İran əhalisi
MKİ-ə əsasən İran İslam Republikası dünyada ən çoxsaylı əhaliyə malik XIX ölkədir.[1] İran əhalisi sürətlə artan ölkələrdəndir. Rəsmi sayımlararası 55 ildə (1956–2011) ölkənin əhalisi 4 dəfə artmışdır. Ərazi üzrə orta sıxlığa görə İran Asiya ölkələrinin əksəriyyətindən geri qalır (1 km²-də 46 nəfər). Ölkə əhalisinin 4/5-ü şimal və şimal-qərb regionlarında cəmləşdiyi halda, ərazisinin təxminən 2/3-sini əhatə edən səhra və yarımsəhra regionlarında 1 km²-də sıxlıq 2-3 nəfərdən artıq deyil. Tehran, Məşhəd, İsfahan, Kərəc, Təbriz, Şiraz, Əhvaz və Qum şəhərlərinin əhalisi 1 milyondan artıqdır.[2] 2011-ci il siyahıyaalınmasına əsasən qeyri-şəhər əhalisi içərisində 56.225 nəfər köçəri olaraq yaşayır.
Əhali sayının dinamikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]İl[3] | Əhali[3] | İl[3] | Əhali[3] |
---|---|---|---|
1881 | 7 654 000 | 1891 | 8 124 000 |
1901 | 8 613 000 | 1911 | 9 143 000 |
1921 | 9 707 000 | 1926 | 10 456 000 |
1931 | 11 185 000 | 1936 | 11 964 000 |
1941 | 12 833 000 | 1946 | 14 159 000 |
1951 | 16 237 000 | 1956 | 18 954 704 |
1966 | 25 078 923 | 1976 | 33 708 744 |
1986 | 49 445 010 | 1991 | 55 837 163 |
1996 | 60 055 488 | 2006 | 70 495 782 |
2011 | 75 149 669 |
Əhalinin yerləşmə məskəni
[redaktə | mənbəni redaktə et]İl | Siyahıyaalınmalara əsasən İran əhalisinin yerləşmə məskəni | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Toplam əhali | Şəhər əhalisi | Kənd əhalisi və köçərilər | ||||||||
1956 | 18 954 704 | 5 953 563 | 13 001 141 | |||||||
1966 | 25 788 722 | 9 794 246 | 15 994 476 | |||||||
1976 | 33 708 744 | 15 854 680 | 17 854 064 | |||||||
1986 | 49 445 010 | 26 844 561 | 22 600 449 | |||||||
1996 | 60 055 488 | 36 817 789 | 23 237 699 | |||||||
2006 | 70 495 782 | 48 259 964 | 22 235 818 | |||||||
2016 | 79 926 270 | 59 146 847 | 20 779 423 |
Ostanlar üzrə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ostan | 2006-cı il saymının yekunları əsasında İran əhalisinin yerləşmə məskəninə görə təsnifatı[4][5] | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Toplam əhali: ailələr | Kişilər | Qadınlar | Cəmi | Şəhər əhalisi: ailələr | Şəhər əhalisi: cəmi | Kənd əhalisi: ailələr | Kənd əhalisi: cəmi | Köçəri əhali: ailələr | Köçəri əhali: cəmi | |
Cəmi | 17 501 771 | 35 866 362 | 34 629 420 | 70 495 782 | 12 405 584 | 48 259 964 | 5 074 866 | 22 131 101 | 21 321 | 104 717 |
Tehran | 3 730 396 | 6 901 217 | 6 521 149 | 13 422 366 | 3 443 307 | 12 260 431 | 287 067 | 1 161 889 | 22 | 46 |
Rəzəvi Xorasan | 1 445 116 | 2 809 403 | 2 783 676 | 5 593 079 | 999 493 | 3 811 900 | 445 384 | 1 779 980 | 239 | 1 199 |
İsfahan | 1 224 763 | 2 335 399 | 2 223 857 | 4 559 256 | 1 025 827 | 3 798 728 | 198 606 | 758 890 | 330 | 1 638 |
Fars | 1 022 746 | 2 204 852 | 2 132 026 | 4 336 878 | 644 195 | 2 652 947 | 371 651 | 1 650 614 | 6 900 | 33 317 |
Xuzistan | 866 914 | 2 184 931 | 2 090 048 | 4 274 979 | 611 797 | 2 873 564 | 251 865 | 1 383 946 | 3 252 | 17 469 |
Şərqi Azərbaycan | 911 930 | 1 839 341 | 1 764 115 | 3 603 456 | 635 966 | 2 402 539 | 275 943 | 1 200 820 | 21 | 97 |
Qərbi Azərbaycan | ||||||||||
Mazandaran | ||||||||||
Kirman | ||||||||||
Sistan və Bəlucistan | ||||||||||
Gilan | ||||||||||
Əlburz | ||||||||||
Kirmanşah | ||||||||||
Gülüstan | ||||||||||
Həmədan | ||||||||||
Luristan | ||||||||||
Hörmüzgan | ||||||||||
Kürdüstan | ||||||||||
Mərkəzi | ||||||||||
Ərdəbil | ||||||||||
Qəzvin | ||||||||||
Qum | ||||||||||
Yəzd | ||||||||||
Buşehr | ||||||||||
Zəncan | ||||||||||
Çahar-Mahal və Bəxtiyari | ||||||||||
Şimali Xorasan | ||||||||||
Cənubi Xorasan | ||||||||||
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd | ||||||||||
Simnan | ||||||||||
İlam |
