Məhəmməd Olcaytu

Vikipediya, azad ensiklopediya
TexnoBot (müzakirə | töhfələr) (→‎Ölümü: Şəkil→Fayl, File→Fayl using AWB) tərəfindən edilmiş 08:41, 21 iyun 2021 tarixli redaktə
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Qiyasəddünya vəd-Din Məhəmməd Xüdabəndə Olcaytu Sultan
monq. ᠦᠯᠵᠡᠢᠲᠦ ᠺᠬᠠᠨ
11 may 1304 – 16 dekabr 1316
ƏvvəlkiSultan Mahmud Qazan xan
SonrakıSultan Əbu Səid Bahadur xan
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Vəfat tarixi (34 yaşında)
Vəfat yeri Sultaniyyə
Fəaliyyəti suveren[d]
Atası Arqun xan
Anası Uruk xatun
Həyat yoldaşı məlum olan - Hacı Xatun
Uşaqları
Ailəsi Çingizlilər, Elxanlılar sülaləsi
Dini islam
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sultan Məhəmməd Olcaytu xan (1280[1][2]16 dekabr 1316, Sultaniyə, Zəncan ostanı) — Qazan xanın qardaşı, Arqun xanın ikinci oğlu, elxan.

Həyatı

Olcaytu xan 24 mart 1282-ci ildə[3] doğulmuşdur. Arqun xan və xristian Uruk xatunun oğludur. İlk adı Nikolas idi.[4] Əvvəlcə buddist, daha sonra qardaşı Qazan ilə birlikdə sünni olmuşdu. Daha sonralar - 1310-cu ildə, Əllamə Hillinin təsiri ilə şiə olmuşdur. Bundan sonra adını Məhəmmədə çevirmişdir.

Hakimiyyəti

1304-cü ildə qardaşı Qazan xanın yerinə xan seçilmişdir. Həmin il Arqun xan dövründən bəri salınmağa başlamış Sultaniyyə şəhərinin tikintisi bitmişdir. Xan, Sultaniyyəni paytaxt, Bağdadı isə qış iqamətgahı kimi istifadə edirdi. 1309-cu ildə Şirazda "Seyyidlər evi"nin əsasını qoymuş, hər il 10000 dinar maaş vermişdi. 1312-ci ildə Məmlüklərə qarşı monqolların son yürüşünü başlatmış və məğlub olmuşdur.

1305-ci ildə Olcaytu Bizans imperatoru II Androniklə ittifaqa girmiş və birlikdə Osman bəyi məğlub etmişdilər.

Ticarət münasibətləri

Hakimiyyətinin ilk ilində Genuya respublikası ilk dəfə Təbrizdə konsulluq açmışdır. Bundan əlavə 1306-cı ildə Venesiyalılara da azad ticarət hüququ verilmişdi. Avropa ölkələrindən gətirdiyi mancanaq ustaları sayəsində Herat şəhərini ələ keçirmişdi. Olcaytunun Avropalılarla Məmlüklərə qarşı yeni müharibə planı baş tutmamışdı. Bu isə 1313-cü ildə Kebek xanın Xorasana daxil olmasına bəhanə verdi. Çağatay ordusunda Yasavur xanın elxanilərin tərəfinə keçməsi ilə Kebek xan məğlub oldu. Ölcaytu, Yasavur xana Badğis vilayətini verdi.

Ölümü

Məhəmməd Olcaytu 38 yaşında vəfat etmişdir. Yerinə oğlu Əbu Səid Bahadur keçdi.

Məhəmməd Xudabəndə Yuan sülaləsindən olan Çin səfirini qəbul edərkən, 1438, Məcmə-ül-təvarix, Britaniya muzeyi

Ailəsi

Oğulları

Qızları

  • Sultan Satıbəy xatun (1339-1340)

İstinadlar

  1. Uljaytu // British Museum person-institution thesaurus.
  2. Oljeitu // Encyclopædia Britannica (ing.).
  3. Fasix əl-Xəvəfi - Mücməl-i Fasixi
  4. Histoire de l'Empire Mongol, Jean-Paul Roux, səh.408

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

  • "Fəzlullah Rəşidəddinin "Oğuznamə"dən sonra ən böyük əsəri: Xüdabəndə günbəzi - REPORTAJ" (az.). apa.tv. 2015-10-28. 2016-04-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-02.