.türk Häri[1])Əfqanıstanın qərbində Herat vilayətinin mərkəzi olan şəhər.

Tarixi

Heratın tarixi əntik mədəni müəlliflər tərəfindən rəvayət edilmişdir. Yunan tarixçi Herodot, Heratın Orta Asiyanın buğda ambarı olduğunu yazmışdır. E.ə. 330-cu il ətrafında şəhər Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən alındı. Daha sonra isə şəhər Selevkilərin əlinə keçdi. E.ə. 167-ci ildə də şəhərə Parflar sahib oldu. Sasanilər (226-652) dövründə Ağ Hun imperiyası ilə Sasanilər arasında keçən savaşlarda Herat straeteji bir önəmə sahib idi. 786-809-ci illər arasında şəhər Abbasilər tərəfindən idarə olunurdu. Herat, 1000-ci ildə Qəznəvilərin, 1040-cı ildə isə Səlcuqluların əlinə keçdi. Daha sonra Xarəzmşahlar sülaləsinin bir parçası oldu.

Herat qalası

1221-ci ildə Herat Çingiz xan tərəfindən yerlə bir edildi. 1381-ci ildə da Əmir Teymur tərəfindən təkrar məhv edildi. XV yüzillikdə şəhər bir müddət Qaraqoyunlular tərəfindən idarə olundu. 1507-ci ildə Özbəklərin əlinə keçən şəhər, 1510-cu ildə Şah İsmayıl Səfəvi tərəfindən Səfəvilər dövlətinə qatıldı.

Herat bəylərbəyliyi

border=none Əsas məqalə: Herat bəylərbəyliyi

Dürranilər hakimiyyəti altında

border=none Əsas məqalə: Dürranilər İmperiyası

1750-ci ildə Herat, Əhməd xan Dürraninin əlinə keçdi. Herat 1860-cı ildə Əmir Dostməhəmməd xan tərəfindən Əfqan dövlətinin bir parçası halına gətirildi. XIX əsr boyunca şəhər İngilislər, Qacarlar dövlətiƏfqanlar arasında bir çox döyüşlərə səhnə oldu.

Sovet-Əfqan savaşı zamanı Herat, Sovet ittifaqı tərəfindən işgal edildi. 10- 20 mart 1979 tarixləri arasında şəhərə Sovetlərə qarşı çıxan üsyanı yatırmaq üçün Sovetlər şəhəri bombalayaraq 20 000 nəfərin ölümünə səbəb oldular. Şəhər 1995-ci ildə Talibanın əlinə keçti. 2001-ci ildə ABŞ-ın Əfqanıstana apardığı müdaxilə nəticəsində Taliban şəhəri tərk etmək məcburiyyətində qaldı. Günümüzdə Herat, ABŞ-ın dəstəklədiyi Hamid Kərzai hökuməti tərəfindən idarə edilir.

Önəmli yerlər

  • Aeroportları
    • Herat aeroportu
Herat abidəsi
  • Şəhərin səmtləri
    • Şar Noe (Şəhər mərkəzi)
    • Vilayet (Vilayət binası)
    • Kolordu (Ordu karargahı)
    • Farka (Ordu karargahı)
    • Durvaza Kuş
    • Çar-suk
    • Pul-rangina
    • Sufi-abad
    • Noe-abad
    • Pul-malaan
    • Tak-ta Sefer
    • Havza-Karbas
    • Baraman
    • Darvaza Kandahar
    • Darvaza Irak
  • Abidələr
    • İskender qalası
    • Musalla Kompleksi
  • Müzeylər
    • Herat Milli Muzeyi
    • Cihat Muzeyi
  • Türbəler
    • Kraliça türbəsi (Gövhərşad)
    • Mirveys Sadıq türbəsi
    • Jami türbesi
    • Kaca Kaltan türbesi
  • Məscidlər
    • Cümə məscidi
    • Kazirgah Şerif
    • Kalga Şerif
    • Şah Zahdaha
  • Parklar
    • Park-ı Terakki
    • Park-ı Millet
    • Kana-i Cihat Parkı
  • Stadionlar
    • Herat Stadionu
  • Oteller
    • Serena Hotel
    • Diamond Hotel
    • Marcopolo Hotel
  • Universitetlər
    • Herat Universiteti

İstinadlar

  1. Древнетюркский словарь, Ленинград, 1969 г. (s. 197)

Xarici keçidlər

Həmçinin bax