Ostan | 2011-ci il saymının yekunları əsasında İran əhalisinin yerləşmə məskəninə görə təsnifatı[6] | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cəmi | Kişilər | Qadınlar | Şəhər əhalisi: cəmi | Şəhər əhalisi: kişilər | Şəhər əhalisi: qadınlar | Kənd əhalisi: cəmi | Kənd əhalisi: kişilər | Kənd əhalisi: qadınlar | Köçəri əhali: cəmi | Köçəri əhali: kişilər | Köçəri əhali: qadınlar | |||
Cəmi | 75 149 669 | 37 905 669 | 37 244 000 | 53 646 661 | 27 023 638 | 26 623 023 | 21 446 783 | 10 853 217 | 10 593 566 | 56 225 | 28 814 | 27 411 | ||
Tehran | 12 183 391 | 6 137 993 | 6 045 398 | 11 305 832 | 5 669 138 | 5 636 694 | 877 437 | 468 754 | 408 683 | 122 | 101 | 21 | ||
Rəzəvi Xorasan | 5 994 402 | 2 999 529 | 2 994 873 | 4 311 210 | 2 160 153 | 2 151 057 | 1 682 405 | 838 981 | 843 424 | 787 | 395 | 392 | ||
İsfahan | 4 789 312 | 2 476 02 | 2 403 291 | 4 168 219 | 2 109 775 | 2 058 444 | 710 989 | 366 193 | 344 796 | 104 | 53 | 51 | ||
Fars | 4 596 658 | 2 315 914 | 2 280 744 | 3 106 732 | 1 562 556 | 1 544 176 | 1 475 350 | 746 040 | 729 310 | 14 576 | 7 318 | 7 258 | ||
Xuzistan | 4 531 720 | 2 286 209 | 2 245 511 | 3 218 451 | 1 619 616 | 1 598 835 | 1 301 268 | 660 371 | 640 897 | 12 001 | 6 222 | 5 779 | ||
Şərqi Azərbaycan | 3 724 620 | 1 882 031 | 1 842 589 | 2 579 178 | 1 301 724 | 1 277 454 | 1 145 442 | 580 307 | 565 135 | 0 | 0 | 0 | ||
Qərbi Azərbaycan | 3 080 576 | 1 555 127 | 1 525 449 | 1 932 544 | 971 505 | 961 039 | 1 148 032 | 583 622 | 564 410 | 0 | 0 | 0 | ||
Mazandaran | 3 073 943 | 1 542 735 | 1 531 208 | 1 682 152 | 842 401 | 839 751 | 1 391 786 | 700 329 | 691 457 | 5 | 5 | 0 | ||
Kirman | 2 938 988 | 1 482 339 | 1 456 649 | 1 689 842 | 851 467 | 838 375 | 1 242 344 | 627 390 | 614 954 | 6 802 | 3 482 | 3 320 | ||
Sistan və Bəlucistan | 2 534 327 | 1 268 748 | 1 265 579 | 1 243 079 | 627 726 | 615 353 | 1 288 160 | 639 466 | 648 694 | 3 088 | 1 556 | 1 532 | ||
Gilan | 2 480 874 | 1 231 933 | 1 248 941 | 1 497 170 | 744 251 | 752 919 | 983 701 | 487 679 | 496 022 | 3 | 3 | 0 | ||
Əlburz | 2 412 513 | 1 222 621 | 1 189 892 | 2 184 371 | 1 104 627 | 1 079 744 | 228 142 | 117 994 | 110 148 | 0 | 0 | 0 | ||
Kirmanşah | 1 945 227 | 981 780 | 963 447 | 1 355 094 | 678 738 | 676 356 | 586 621 | 301 197 | 285 424 | 3 512 | 1 845 | 1 667 | ||
Gülüstan | 1 777 014 | 886 830 | 890 184 | 906 182 | 452 753 | 453 429 | 870 068 | 433 684 | 436 384 | 764 | 393 | 371 | ||
Həmədan | 1 758 268 | 883 436 | 874 832 | 1 040 605 | 519 182 | 521 423 | 716 669 | 363 719 | 352 950 | 994 | 535 | 459 | ||
Loristan | 1 754 243 | 883 693 | 870 550 | 1 075 951 | 536 589 | 539 362 | 677 416 | 346 653 | 330 763 | 876 | 451 | 425 | ||
Hörmüzgan | 1 578 183 | 802 758 | 775 425 | 788 471 | 404 682 | 383 789 | 786 379 | 396 312 | 390 067 | 3 333 | 1 764 | 1 569 | ||
Kürdüstan | 1 493 645 | 751 156 | 742 489 | 985 874 | 496 553 | 489 321 | 507 771 | 254 603 | 253 168 | 0 | 0 | 0 | ||
Mərkəzi | 1 413 959 | 715 527 | 698 432 | 1 045 001 | 529 304 | 515 697 | 368 958 | 186 223 | 182 735 | 0 | 0 | 0 | ||
Ərdəbil | 1 248 488 | 631 972 | 616 516 | 798 942 | 405 050 | 393 892 | 449 546 | 226 922 | 222 624 | 0 | 0 | 0 | ||
Qəzvin | 1 201 565 | 609 804 | 591 761 | 878 241 | 445 578 | 432 663 | 322 787 | 163 956 | 158 831 | 537 | 270 | 267 | ||
Qum | 1 151 672 | 587 661 | 564 011 | 1 095 871 | 557 132 | 538 739 | 55 798 | 30 526 | 25 272 | 3 | 3 | 0 | ||
Yəzd | 1 074 428 | 553 564 | 520 864 | 889 583 | 454 437 | 435 146 | 184 829 | 99 121 | 85 708 | 16 | 6 | 10 | ||
Buşehr | 1 032 949 | 560 955 | 471 994 | 704 393 | 383 488 | 320 905 | 325 993 | 176 189 | 149 804 | 2 563 | 1 278 | 1 285 | ||
Zəncan | 1 015 734 | 509 192 | 506 542 | 634 809 | 320 294 | 314 515 | 380 925 | 188 898 | 192 027 | 0 | 0 | 0 | ||
Çahar-Mahal və Bəxtiyari | 895 263 | 450 968 | 444 295 | 521 071 | 262 678 | 258 393 | 372 746 | 187 555 | 185 191 | 1 446 | 735 | 711 | ||
