Üzgəcotu

Üzgəcotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Dəstə: Qaymaqçiçəklilər Fəsilə: Qaymaqçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Qaymaqçiçəyikimilər Triba: Adonideae Cins: Üzgəcotu
Beynəlxalq elmi adı
Trollius L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   18804 NCBI   39245 EOL   61320

Üzgəcotu (lat. Trollius) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Bu cinsin adı almancadan "trollun gülü" kimi tərcümə olunur. Şimal yarımkürəsinin mülayim iqlimli və Artika zonalarında bitən bu çoxillik ot bitkisinin 25 növü məlumdur. Onlardan 10 növü gülçülükdə geniş istifadə olunur: Asiya üzgəcotu (Jarki) (T. asiaticus) hündürlüyü 80 sm, narıncı rəngdə tək-tək gülləri olan bitkidir. Çoxləçəkli formaları vardır. Çin üzgəcotu (T. chinensis). Bu növ əvvəlkindən kolun iri ölçüləri ilə fərqlənir (100 sm). Gülçülükdə 1827-ci ildən istifadə olunur. Güllərin rəngi sarıdan tünd-narıncıya qədər olan bu iki növün hibridləri gülçülükdə geniş yayılmışdır. Toxumla çoxaltdıqda üzgəcotunun toxumlarını qış mövsümündə 2-4°C temperaturda saxlamaq lazımdır. Çox vaxt üzgəcotunu yayın axırında kökümsovun bölünməsi ilə çoxaldılır. Bölünmüş kökümsovu elə əkirlər ki, kökü 2 sm torpaqda olsun. Azərbaycanda yabanı halda bir növü, yarımçıq üzgəcotu (T. ratulus) bitir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Ranunculastrum Heist. ex Fabr.

Heterotipik sinonimləri

• Gaissenia Raf.
• Hegemone Bunge ex Ledeb.

Növləri

• Trollius acaulis Lindl.
• Trollius afghanicus Hedge & Wendelbo
• Trollius albiflorus (A.Gray) Rydb.
• Trollius altaicus C.A.Mey.
• Trollius apertus Perfil. ex Igoschina
• Trollius asiaticus L.
• Trollius × austrosibiricus Erst & Luferov
• Trollius buddae Schipcz.
• Trollius chartosepalus Schipcz.
• Trollius chinensis Bunge
• Trollius citrinus Miyabe
• Trollius dschungaricus Regel
• Trollius europaeus L.
• Trollius farreri Stapf
• Trollius hondoensis Nakai
• Trollius ilmenensis Sipliv.
• Trollius japonicus Miq.
• Trollius kolonok Stepanov
• Trollius komarovii Pachom.
• Trollius kytmanovii Reverd.
• Trollius laxus Salisb.
• Trollius ledebourii Rchb.
• Trollius lilacinus Bunge
• Trollius membranostylis Hultén
• Trollius micranthus Hand.-Mazz.
• Trollius pumilus D.Don
• Trollius ranunculinus (Sm.) Stearn
• Trollius ranunculoides Hemsl.
• Trollius rebunensis Kadota
• Trollius riederianus Fisch. & C.A.Mey.
• Trollius sajanensis (Malyschev) Sipliv.
• Trollius shinanensis Kadota
• Trollius sibiricus Schipcz.
• Trollius sikkimensis (Brühl) Dorosz.
• Trollius soyaensis Kadota
• Trollius taihasenzanensis Masam.
• Trollius teshioensis Kadota
• Trollius uniflorus Sipliv.
• Trollius vaginatus Hand.-Mazz.
• Trollius vicarius Sipliv.
• Trollius yunnanensis (Franch.) Ulbr.