İndoneziya–İsrail münasibətləri
| İsrail–İndoneziya münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
İsrail–İndoneziya münasibətləri — İsrail və İndoneziya arasında tarixi və cari ikitərəfli münasibətlər. Hər iki ölkə rəsmi olaraq diplomatik münasibətlərə malik deyillər[1][2][3], lakin gizli ticarəti, turistik təmaslar, həmçinin təhlükəsizlik sistemində məsləhətləşmələr davam etdirirlər. 2012-ci ildə İndoneziya İsraillə əlaqələrini qeyri-rəsmi şəkildə artırmağa və səfir rütbəsi olan bir diplomatın başçılığı ilə Ramallahda bir konsulluq açmağa razılıq verdi. O da qeyri-rəsmi olaraq İsraillə təmasda olan İndoneziyanın səfiri vəzifəsini icra etdi[4].
2014-cü ildə BBC World Service anketinə görə İndoneziyalıların 75% -i İsrailin təsirinə mənfi yanaşır, yalnız 7% -i isə müsbət baxır[5].
Ticari əlaqələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
2015-ci ildə İndoneziya İsrailə 100 milyon dollardan çox mal ixrac etdi və İsraildən təxminən 80 milyon dollar dəyərində mal idxal etmişdir[6].
2016-cı ildə İndoneziyalı sərmayəçilər Təl-Əvivdə keçirilən İsrail Beynəlxalq Ticarət Konfransına qatıldılar və burada 600 iştirakçı ilə danışdılar aparılır. Hər iki ölkənin illərdir bir-biri ilə ticarət etdikləri də bildirilir. Bundan əlavə onların hər ikisi ÜTT-na üzvdürlər. Bu təşkilatın qaydalarına görə üzvlərdən biri digər üzv ölkələrin məhsullarını boykot edə bilməz. Buna görə İndoneziya və İsrail arasındakı ticarətə heç nə mane ola bilməz. İsrailin Cakartada ticarət missiyası yoxdur, ancaq Sinqapurdan olan bir İsrail nümayəndəsi İndoneziyanın paytaxtını ziyarət edir və problemləri yerindəcə həll edir[7].
2009-cu ildə Təl-Əvivdə İsrail-İndoneziya Ticarət Palatası təsis edildi. Ölkələr arasındakı münasibətlər dərin olmamasına baxmayaraq, palata iş adamlarına bu ölkələrdə investisiya və bizneslə məşğul olmağı tövsiyə edir[8].
İsrail şirkəti «Moovit» avqustun 18-dən sentyabrın 2-dək Cakartada keçiriləcək Asiya Oyunlarının rəsmi tərəfdaşı oldu. Bununla belə İsrail idmançıları bu oyunlarda buraxılmamışdır. Moovit 44 ölkədən nümayəndə heyətinə və 3 milyon azarkeşə xidmət edəcək ictimai nəqliyyatda naviqasiya tətbiqi hazırladı[9].
2019-cu ilin iyul ayında İndoneziyanın rəsmi ticarət heyəti İsrailə səfər etdi. Nümayəndə heyətinin məqsədi almaz və brilyant satışının mərkəzlərindən biri olan İsrail Diamond Birjasının rəhbərliyi və üzvləri ilə görüşmək, habelə iki dövlət arasında əlaqələrin normallaşdırılması olur[10].
Təşkilatlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Prezident Vahidin təqaüdü ilə İsraildə təhsil alan yahudi əsilli indoneziyalı Venjamin Kentanq vətəninə qayıdır və 2002-ci ildə İndoneziya-İsrail ictimai işlər komitəsi olan – Indonesia-Israel Public Affairs Committee – İndoneziya-İsrail İctimaiyyətlə Əlaqələr Komitəsini (İIPAC) təsis edir. Təşkilatın təxminən 4450 üzvü var. Təşkilat ölkə iqtisadiyyatına İsrail sərmayələrinin qoyulmasını müdafiə edən İndoneziyanın biznes lobbisini təşkil edir[8].
Müqavilələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
2008-ci ildə İndoneziya İsrail Milli Təcili Yardım Xidməti ilə 200.000 ABŞ dolları məbləğində tibbi əməkdaşlıq müqaviləsi imzaladı[1]. Amerika-İsrail Birgə Dağıtma Komitəsi ilə də israilli həmkarları tərəfindən İndoneziyalı paramediklərin təlimlərinə başlamaları üçün müqavilə imzalanmışdır[8].