Şimali Xorasan | 867 727 | 431 587 | 436 140 | 446 872 | 224 742 | 222 130 | 419 068 | 205 946 | 213 122 | 1 787 | 899 | 888 | ||
Cənubi Xorasan | 662 534 | 332 739 | 329 795 | 371 054 | 188 322 | 182 732 | 291 435 | 144 395 | 147 040 | 45 | 22 | 23 | ||
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd | 658 629 | 329 079 | 329 550 | 346 626 | 174 376 | 172 250 | 310 518 | 153 947 | 156 571 | 1 485 | 756 | 729 | ||
Simnan | 631 218 | 319 300 | 311 918 | 486 345 | 244 424 | 241 921 | 144 873 | 74 876 | 69 997 | 0 | 0 | 0 | ||
İlam | 557 599 | 282 468 | 275 131 | 356 896 | 180 377 | 176 519 | 199 327 | 101 369 | 97 958 | 1 376 | 722 | 654 |
- 24 oktyabr – 13 noyabr 2011 – ci il siyahıyaalınması yekunlarına əsasən:
- İranın ümumi əhalisi - 21.185.647 ailədə 75.149.669 nəfər olmuşdur.[7]
Əhalinin sıxlığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ostan | Ərazisi (km²-lə), 2011-cı il sa.[8] | Əhali (hər iki cins), 2006-cı il sa.[8] | Əhalinin sıxlığı (nəfər/km²), 2006-cı il sa.[8] | Əhali (hər iki cins), 2011-ci il sa.[8] | Əhalinin sıxlığı (nəfər/km²), 2011-ci il sa.[8] |
---|---|---|---|---|---|
Toplam | 1 628 770.8 | 70 495 782 | 43 | 75 149 669 | 46 |
Tehran | 13 692.4 | 11 345 375 | 829 | 12 183 391 | 890 |
Rəzəvi Xorasan | 118 851.4 | 5 593 079 | 44 | 5 994 402 | 50 |
İsfahan | 107 017.6 | 4 559 256 | 42 | 4 879 312 | 46 |
Fars | 122 607.9 | 4 336 878 | 35 | 4 596 658 | 37 |
Xuzistan | 64 055.0 | 4 274 979 | 67 | 4 531 720 | 71 |
Şərqi Azərbaycan | 45 650.5 | 3 603 456 | 79 | 3 724 620 | 82 |
Qərbi Azərbaycan | 37 411.4 | 2 873 459 | 77 | 3 080 576 | 82 |
Mazandaran | 23 841.6 | 2 922 432 | 123 | 3 073 943 | 129 |
Kirman | 180 725.6 | 2 652 413 | 15 | 2 938 988 | 16 |
Sistan və Bəlucistan | 181 785.3 | 2 405 742 | 13 | 2 534 327 | 14 |
Gilan | 14 041.9 | 2 404 861 | 171 | 2 480 874 | 177 |
Əlburz | 5 121.7 | 2 076 991 | 406 | 2 412 513 | 471 |
Kirmanşah | 25 009.3 | 1 879 385 | 75 | 1 945 227 | 78 |
Gülüstan | 20 367.1 | 1 617 087 | 80 | 1 777 014 | 87 |
Həmədan | 19 367.9 | 1 703 267 | 88 | 1 758 268 | 91 |
Luristan | 28 294.0 | 1 716 527 | 61 | 1 754 243 | 62 |
Hörmüzgan | 70 697.3 | 1 403 674 | 20 | 1 578 183 | 22 |
Kürdüstan | 29 136.5 | 1 440 156 | 49 | 1 493 645 | 51 |
Mərkəzi | 29 126.6 | 1 351 257 | 46 | 1 413 959 | 49 |
Ərdəbil | 17 800.0 | 1 228 155 | 69 | 1 248 488 | 70 |
Qəzvin | 15 567.3 | 1 143 200 | 74 | 1 201 565 | 77 |
Qum | 11 526.3 | 1 046 737 | 90 | 1 151 672 | 100 |
Yəzd | 129 284.9 | 990 818 | 8 | 1 074 428 | 8 |
Buşehr | 22 742.7 | 886 267 | 39 | 1 032 949 | 45 |
Zəncan | 21 773.3 | 964 601 | 44 | 1 015 734 | 47 |
Çahar-Mahal və Bəxtiyari | 16 328.3 | 857 910 | 52 | 895 263 | 55 |
Şimali Xorasan | 28 434.3 | 811 572 | 29 | 867 727 | 31 |
Cənubi Xorasan | 95 385.0 | 636 420 | 7 | 662 534 | 7 |
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd | 15 504.1 | 634 299 | 41 | 658 629 | 42 |
Simnan | 97 490.8 | 589 742 | 6 | 631 218 | 6 |
İlam | 20 132.8 | 545 787 | 27 | 557 599 | 28 |
Əhalinin artımı
[redaktə | mənbəni redaktə et]
|
|
Əhalinin yaş strukturu
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yaş qrupu | Sayı, 2006 sa. | % | Sayı, 2011 sa. | % |
---|---|---|---|---|
Toplam | 70 495 782 | 100 | 75 149 669 | 100.00 |
0-4 | 5 463 978 | 7.75 | 6 232 552 | 8.29 |
5-9 | 5 509 057 | 7.81 | 5 657 791 | 7.53 |
10-14 | 6 708 594 | 9.52 | 5 671 435 | 7.55 |
15-19 | 8 726 761 | 12.38 | 6 607 043 | 8.79 |
20-24 | 9 011 422 | 12.78 | 8 414 497 | 11.20 |
25-29 | 7 224 952 | 10.25 | 8 672 654 | 11.54 |
30-34 | 5 553 531 | 7.88 | 6 971 924 | 9.28 |
35-39 | 4 921 124 | 6.98 | 5 571 018 | 7.41 |
40-44 | 4 089 158 | 5.80 | 4 906 749 | 6.53 |
45-49 | 3 522 761 | 5.00 | 4 030 481 | 5.36 |
