Çoxmeyvəli ardıc
| Çoxmeyvəli ardıc | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Juniperus polycarpos | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Juniperus polycarpos (lat. Juniperus polycarpos) — sərvkimilər fəsiləsinin ardıc cinsinə aid bitki növü.
Qafqaz da, Türkiyə və İranın qərb rayonlarında yayılmışdır. İkievli və ya birevli bitkidir. Bu ardıc növünə, bəzən “ağarcan” da deyirlər. hündürlüyü 5-9 m olan kiçik ağac və ya koldur. Çətiri enli piramidal, kifayət qədər sıxdır, açıq yerlərdə budaqlanma torpağın səthindən başlayır. Yarpaqları üç-üç yerləşir, ucu sivridir. Erkək sünbülcükləri birillik və ikiillik zoğların uclarında yerləşir. İşıqsevən, quraqlığadavamlı və torpağa tələbkar olmayan ağac növüdür.
Ardıc ağacları tüstüyə və hisə davam gətirmir. Təbii bərpası çox zəif gedir. Əsasən, toxumla çoxalır. Çoxmeyvəli ardıcın erkək sünbülcükləri şaxələrdə yerləşib, sentyabr-oktyabr aylarında görünməyə başlayır. Meyvələrin eni 2-4 mm-dir, qısa saplaqcıq üzərində yerləşir, göyümtül-yaşıl rənglidir. Noyabr-dekabr aylarında yetişir.
Çoxmeyvəli ardıc oduncağının texniki keyfiyyətləri yüksəkdir. O, sıx, möhkəm, çürüməyə və zərərvericilərə qarşı davamlıdır, qiymətli inşaat materialıdır, ondan cürbəcür xırda məmulatların hazırlanmasında istifadə edilir. Oduncağın tərkibi efir yağı ilə zəngindir. Bu yağdan hazırlanan balzam-qatran yaraları müalicə etmək üçün istifadə oluna bilər. İynəyarpaqlarında və meyvələrində aşı maddəsi vardır. Dekorativ bitkidir, yaşıllaşdırma işlərində kiçik qruplar yaratmaq, habelə tək-tək əkmək üçün istifadə edilir. Azərbaycanda Böyük və Kiçik Qafqaz da, Naxçıvan dağlarında, düzən yaylada, aşağı və orta dağ qurşaqlarında quru-daşlı yamaclarda bitir, Abşeronda isə bağ və parklarda rast gəlinir.
Məlumat mənbələri[redaktə | əsas redaktə]
Деревья и кустарники СССР. т.3.1954; Флора Азербайджана. т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Tofiq Məmmədov, Elşad Qurbanov, Tariyel Talıbov.
- “Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.
