Çoxmillətli dövlət
Çoxmillətli dövlət — ərazisində müxtəlif etnik qrupların yəni, millətlərin, xalqların, milli və etnoqrafik qrupların yaşadığı dövlət.
Tarixən çoxmillətli dövlətlər xalqların təşəkkülü başlamazdan və milli hərəkatların inkişafından əvvəl az və ya çox geniş ərazilərdə dövlət birləşmələrinin yarandığı yerlərdə formalaşıblar (Şərqi Avropanın bir sıra ölkələri, o cümlədən Rusiya və Asiya) eləcə də müstəmləkə genişlənməsi zamanı(bir çox etnik qrupların dövlətlər arasında sərhədlərlə ayrıldığı Afrika ölkələri) və intensiv miqrasiya nəticəsində (məsələn, ABŞ).[1][2]
Çoxmillətli dövlət etnik cəhətdən eynicinsli cəmiyyətlərdən fərqli olaraq birdən çox etnik qrupdan ibarətdir. Faktiki olaraq, müasir milli icmaların demək olar ki, hamısı çoxmillətlidir. Devid Uilş (ing. David Welsh) "Daxili siyasət və etnik münaqişələr" (ing. Domestic politics and ethnic conflict) adlı məqaləsində 1993-cü ildə Princeton Universitetində "Etnik münaqişələr və beynəlxalq təhlükəsizlik" (ing. Ethnic Conflict and International Security) kitabında nəşr olunmuşdur ki, 180 müstəqil dövlətin 20-dən azında 200-dən az homejen adlandırıla biləcəyini iddia etdi, lakin onlar yalnız milli azlıqların ümumi əhalinin 5%-dən az olduğu təqdirdə adlandırıla bilər.[3]
Rusiyada bir neçə etnik qrupun yaşadığı və ölkələrə bölündüyü dövlət hüdudlarında olan dövlətlərə deyilir:[4]
- Daha çox və ya az əhəmiyyətli milli azlıqları olan bir millətin kəskin üstünlükləri ilə (Birləşmiş Krallıq, Fransa, İspaniya, Çin, Türkiyə, Əlcəzair, Mərakeş, ABŞ, Avstraliya, Qazaxıstan, Rusiya)
- ikimilli (Kanada, Belçika);
- mürəkkəb, lakin etnik cəhətdən birnövlü milli tərkiblə (, Əfqanıstan, Pakistan, Laos);
- Milli tərkibin etnik mənsubiyyətində mürəkkəb və müxtəlifliyi ilə (Hindistan, İsveçrə, İndoneziya).
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Тадевосян Э. В.[ölü keçid] Словарь-справочник по социологии и политологии Arxivləşdirilib 2022-02-15 at the Wayback Machine / Э. В. Тадевосян. — М.: Знание, 1996. — 272 с. (ISBN 5-07-002753-0) — с. 49
- ↑ "А.Болдонов Т.Башинова Е.Тармаханов. Краткий словарь-глоссарий по политологии — Улан-Удэ: Изд-во ВСГТУ, 2005. — 96 с." 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
- ↑ Welsh, David. Domestic politics and ethnic conflict // Ethnic Conflict and International Security. Princeton: Princeton University Press. Brown, Michael E. 1993. 43–60. ISBN 0691000689.
- ↑ Choudhry, Sujit. Bridging comparative politics and comparative constitutional law: Constitutional design in divided societies // Constitutional Design for Divided Societies: Integration or Accommodation?. Oxford: Oxford University Press. Choudhry, Sujit. 2008. 3—40. ISBN 0199535418.