İkievli gicitkən

İkievli gicitkən
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gicitkənkimilər Triba: Urticeae Cins: Gicitkən Növ: İkievli gicitkən
Beynəlxalq elmi adı
Urtica dioica L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   19152 NCBI   3501 EOL   47118495

İkievli gicitkən (lat. Urtica dioica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gicitkənkimilər fəsiləsinin gicitkən cinsinə aid bitki növü.

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 130 sm-ə qədər, gövdəsi düzduran, yandırıcı tüklərlə örtülü, əsasən tüklər buğumlarda sıxdır, sürünən kökümsovlu çoxillik ot bitkisidir. Yarpaqları yumurtaşəkilli-ürəkşəkilli və yaxud uzunsov-neştərvaridir, sivri, kənarları uc hissəyə doğru əyilmiş mişarvari dişlidir, üst tərəfdən daha tünd, səpələnmiş yandırıcı tüklərlə örtülmüşdür. Yalancı zoğları 12 mm-ə qədər olub, sərbəstdir, uzunsovdur. Çiçək qrupu qoltuqdadır, süpürgəvari, yarpaq saplağından çox uzundur, tüklərlə sıx örtülüdür. İkievli bitkidir. May ayında çiçəkləyir, may-sentyabr aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın bütün rayonlarında, ovalıqdan yuxarı dağ qurşağına qədər yayılmışdır.

Yaşayış mühiti

Yaşayış yerlərinə yaxın, hasarların dibində, meşə kənarında, kəsilmiş meşələrdə, bağlarda, kolluqlarda, dağlarda lava dağılan yerlər üçün xarakterdir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Vitamin verən, lifli, boyaq, dərman, qida əhəmiyyətli bitkidir. Yarpaqlarında kifayət qədər vitamin vardır, həmçinin aşı maddəsi də vardır.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Urtica dioica subsp. eudioica Selander
• Urtica dioica var. latifolia Ledeb.
• Urtica dioica var. vulgaris Wedd.

Yarımnövləri

• Urtica dioica subsp. afghanica Chrtek
• Urtica dioica subsp. dioica
• Urtica dioica subsp. gansuensis C.J.Chen
• Urtica dioica var. glabrata (Clem.) Asch. & Graebn.
• Urtica dioica var. hispida (Lam. ex DC.) Tausch ex Ott
• Urtica dioica var. holosericea Fr.
• Urtica dioica subsp. kurdistanica Chrtek
• Urtica dioica subsp. pubescens (Ledeb.) Domin
• Urtica dioica var. sarmatica Zapał.
• Urtica dioica subsp. sondenii (Simmons) Hyl.
• Urtica dioica subsp. subinermis (R.Uechtr.) Weigend