İkisünbülcüklü acılıq
| İkisünbülcüklü acılıq | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_2011_1.jpg) | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: İkisünbülcüklü acılıq |
||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
İkisünbül acılıqotu (lat. Ephedra distachya)[2] - acılıqotu cinsinə aid bitki növü.[3]
Aralıq dənizinin şimal ölkələrində, Cənubi Avropada, Qafqazda, Orta Asiyada, Qərbi Sibirdə geniş yayılmışdır. Hündürlüyü 20-50 sm-ə qədər olan, alçaqboylu kol bitkisidir. Gövdəsi sürünən, kökümsovu tünd-boz qabıqlı, budaqları sarımtıl –yaşıl rəngdədir. Yarpaqları pulcuqvarıdır, uzunluğu 1,5-3 mm-ə çatır. Tozcuqlu sünbülcükləri tək-tək və ya dəstə şəklindədir, 4-8 cüt çiçəkdən ibarətdir, qısa ayaqcıqlar üzərindədir, çiçəkaltlıqlarının sayı 3-4 ədəddir. Aprel ayında çiçək açır. Meyvəsi kürəşəkilli, qırmızı rəngli, 6-7 mm uzunluqda giləmeyvədir, iyun ayında yetişir. Meyvəverən hər sünbülcükdə 2 toxum olur. Toxumları yumurtavarı-uzunsovdur, tünd-qonur rəngdədir, parlaqdır, 4-5 mm uzunluqdadır. Xəzərin sahilboyu düzənliklərində, Abşeronda , Qobustanda, Kür-Araz ovalığında, Lənkəran və Naxçıvan düzənliyində qumlu, gilli və daşlı-çınqıllı quru yamaclarda təbii halda bitir. Quraqlığadavamlı, torpağa az tələbkardaır. Bitkinin tərkibində 1,7 %-ədək efedrin olur. Bir neçə forması məlumdur.
Meyvələrindən revmatizm (yel) xəstəliyinin, yaşıl şaxələrindən çəkilən cövhərdən isə mədə xəstəlikləri müalicəsi zamanı istifadə edilir. Meyvələrindən likör, spirtli içkilər istehsal edilir. İkisünbülcüklü acılığın oduncağı açıq-sarı və ya ağımtıl olub, illik halqaları aydın nəzərə çarpır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1040.
- ↑ Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı: Elm, 1998.
- ↑ Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası. Bakı: 2009.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Деревья и кустарники СССР. т.3.1954;
- Флора Азербайджана. т.5. 1954;
- Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
- Azərbaycanın "Qırmızı" və "Yaşıl Кitabları"na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
- Azərbaycan dendraflorasi. I cild. Bakı: Elm, 2011, 312 səh.