50-54 | 2 755 420 | 3.91 | 3 527 408 | 4.69 |
55-59 | 1 887 981 | 2.68 | 2 680 119 | 3.57 |
60-64 | 1 464 452 | 2.08 | 1 862 907 | 2.48 |
65-69 | 1 197 550 | 1.70 | 1 343 731 | 1.79 |
70-74 | 1 119 318 | 1.59 | 1 119 968 | 1.49 |
75-79 | 694 122 | 0.98 | 913 531 | 1.22 |
80+ | 645 601 | 0.92 | 919 539 | 1.22 |
Təsniflənməmiş | - | - | 46 322 | 0.06 |
Əhalinin milli tərkibi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dövlət | Siyahıyaalınmalara əsasən İranın de-yuri əhalisinin vətəndaşı olduqları dövlətlərə görə – yəni milli təsnifatı | |||
---|---|---|---|---|
1986-cı il[10] | 1996-cı il[11] | 2006-cı il[12][13] | 2011-ci il[7] | |
Toplam | 49 445 010 | 60 055 488 | 70 495 782 | 75 149 669 |
İran | 48 517 073 | 58 954 228 | 68 901 154 | 73 461 474 |
Əfqanıstan | 755 257 | 804 404 | 1 211 171 | 1 452 513 |
İraq | 84 109 | 179 061 | 44 094 | 51 506 |
Pakistan | 13 360 | 8 836 | 15 455 | 17 731 |
Türkiyə | 344 | 741 | 886 | 1 639 |
Digər | 12 239 | 9 790 | 19 348 | 24 290 |
Azərbaycan | ... | 1 017 | 1 670 | |
Ermənistan | ... | 649 | 3 302 | |
Türkmənistan | ... | 269 | 8 090 | |
Təsniflənməmiş | 62 628 | 96 493 | 290 612 | 140 516 |
Ostan | 2011-ci il saymının yekunları əsasında İranın de-yuri əhalisinin vətəndaşı olduqları dövlətlərə görə ostanlar üzrə məskunlaşması | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
İran | Əfqanıstan | İraq | Pakistan | Türkiyə | Digər | Təsniflənməmiş | ||||||||
Toplam | 73 461 474 | 1 452 513 | 51 506 | 17 731 | 1 639 | 24 290 | 140 516 | |||||||
Tehran | 11 635 154 | 463 190 | 8 948 | 2 549 | 471 | 4 282 | 68 797 | |||||||
Rəzəvi Xorasan | 5 770 337 | 205 859 | 6 619 | 2 092 | 110 | 1 988 | 7 397 | |||||||
İsfahan | 4 700 566 | 168 496 | 4 361 | 507 | 35 | 1 277 | 4 070 | |||||||
Fars | 4 485 829 | 104 963 | 1 285 | 471 | 89 | 1 002 | 3 019 | |||||||
Xuzistan | 4 508 958 | 12 477 | 6 422 | 506 | 70 | 1 111 | 2 176 | |||||||
Şərqi Azərbaycan | 3 715 767 | 2 590 | 241 | 145 | 128 | 515 | 5 234 | |||||||
Qərbi Azərbaycan | 3 074 170 | 2 862 | 1 422 | 164 | 63 | 537 | 1 358 | |||||||
Mazandaran | 3 058 744 | 10 111 | 251 | 134 | 21 | 324 | 4 358 | |||||||
Kirman | 2 832 039 | 102 549 | 962 | 422 | 21 | 780 | 2 215 | |||||||
Sistan və Bəlucistan | 2 506 113 | 22 414 | 539 | 3 216 | 33 | 653 | 1 359 | |||||||
Gilan | 2 477 228 | 1 582 | 138 | 52 | 15 | 341 | 1 518 | |||||||
Əlburz | 2 332 397 | 72 300 | 940 | 395 | 61 | 636 | 5 784 | |||||||
Kirmanşah | 1 939 248 | 2 030 | 946 | 124 | 21 | 361 | 2 497 | |||||||
Gülüstan | 1 753 664 | 16 657 | 220 | 54 | 14 | 356 | 6 049 | |||||||
Həmədan | 1 752 017 | 1 718 | 284 | 97 | 5 | 319 | 3 828 | |||||||
Luristan | 1 749 338 | 2 282 | 447 | 150 | 15 | 397 | 1 614 | |||||||
Hörmüzgan | 1 553 644 | 20 964 | 455 | 862 | 17 | 718 | 1 523 | |||||||
Kürdüstan | 1 490 480 | 1 647 | 608 | 98 | 8 | 311 | 493 | |||||||
Mərkəzi | 1 376 937 | 32 698 | 696 | 81 | 11 | 273 | 3 263 | |||||||
Ərdəbil | 1 246 705 | 1 111 | 125 | 67 | 13 | 151 | 316 | |||||||
Qəzvin | 1 183 867 | 15 929 | 400 | 116 | 25 | 432 | 796 | |||||||
Qum | 1 043 448 | 86 624 | 9 515 | 4 626 | 320 | 5 916 | 1 223 | |||||||
Yəzd | 1 017 558 | 47 791 | 2 482 | 297 | 11 | 429 | 5 832 | |||||||
Buşehr | 1 009 607 | 20 545 | 311 | 201 | 21 | 164 | 2 100 | |||||||
Zəncan | 1 014 342 | 644 | 68 | 26 | 5 | 165 | 484 | |||||||
Çahar-Mahal və Bəxtiyari | 893 629 | 919 | 61 | 53 | 12 | 188 | 401 | |||||||
Şimali Xorasan | 866 367 | 741 | 61 | 33 | 3 | 120 | 402 | |||||||
Cənubi Xorasan | 655 233 | 5 423 | 66 | 40 | ... | 190 | 1 582 | |||||||
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd | 656 383 | 1 689 | 69 | 52 | 11 | 98 | 327 | |||||||
Simnan | 607 417 | 22 929 | 331 | 47 | 8 | 119 | 367 | |||||||
İlam | 554 260 | 779 | 2 233 | 54 | 2 | 137 | 134 |
