Təzəkənd (Xızı)
Təzəkənd | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Xızı rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı |
Təzəkənd — Azərbaycan Respublikasının Xızı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Tarixi
Təqribən 150 il bundan əvvəl yaranıb. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə Xızı-Bərmək yurdunda ilk məktəb bu kənddə yaradılıb. Məktəb Hacı Yəhyanın evində yerləşirdi. Cümhuriyyət süqut etdikdən sonra Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Lahıca gedərkən Müsavat Partiyasının sonuncu gizli iclasını məhz Təzəkənddə keçirmişdir, iclasda Seyid Hüseyn Sadiq partiyanın sədri, Cəfər Cabbarlı isə katibi seçilmişdir. Sovetlər qurulduqdan sonra "Yeni yol" kolxozu yarandı. 1959-cu ildə kolxoz dağıldı və ardınca Xızı rayonu inzibati-ərazi vahidi olaraq ləğv edildi, beləcə kəndi camaat tərk etdi. Kənddə yalnız "Yeni yol" kolxozunun sədri Bəxtiyar Ələsgər oğlu Abbasov öz ailəsi ilə qaldı.
Mədəniyyəti
XX əsrin əvvəllərində kənddə heç bir bölgədə analoqu olmayan, gözətçisiz, sahibsiz, özünəxidmət üsulu ilə işləyən Qonaq evi var idi. Bu layihə və ev kənd sakini Əbdülhəsən dayıya məxsus idi. Bundan başqa kənddə Məscid və Dəyirman fəaliyyət göstərirdi. 1961-ci ildən etibarən kəndin yeganə məktəbi öz fəaliyyətini dayandırdı. XXI əsrin əvvəllərində isə Məktəb, Məscid və Dəyirman dövlət tərəfindən sökülmüşdür.
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd rayon mərkəzi, Bakı və digər bölgə mərkəzləri ilə əlaqə baxımından çox əlverişli nöqtədə yerləşirdi. Kəndin şəhər tərəfdən girişində Tıx və Gəmşər çayları qovuşur. Kənd Baybəgim dağının ətəyində yerləşir. Təbiəti heyvandarlıq üçün çox əlverişlidir, kənd qışlaq funksiyası daşıyır.
Hal-hazırda Təzəkənd Tıxlı Kənd Bələdiyyəsinin inzibati-ərazi vahididir.
Əhalisi
Əsrin əvvəllərində kənddə 104 ailə yaşayırdı. Kənddə 3 nəsil vardı: Hacıhəmzəlilər, Lohəsənlilər (Səyyad Xızılılar - 1630-cu ildə İrandan gəlmə) və Hacıbabalılar (Şıx Xızılılar). Hal-hazırda kənddə 8 ailə yaşayır.
Kəndin görkəmli nümayəndələri sırasına daxildir:
- Kərəm Abbasov - 1920-1934-cü illərdə Rayon Maarif şöməsinin müdiri;
- Qulam Həsənzadə - ictimai xadim, 1937-ci ildə repressiya qurbanı olmuşdur;
- Şəmsəddin Abbasov - Azərbaycan Radio Komitəsinin ilk sədri, Azərbaycan Mərkəzi Komitəsinin katibi, Azərbaycan Ali Sovetinin sədr müavini, Filarmoniyanın direktoru;
- Tofiq Həsənzadə - Azərbaycan SSR Mərkəzi Komitəsinin orqanı olan "Komunist" qəzetinin şöbə müdiri;
- Kübra Həsənzadə - Azərbaycan SSR əməkdar müəllimi;
- Gündüz Abbasov - məşhur aktyor;
- Seyfəddin Dağlı - yazıçı-publisist, Kirpi jurnalının baş redaktoru;
- Rəşid Abbasov - Zaqafqaziya Elektrik Şəbəkəsinin müdiri;
- Təranə Həsənzadə - həkim, kardiorevmatoloq;
- Hacı Kərəm Abbasov - Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatının - 1988-1990-cı illər - fəal üzvlərindən biri, "Tövbə" Cəmiyyətinin yaradıcılarından biri, Bakı və Kəndlər Birliyinin - 2003-2005-ci illər - sədri.
İstinadlar
Xızı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |