İnstitusional səhmdar
İnstitusional səhmdar (ing. institutional investor) — fond sahibi (töhfə, pay şəklində) sahibi kimi fəaliyyət göstərən və mənfəət əldə etmək üçün qiymətli kağızlara, daşınmaz əmlaka (daşınmaz əmlak hüququ daxil olmaqla) investisiya qoyan bir hüquqi şəxs. İnstitusional investorlara investisiya fondları, pensiya fondları, sığorta təşkilatları, kredit ittifaqları (banklar) daxildir. İnstitusional investorlar, Nyu-York Fond Birjasında ticarətin təxminən yarısını təmin edirlər, ümumiyyətlə böyük hissə bloklarında ticarət edirlər. Amerika Birləşmiş Ştatları nitelikli bir institusional investor anlayışı var.
İnstitusional investorlar müasir qiymətli kağızlar bazarının ən vacib oyunçularından biridir və 1980-ci illərin sonlarından bəri xüsusilə aktivdirlər.
İnstitusional investorların artan əhəmiyyəti, bir tərəfdən, qiymətli kağızlar bazarlarında ayrı-ayrı investorların bu bazarlara girişinin əhəmiyyətli dərəcədə sadələşdirilməsi, şəbəkə strukturlarının çoxalması, maliyyə əməliyyatlarının ümumi inkişafı və bütövlükdə maliyyə bazarının daha yüksək etibarlılığı kimi yeni tendensiyalarla asanlaşdırıldı; Digər tərəfdən, dünyanın bir çox ölkəsində əhalinin gəlirlərində artım əmanətə investisiya qoymaq üçün bir motivasiya yaratmışdır.
İnstitusional investorlar, lazımi peşəkar bacarıq və təcrübənin olmaması səbəbindən fərdi investorların təmin edə bilmədikləri investisiya mənbələrinin daha səmərəli idarə edilməsini təklif edirlər. Bu idarəetmə, fərdi investorların vəsaitlərini maliyyə bazarının müxtəlif alətlərinə yatıraraq risklərin şaxələndirilməsini təmin edir.
Bundan əlavə, kiçik investorların əmanətlərini toplayan institusional investorlar əhəmiyyətli mənbələr toplayırlar ki, bu da qiymətli kağızlar bazarındakı əməliyyatların xərclərini azaltmağa imkan verir.
Qarşılıqlı səhmdarlıq və onun iqtisadiyyata təsir[redaktə | mənbəni redaktə et]
XX əsrin 80-ci illərindən bəri şirkətlərin nizamnamə kapitalında institusional investorların payı artmaqdadır.
2008-ci ildən etibarən Fidelity Investments Amerika şirkətlərinin 10% -nin ən böyük səhmdarı idi. Hal-hazırda (2016-2017-ci illər üçün) birlikdə "ABŞ-nin bütün ictimai şirkətlərinin 40% -ində və 88% -də ən böyük paya sahib olan" Böyük Üçlük ”[1] Amerika investisiya şirkətləri (Vanguard, BlackRock, State Street Corporation) mövcuddur. S&P 500-ü təşkil edən şirkətlər (ən böyük kapitallaşmaya sahib 500 şirkət). Nəticədə, ən böyük Amerika şirkətlərinin səhmləri az sayda insanın əlində cəmləşdi. Böyük Üçlüyün nümayəndələri aktiv səhmdar olmaq və şirkətlərin idarə olunmasına müdaxilə etmək istədiklərini bildirirlər[1]. İndiki dövrdə mülkiyyətin konsentrasiyası, bəlkə də "quldur baronları" dövründə müşahidə ediləndən daha böyükdür[2][3].
İnstitusional investorların eyni sənayedəki şirkətlərdəki paylara qarşılıqlı mülkiyyəti bu şirkətlər arasındakı rəqabəti azaldır və istehlakçılar üçün lazımsız qiymət artımları ilə əlaqələndirir [3][4]. ABŞ-da institusional investorların payının artması iqtisadi bərabərsizliyin artması ilə əlaqələndirilir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1,0 1,1 "Jan Fichtner Eelke M. Heemskerk Javier Garcia-Bernardo. Hidden power of the Big Three? Passive index funds, re-concentration of corporate ownership, and new financial risk". 2017-07-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-20.
- ↑ "Jonathan B. Baker. Overlapping Financial Investor Ownership, Market Power, and Antitrust Enforcement: My Qualified Agreement with Professor Elhauge". 2017-03-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-20.
- ↑ 3,0 3,1 "Amy Westbrook. David A. Westbrook. Unicorns, Guardians, and the Concentration of the U.S. Equity Markets". 2018-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-20.
- ↑ "Минюст США проверит институциональных инвесторов". 2017-10-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-20.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Мошенский С. З. Рынок ценных бумаг: трансформационные процессы. М.: Экономика. 2010. 103. ISBN 9785282030433.
- "Чем отличается институциональный инвестор от не институционального?" (ingilis). Investopedia. 2012-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-24.
- Абрамов А. Е. Институциональные инвесторы в мире: особенности деятельности и политика развития в 2-х томах. М.: Издательский дом "Дело". 2014. 544. ISBN 9785774909247.