Əhalinin dini tərkibi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Din | Siyahıyaalınmalara əsasən İranın de-yuri əhalisinin etiqadına əsasən təsnifatı | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1956-cı il[14] | 1966-cı il[14] | 1976-cı il[14][15] | 1986-cı il[14][15] | 1996-cı il[16][17] | 2006-cı il[18][19] | 2011-ci il[7] | |
Toplam | 18 954 704 | 25 078 923 | 33 708 744 | 49 445 010 | 60 055 488 | 70 495 782 | 75 149 669 |
İslam | 18 654 127 | 24 771 922 | 33 396 908 | 49 198 228 | 59 788 791 | 70 097 741 | 74 682 938 |
Xristianlıq | 114 528 | 149 427 | 168 593 | 97 557 | 78 745 | 109 415 | 117 704 |
Zərdüştilik | 15 723 | 19 816 | 21 400 | 32 589 | 27 920 | 19 823 | 25 271 |
İudaizm | 65 232 | 60 683 | 62 258 | 26 354 | 12 737 | 9 252 | 8 756 |
Digər | 59 256 | 77 075 | 59 585 | 50 529 | 57 579 | 54 234 | 49 101 |
Təsniflənməmiş | 45 838 | 39 753 | 89 716 | 205 317 | 265 899 |
Qaçqınlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarı (United Nations High Commissioner for Refugees - UNHCR) yanında Əcnəbilər və Xarici İmmiqrantlarla İşlər Bürosunun (Bureau for Aliens and Foreign Immigrant Affairs - BAFIA) məlumatlarına əsasən[20]:
- 2006-cı il sa. yekunlarına əsasən İranda yaşayan və rəsmən qeydiyyatda olan Əfqanıstan vətəndaşlarının (1.211.171 nəfər) 39%-i etnik həzaralara, 22%-i etnik taciklərə, 9%-i etnik puştunlara, 10%-i isə digər (əsasən türkmənlərə, özbəklərə və bəluclara) etnik qruplara mənsub insanlardan ibarətdir.[20]
Əhalinin etnik tərkibi
[redaktə | mənbəni redaktə et]XIX əsrə aid mənbələrdə
[redaktə | mənbəni redaktə et]İngilis əsilli jurnalist, redaktor, tərcüməçi və yazıçı Frederik Şöböl (ing. Frederic Shoberl, d. 1775 – ö. 1853) müəllifi olduğu və 1828-ci ildə nəşr edilmiş Persiya kitabında, 19-20-21-22-ci səhifələrdə yazır:
Orijinal mətn (ing.)Persia has been overrun alternately by the Gaznevides, the Karizmians, Togrul's Seljuks, Jenghis Khan's Moguls, Tamerlane's Tartars, the Turcomans, the Usbecks, the Afghans, the Courds, &c. These successive invasions could not fail to produce such a mixture in the population, that it would now be difficult to find the Persian blood in its original purity.
Chardin estimated the population of Persia at forty millions of souls: Kinnier considers this number as overrate and doubts whether the space between the Euphrates and Indus could furnish more than eighteen or twenty millions. This population, be its number what it will, may be divided into two classes: the stationary inhabitants, or those resident in towns and villages, and the migratory or wandering tribes.
The native Persians, who style themselves That or Tadjik, are a medley of all nations, Arabs, Guebres, and Jews, who have voluntarily or by compulsion embraced the religion of Mahomet.
The Eelauts, or wandering tribes, constitute the military force and the most considerable part of the population of the empire: their chiefs; to whom they are blindly devoted, form its hereditary nobility. They are mostly of Turkish origin, speak the Turkish language, and retain the custom of their ancestors, the Scythians. The tribes of the southern provinces, such as the Bakhtiarees, the Faceelees, and the Mamassounees, date their origin from the most remote antiquity; and they may be considered as the descendants of those savage hordes which dwelt in the same parts in the time of Alexander. It appears that when they first settled in the kingdom, certain tracts were allotted to them for a limited time, and at a certain rent: long possession has given them a right of property, and their chiefs are regarded as the owners of the districts in which they reside. The wandering tribes collectively are divided into four great classes, according to the language which they speak, and from which they are denominated. 