Məzmuna keç

İkinci Tramp administrasiyasının tarif siyasəti

Vikipediya, azad ensiklopediya
Donald Tramp cavab tarifləri cədvəlini göstərir

İkinci Tramp administrasiyasının tarif siyasəti — Donald Trampın ikinci administrasiyasının gömrük rüsumlarından xarici siyasət aləti kimi istifadə etməsi. Rüsumların tətbiqi 2025-ci ilin fevralında başlayıb və 5 aprel 2025-ci il tarixindən etibarən dünyanın demək olar ki, bütün ölkələrindən idxal olunan mallara 10%-lik rüsum tətbiq edilib.

Tariflərin tətbiqi ilə Donald Tramp ticarət balansının normallaşmasına (1976-cı ildən ardıcıl olaraq kəsir var), ABŞ-də sənaye istehsalının genişlənməsinə, ölkəyə qeyri-qanuni miqrasiya və narkotik qaçaqmalçılığına son qoyulmasına və federal büdcə kəsirinin aradan qaldırılmasına nail olmaq niyyətindədir.[1]

Bir çox iqtisadçı və Amerikanın iri korporasiyalarının rəhbərləri tariflərin inflyasiyaya, resessiyaya, iş yerlərinin itirilməsinə səbəb olacağını və beynəlxalq ticarəti pozacağını iddia edərək, Trampın siyasətini pisləyiblər.[2][3][4]

Zəmin

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Donald Trampın birinci prezidentliyi dövründə ABŞ-ın polad (25%) və alüminium (10%) idxalına rüsumlar, eləcə də Çindən gələn mallara rüsumlar tətbiq edilməsi ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsinin başlamasına səbəb olub.[5][6] Trampın xələfi Co Bayden tariflərin əksəriyyətini saxlamış, 2024-cü ildə günəş panelləri və elektrik avtomobilləri[7][8] kimi məhsulları da buraya daxil edərək tarifləri genişləndirmişdi.

Hadisələrin xronikası

[redaktə | vikimətni redaktə et]

2025-ci il fevralın 1-dən Çindən gələn bütün mallara 10% gömrük rüsumu tətbiq edilldi. Həmin gün ABŞ-nin Kanada və Meksikadan idxal etdiyi mallara 25 faizlik rüsumlar tətbiq edildi (bu tariflərin tətbiqi martın 4-nə qədər təxirə salındı).[9] Çin buna cavab olaraq kömür və mayeləşdirilmiş təbii qaza (15%), neftə, kənd təsərrüfatı maşınlarına və iri sərnişin avtomobillərinə (10%) rüsumlar tətbiq etdi.[10]

Fevralın 10-da Tramp administrasiyası martın 12-dən[11][12] qüvvəyə minən bütün ölkələrdən alüminium və polad idxalına 25% tarif tətbiq edəcəyini açıqladı.

2025-ci il martın 4-dən Çindən idxala gömrük rüsumları 20%-ə qədər artırıldı.[13] Buna cavab olaraq, Çin ABŞ-dən kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalına, xüsusən də əsas idxal maddəsi olan soyaya 10-15% məbləğində rüsum tətbiq etdi.[14] Həmçinin, Kanada və Meksikadan gələn mallara tariflər martın 4-də qüvvəyə minmişdir,[15] lakin martın 5-də Tramp administrasiyası USMCA[ing.] uyğun mallara (tamamilə Şimali Amerikada hazırlanmış) tariflərin gecikdiriləcəyini açıqladı; Bu, Meksikadan gələn malların təxminən yarısına, Kanadadan isə 38%-nə təsir etdi.[16]

Trampın 2 aprel 2025-ci il tarixli sərəncamı ilə tətbiq edilən tariflər cədvəli

Növbəti mərhələ 2025-ci il aprelin 2-də demək olar ki, bütün dünya ölkələri üçün aprelin 5-dən etibarən 10%-lik gömrük rüsumlarının tətbiqi ilə bağlı elan, aprelin 9-dan isə bir sıra ölkələrdən, o cümlədən Banqladeşdən (37%), Vyetnamdan (46%), Vyetnamdan (42%), Avropa İttifaqından (42%) Hindistandan (26%), İraq (39%), İndoneziya (32%), Kamboca (49%), Çin (54%), Laos (48%), Lesoto (50%), Malayziya (24%), Myanma (44%), Koreya Respublikası (25%), Tailand (36%), Tayvan (32%), İsveçrə (3%), Cənubi Afrika (3%) və Yaponiyadan (3%) idxala artırılmış “cavab” rüsumları qüvvəyə minməli idi . Bütün idxal olunan avtomobillərə 25% rüsum da tətbiq edilib.[17] The Economist jurnalının məlumatına görə, bu rüsumların tətbiqi ABŞ-a idxal olunan malların orta tarifini 2%-dən 24%-ə qədər artırıb.[18] Bir sıra ölkələr cavab rüsumlarının tətbiq olunduğunu elan etdilər; xüsusilə, Çin hökuməti aprelin 10-dan[19] ABŞ-dan gələn bütün mallara 34% rüsum tətbiq edir. Bu, tarixdə ilk dəfə iki gün dalbadal 1500 bənddən çox ucuzlaşan Dow Jones Industrial Average və 10% ucuzlaşan S&P 500 daxil olmaqla, ABŞ və digər ölkələrdə fond indekslərinin kəskin azalmasına səbəb oldu.[20]

