İoseb İremaşvili
 |
| İoseb İremaşvili | |
|---|---|
| gürc. იოსებ ირემაშვილი | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | იოსებ ირემაშვილი |
| Doğum tarixi | 6 yanvar 1878 |
| Vəfat tarixi | 1944 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı |
İoseb İremaşvili(ing. Ioseb Iremashvili;6 yanvar 1878 – 1944, Berlin)— gürcü siyasətçisi və yazıçısı idi. Uşaqlıq dostu və daha sonra İosif Stalinin siyasi rəqibi olan Stalin və Die Tragödie Georgiens (Stalin və Gürcüstan faciəsi, Berlin, 1932) kitabı ilə daha çox tanınır.
Bioqrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Həm Stalin, həm də İremaşvili Gürcüstanın Qori şəhərində (o vaxt Tiflis əyalətinin bir hissəsi, İmperator Rusiya) böyüdülər və burada yerli kilsə məktəbində oxudular. Daha sonra Tiflis İlahiyyat Seminariyasında birlikdə təhsil aldılar. Rusiya Sosial Demokrat İşçi Partiyasının üzvü olan İremaşvili Zaqafqaziyada inqilabi fəaliyyətlərdə iştirak etdi və tezliklə Gürcüstanda hakim siyasi qüvvəyə çevrilən Menşevik fraksiyasına qoşuldu. 1917-ci ildən sonra Tiflisdə müəllim işlədi və 1919-cu ildə Gürcüstanın Təsis Məclisinə seçildi. 1921-ci ilin fevralında Sovet Rus Qırmızı Ordusu Gürcüstana hücum etdi və üçillik müstəqilliyinə son qoydu. İremaşvili, digər gürcü menşevikləri kimi, Metexi həbsxanasında həbs edildi, lakin 1921-ci ilin iyulunda Tiflisə səfəri zamanı Stalinlə danışıqlar aparan bacısının səyləri ilə sərbəst buraxıldı. 1921-ci ilin oktyabrında İremaşvili də daxil olmaqla altmış iki menşevik həbs edildi. Siyasi sığınacaq aldığı Almaniyaya deportasiya edildi. Berlində məskunlaşdıqdan sonra Avropanın Gürcüstanın müstəqilliyinə dəstəyini təmin etmək məqsədi ilə gürcü mühacirlərinin fəaliyyətinə başladı.
Xatirələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
1932-ci ildə "Stalin və Gürcüstan faciəsi" (Stalin və Gürcüstan faciəsi) xatirələrini alman dilində nəşr etdi. Sürgündə nəşr olunan və Sovet qınağına toxunulmaz olan kitab, Stalinə düşmən olsa da, Stalinin bioqrafları üçün həyati mənbə olduğunu sübut edir. Xatirələrində İremaşvili, atası Vissarion Cuqaşvili tərəfindən ona edilən pis rəftara diqqət yetirərək Sosonun (Stalinin uşaqlıq adı) Qori həyatının bir çox detallarını izah edir. İremaşvilinin hekayəsinə əsaslanaraq çıxardığı ilk nəticəni bir neçə psixobioqraf izlədi, xüsusən Qustav Buxovski və Daniel Rankor-Lafferier, döyülmələrini gələcək diktatorun əsas psixoloji tərifi hesab edirlər.[1] İremaşvili, gənc Stalinin könüllü olaraq seminariyasını tərk etdiyini və Sovet liderinin rəsmi tərcümeyi-halında göstərildiyi kimi inqilabi fəaliyyətə görə qovulmadığını da bildirir. Bundan əlavə, o, Sosonun valideynlərinin etnik osetiyalılar olduğunu iddia edir ki, bu da Stalinin müstəqil Gürcüstana qarşı xüsusilə sərt siyasətini və 1920-ci illərdə Gürcüstan SSR-də anti-Sovet müxalifətini yatırmaqda həddindən artıq sərtliyini izah edir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Suny, Ronald Grigor (Spring, 1991), Beyond Psychohistory: The Young Stalin in Georgia. Slavic Review, Vol. 50, No. 1, pp. 48–58.