1. The Turkish language is the most numerous: it comprises 41 families or branches, and 428,000 persons. The Afshars and the Cadjars are the most powerful of these tribes. The former are spread over all Persia, but especially in Adherbijan, and amount to about 28,000 souls. The Cadjars dwell in Mazanderan, at Teheran, at Meru in Khorasan, at Erivan, and at Guindjeh: their number is estimated at 40,000. Feth Ali Shah, the reigning sovereign of Persia, is of this tribe, to which most of the great officers of the empire also belong. 2. The Courd language embraces nine families, and numbers about 79,000 individuals. To this class belonged the celebrated Kerim Khan, whose tribe, the Zends, has been almost exterminated since the tragical end of Lootf Ali; the few survivors being in some measure proscribed by the reigning dynasty, and bring concealed, or out of the kingdom. 3. The Louree language has six families, and comprises 84,500 persons. The numerous tribes of the Faeelees and Bakhtiarees form part of it. The latter supply the army with the best infantry, but inhabiting, like the former, a mountainous tract bordering on Turkey and Persia, they live independent of both powers. 4. The Arab language. The tribes of this division are of Arabian extraction. Time, and a long residence in a foreign country, have caused them to lose much of the language of their forefathers; so that they now speak a very corrupt Arabic, mixed with a great number of Persian words. This division comprehends eight families, and 93,500 souls. Thus the total population furnished by the different families here enumerated, amounts to about 685,500 persons; but in this estimate are included only the tribes that are best known, while many others, concerning which we have no positive information, are wholly omitted. Let us now proceed to the nations not of the Mahometan religion, dwelling in Persia. The Guebres are a remnant of the ancient Persians, who have retained the fire-worship and the doctrine of Zoroaster, amid all the revolutions which have so frequently changed the face of their country. In Chardin's time, but a small number of them remained: the late wars have nearly completed their extermination: the villages which they inhabited to the south of Ispahan are swept away, and a few families, which escaped death, have sought refuge at Yezd, and in Kerman. Kinnier informs us, that there are still at Yezd four hundred Guebre families, who groan under the tyranny of Persian agents. Each family pays a capitation-tax of twenty piastres, and is nevertheless liable to all sorts of extortions. The Christians settled in Persia, are mostly Armenian schismatics, and chiefly dwell in the northern provinces. Their patriarch resides at the convent of Etschamiazin, near Erivan. These Armenians, so opulent under the Sofys, and especially under Abbas the Great, who planted a colony of them at Julfa, a suburb of Ispahan—the same people who had at one time nearly monopolized the commerce of all Persia and part of its manufactures—now lead most of them a vagrant life, bowed down by oppression and indigence. Julfa, formerly so populous, is now but a heap of ruins, and contains no more than five hundred inhabitants. A darogah, appointed by the beylerbey or governor of Ispahan, is charged with the office of fleecing these wretched people for the benefit of his master; and it is natural to suppose that he does not neglect his own interest. The tribute which they pay amounts to 15,000 toomauns, (a toomaun is equal to about eighteen shillings) and as much more is squeezed out of them by extortions. Some Armenians are likewise to be met with in Adherbijan, and in the districts of Meragah, Ourmiah, Sahnas, Tabriz, Carabagh, and