Daha yüksək tariflərin qüvvəyə minməsi lazım olan gün, aprelin 9-da Tramp 125% tarifi ilə vurulan Çin istisna olmaqla, 90 gün gecikdiriləcəyini açıqladı. Bütün digər ölkələr üçün rüsum 10%[21] səviyyəsində qaldı. Trampın qərarına çox güman ki, onun məsləhətçiləri və Respublikaçılar Partiyasının digər üzvlərinin sərt tənqidləri, həmçinin aprelin 9-da [22] başlayan ABŞ dövlət istiqrazlarının kütləvi satışı təsir göstərib. Çin hökuməti cavab olaraq aprelin 10-dan etibarən bütün ABŞ mallarına 84 faiz rüsum tətbiq edib. Tramp da öz növbəsində Çindən gələn mallara rüsumları 145%-ə qaldırdı və ertəsi gün Çin aprelin 12-dən etibarən Amerika mallarına rüsumları 125%-ə qaldırdığını açıqladı. Daha sonra Tramp administrasiyası Çindən gələn smartfonlar, kompüter monitorları və elektron komponentlər üçün rüsumun 20%-də qalacağını açıqladı.[23]

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ Michelle L. Price. "How Trump justifies his tariffs — from budget balancing to protecting 'the soul' of America" (ingilis). Associated Press. 6 mart 2025. 5 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  2. ↑ "23 Nobel Prize-winning economists call Harris' economic plan 'vastly superior' to Trump's" (ingilis). CNN. 23 oktyabr 2024. 4 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  3. ↑ "'This is the Trump recession,' CEOs say, with price increases and job losses coming: CNBC survey" (ingilis). CNBC. 7 aprel 2025. 7 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  4. ↑ "Why is Trump rewriting US economic history? Anyone?" (ingilis). CNN. 3 aprel 2025. 7 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  5. ↑ "США и Китай обложили товары друг друга пошлинами. Начало торговой войны?". 19 iyul 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 iyul 2018.
  6. ↑ "Китай выразил протест США из-за повышения пошлин на импорт продукции из КНР". 23 avqust 2019. 24 avqust 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 avqust 2019.
  7. ↑ "Biden hikes tariffs on Chinese EVs, solar cells, steel, aluminum — and snipes at Trump". AP News (ingilis). 14 may 2024. 23 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2024.
  8. ↑ "Biden finalizes increases to some of Trump's China tariffs" (ingilis). CNN. 22 avqust 2024. 12 dekabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
  9. ↑ "Trump imposes new tariffs on imports from Mexico, Canada and China in new phase of trade war" (ingilis). National Public Radio. 1 fevral 2025. İstifadə tarixi: 7 mart 2025.
  10. ↑ "China counters with tariffs on US products. It will also investigate Google" (ingilis). Associated Press. 4 fevral 2025. 4 fevral 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 mart 2025.
  11. ↑ "Trump Hits Foreign Steel and Aluminum With Tariffs, Restarting an Old Fight" (ingilis). The New York Times. 10 fevral 2025. 8 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 mart 2025.
  12. ↑ "President Trump to Raise Steel and Aluminum Tariffs to 25% of Product's Value" (PDF) (ingilis). Sullivan & Cromwell. 13 fevral 2025. 11 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  13. ↑ "Markets sink as Trump confirms tariffs on Canada, Mexico and China" (ingilis). BBC News. 4 mart 2025. 6 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 mart 2025.
  14. ↑ "China says it is ready for 'any type of war' with US" (ingilis). BBC News. 5 mart 2025. 7 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 mart 2025.
  15. ↑ Buchwald, Elisabeth. "China and Canada immediately retaliate against Trump's tariffs". CNN (ingilis). 4 mart 2025. 4 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 mart 2025.
  16. ↑ "Trump walks back tariffs on a range of goods from Mexico and Canada for one month" (ingilis). NBC. 7 mart 2025. 8 mart 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 mart 2025.
  17. ↑ Isidore, Chris. "Auto tariffs are now in effect. What it means for America - and you". CNN (ingilis). 3 aprel 2025. 3 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 aprel 2025.
  18. ↑ "Checks and Balance newsletter: The view as "Liberation Day" unfolded". The Economist (ingilis). 5 aprel 2025. 5 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  19. ↑ "China to impose 34% retaliatory tariff on all goods imported from the U.S." (ingilis). CNBC. 4 aprel 2025. 7 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  20. ↑ "Dow drops 2,200 points Friday, S&P 500 loses 10% in 2 days as Trump's tariff rout deepens" (ingilis). CNBC. 4 aprel 2025. 6 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2025.
  21. ↑ Liptak, Elisabeth Buchwald, Kevin. "Trump announces 90-day pause on 'reciprocal' tariffs with exception of China". CNN (ingilis). 9 aprel 2025. 9 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2025.
  22. ↑ Kevin Liptak, Jeff Zeleny, Phil Mattingly, Kayla Tausche and Alayna Treene. "Inside Trump's tariff retreat: How fears of a bond market catastrophe convinced Trump to hit the pause button". CNN (ingilis). 9 aprel 2025. 10 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 aprel 2025.
  23. ↑ Bacon, Auzinea. "Smartphones and computers are now exempt from Trump's latest tariffs". CNN (ingilis). 12 aprel 2025. 14 aprel 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 aprel 2025.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İkinci_Tramp_administrasiyasının_tarif_siyasəti&oldid=8328768"