2012-ci ildə İndoneziya İsraillə əlaqələrini qeyri-rəsmi şəkildə yaxşılaşdırmağa və səfir statusunda bir diplomatın başçılığı ilə Ramallahda bir konsulluq açmağa razılıq verdi. O da İsraillə təmaslarda qeyri-rəsmi olaraq İndoneziyanın səfiri vəzifəsini icra edəcək. Beş ildir müzakirə olunan bu diplomatik hərəkət, əslində yəhudi dövləti ilə dünyanın ən çox yaşadığı müsəlman ölkəsi arasında əhəmiyyətli bir liberallaşma və istiləşmə əlaqəsi deməkdir. İndoneziya bu vəziyyəti rəsmi olaraq Fələstinin müstəqilliyinə verdiyi dəstəyi göstərərək İordan çayının qərb sahilində konsulluq açması kimi təqdim etdi. Sözsüz ki, səfir rütbəsi olan bir diplomatın Fələstin Muxtariyyətində akkreditə olunacağı güman edilsə də, işinin xeyli hissəsi İsrail Dövləti ilə əlaqələrin qurulmasından ibarət olmalıdır. Onun ofisi birbaşa diplomatik vəzifələri həm də konsulluq vəzifələrini birləşdirir. İsrail 2012-ci ildə İndoneziyanın xarici işlər nazirinin Ramallaha girməsinə qadağa qoyduqdan sonra İndoneziya müqaviləni ləğv etdi və Ramallahdakı konsulluq açılmadı. Rəsmi diplomatik münasibətlərin olmamasına baxmayaraq, İsrail və İndoneziya Yaxın Şərqdəki münaqişənin sülh yolu ilə həllindən bəri pisləşən ticarət əlaqələrini, təhlükəsizlik münasibətlərini və digərlərini gizli saxlayır.
Səyyahlar üçün vizalar[redaktə | mənbəni redaktə et]
Uzun illər İsrail vətəndaşları bir turist qrupunun tərkibində bir giriş üçün İndoneziyaya viza ala bilirdilər. İndoneziyalılar üçün İsrailə turist vizaları yalnız tur vasitəsilə verilən turist qrupları üçün mümkündür. Son illərdə təxminən 11-15 min İndoneziyalı İsrailə ziyarət məqsədi ilə səfər edir[4]. Digər mənbələr hər il 200.000 İndoneziyalının İsrailə səfər etdiyini göstərir[8].
2018-ci ilin may ayının sonunda Qəzzə zolağının sərhədində baş verən qarşıdurmalar zamanı İsrailin hərəkətlərinə cavab olaraq İndoneziya birtərəfli qaydada iki ölkə arasında diplomatik əlaqələrin olmamasına baxmayaraq, İsraildən gələn turist qruplarının ərazilərinə gəlmələrini qadağan etdiyini açıqladı. Daha sonra İsrail Xarici İşlər Nazirliyi İndoneziyadan gələn turist qruplarına eyni qaydanı tətbiq etdi (İsrail ildə təxminən 30.000 İndoneziyalı turist gəlir. Bu bisə İsrail büccəsinə on milyonlarla şekel gətirir[11]). Lakin sonra təqribən üç həftə bu məsələni təxirə salındı[12].
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 Muhammad Nafik. "Representatives from Indonesia, Israel sign medical agreement". Jakarta: The Jakarta Post. 7 November 2008. 13 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 November 2019.
- ↑ "Indonesia condemns Israeli offensive". The Jakarta Post. Jakarta. 3 July 2006. 2015-02-21 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Indonesia rules out diplomatic ties with Israel, reaffirms pro-Palestine stand". Forbes.com.[ölü keçid]
- ↑ 4,0 4,1 Kayla J Adams. "Indonesia to informally upgrade its relations with Israel via ambassador-ranked diplomat in Ramallah". Times of Israel. July 6, 2012. June 9, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 24, 2019.
- ↑ "2014 World Service Poll" (PDF). BBC. 2018-10-02 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-24. (#apostrophe_markup)
- ↑ "Netanyahu calls for normalizing ties with Indonesia". 2017-12-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-24.
- ↑ "Worst-kept secret: Israel, Indonesia do business together". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-24.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 "The Quiet Growth in Indonesia-Israel Relations". 2022-07-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-24.
- ↑ Израильский Moovit стал официальным партнером Азиатских игр в Джакарте, на которые не пускают израильтян Arxivləşdirilib 2022-03-10 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
- ↑ Официальная индонезийская торговая делегация посетила Израиль Arxivləşdirilib 2022-03-10 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
- ↑ Израиль прекращает впускать туристов из Индонезии в ответ на шаги Джакарты Arxivləşdirilib 2022-03-10 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
- ↑ Израиль отсрочил введение запрета на въезд туристов из Индонезии на фоне переговоров Arxivləşdirilib 2018-06-12 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il