Erivan. Their total number is computed at 60,000 souls, which perhaps exceeds the truth. The Catholic churches of Nakshivan, and other places in Persian Armenia, no longer exist: the Catholics who live in the kingdom are in very small number, and are natives of India or Turkey. It is the lot of the Jews in Persia, as in all the rest of the East, to live in degradation, poverty, and contempt. There are Jews at Ispahan, at Shiraz, and at Kashan, in Adherbijan: their number in these different places is estimated at about 35,000. Poverty depresses them more and more, and familiarizes them with vice and infamy. Some of them are artisans brokers, and usurers; the rest live by selling wines, procuring women, and all sorts of intrigues. Many addict themselves to medicine and magic; and as the populace of all countries have a great deal of credulity, and the Persians, high and low, are subject to that disease of the mind, they derive a great profit from their impostures. The Jewesses gain admittance into the seraglios of which they are the oracles. From them beauty purchases the art and the means of withstanding the ravages of time; the coquette, the gift of pleasing and of exciting love in her tyrant; the female solicitous to become a mother, the speedy accomplishment of her wishes. They also foretell future events, and sell potions possessing virtues of all kinds, to produce love and hatred, to ruin a rival, and so forth.
These Jews are the most ignorant in the world. Travellers distinguish two classes of them: the one descended from the wretched Samaritan captives, whom the Assyrians carried from Judea during the reign of Hosea, king of Israel, and who were dispersed over Media and Parthia; the other from the Jews who were led into captivity to Babylon. Both wear external marks by which they may be known: these are caps of a particular colour, or square patches of cloth of a different hue from their garments. At Ispahan the Jews are not permitted to wear cloth stockings.[21]
Hazırda Almaniyanın Türingiya torpağına daxil olan Qota şəhərində 1763-1944-cü illərdə alman (Gothaischer Hofkalender) və fransız (Almanach de Gotha) dillərində hər il nəşr edilmiş "Qot almanaxı" həmin dövrün monarxiyalarında hakim sülalələr, həmçinin bütün dünya dövlətləri haqqında qısa məzmunlu məlumatlar dərc edirdi. "1882-ci ilə olan Qot almanaxı"nın 879-884-cü səhifələrində İranın əhalisi, coğrafiyası, dövlət xadimləri, inzibati bölgüsü, ordusu və iqtisadiyyatı haqqında qısa məlumatlar verilmişdir. Qeyd edilən almanaxın İranla bağlı bölümündəki statistik arayışın əhaliyə dair qismində, 882-883-cü səhiflərində məlumatın istinadı göstərilmədən yazılıb:
Orijinal mətn (fr.)Notice statistique: Superficie: Environ 1 647070 kilométres carrés. Population env. 7 653600 habitants , dont 1 963800 urbains , 3 780000 ruraux et 1 909800 nomades, savoir 289000 Arabes, 800000 Turcs, 750000 Kourdes et Leks , 23000 Beloutches et Bohémiens, 260000 Bakhtiares et Loures. Quant aux cultes la population se répartit ainsi : 6 860600 Shiites , 700000 Sunnites et autres sectes musulmanes , 8000 Parses, 19000 Israélites, 43000 Arméniens, 23000 Nestoriens et Chaldéens.[22]
Statistik bildiriş: Ərazisi təqribən 1.647.070 km²-dir. Əhalisi təqribən 7.653.600 nəfərdir, onlardan 1.963.800 nəfəri şəhərlərdə, 3.780.000 nəfəri kəndlərdə, 1.909.800 nəfəri isə köçəri olaraq yaşayır, onlardan 289 mini ərəblər, 800 mini türklər, 750 mini kürdlər və ləklər, 23 mini bəluclar və qaraçılar, 260 mini bəxtiyarilər və lurlar olaraq bilinir. Əhalinin dini tərkibi isə belə müəyyənləşir: 6860.6 min nəfər şiələr, 700 min nəfər sünni və digər məzhəbli müsəlmanlar, 8 min nəfər parslar, 19 min nəfər israillilər, 43 min nəfər ermənilər, 23 min nəfər nestorianlar və xaldeylər.
Müəllifləri Amerikanın və Avropanın ən yaxşı yazarları, Con Cozef Leylonun (ing. John Joseph Lalor) baş deraktorluğu (1881-1889) ilə 1884-cü ildə Çikaqoda nəşr edilmiş "Birləşmiş Dövlətlərin politologiya, siyasi-iqtisad və siyasi-tarix ensiklopediyası"nın III cildində İran haqqında ümumi məlumatlar verilmiş (səh. 159-162) və məlumatların mənbəyi olaraq 1881-ci ildə yekunlaşmış rəsmi siyahıyaalınmanın nəticələrini göstərilmişdir.
Rusiya imperiyasının Qafqaz hərbi dairəsinin Baş Qərargahının zabitlərinin tədqiqat çalışmaları olan toplam 70 buraxılışı (1883-1896-cı illərdə) gerçəkləşmiş "Asiya üzrə coğrafi, topoqrafik və statistik materiallar toplusu" külliyyatının "IV buraxlış"ının "Persiya" yarımbaşlığının ikinci bölməsi olan və Baş Qərargahın polkovniki Kolyubakinin redaktorluğu ilə yazılmış: "1883-cü ildə Persiya Silahlı Qüvvələrinin və Persiya Ordusunun təşkili mənbəyi kimi əhalinin oçerki"ndə verilən məlumatlara əsasən:
Xalq ► Tayfa | Əhali | ||
---|---|---|---|
Əsas xalqlar | Əsas tayfalar | Sayı ► Müəllifin isti– nad etdiyi mənbə |
Toplam sayı ► Müəllifin istinad etdiyi mənbə |
Toplam | 5 000 000 Hentşe | ||
Farslar | 3 000 000 Hentşe | ||
Bəxtiyarilər | 196 000 Roulinson | ||
Lurlar | 370 000 Roulinson | ||
Lək, Xoşulu və Zəndlər |
|||
Gərruslar | |||
Çardurilər | |||
Türk-tatarlar | 750 000 | Şəxsi təxmini||
Əfşarlar | 200 000 | Şəxsi təxmini||
Şəqaqilər | 125 000 | Şəxsi təxmini||
Qacarlar | 19 000 Ritter | ||
Şahsevənlər | 66 000 | Şəxsi təxmini||
Qaragözlülər | 60 000 Ritter | ||
Bayatlar | 35 000 Blaramberq | ||
Kəngərlilər | 30 000 Ritter | ||
Müqəddəmlər | 25 000 Blaramberq, Ritter | ||
Dünbililər | 25 000 Blaramberq | ||
Cavanşirlər | 25 000 Blaramberq | ||
Qarapapaqlar | 15 000 – 20 000 | Şəxsi təxmini||
Mühacirlər | ? ► ? | ||
Ləklər | ? ► ? | ||
Digərləri | 112 000 Ritter | ||
Kürdlər | 500 000 | Şəxsi təxmini||
Şadlılar, Zəfəranlılar və digərləri |
|||
Mükrilər | 60 000 | Şəxsi təxmini||
Kəlhurlar | 60 000 Blaramberq | ||
Goranilər | 60 000 Çirikov | ||
Bilbaslar | 50 000 – 60 000 | Şəxsi təxmini||
Sencabilər | ? (5000 ailə) Çirikov | ||
Caflar | 20 000 – 25 000 | Xurşid Əfəndi||
Cəlalilər və Zilanlar |
? ► ? | ||
Sipkilər və Heydəranlılar |
? ► ? | ||
Akular | ? ► ? | ||
Ravənduzlar | ? (1500 ailə) Çirikov | ||
Bəradostlar | ? (1200 ailə) Çirikov, Roulinson | ||
Zərzalar | ? (1000 ailə) Çirikov | ||
Ərəblər | 300 000 Hentşe | ||
Türkmənlər | 125 000 Hentşe | ||
Digərləri | 175 000 Hentşe | ||
Teymurilər və Cəmşidilər |
|||
Həzaralar | |||
Ermənilər | |||
Nestorianlar | |||
Gəbrlər | |||
Yəhudilər |
General-mayor, Rus İmperiya Ordusuna daxil olan "Baş Qərargahın Nikolay Akademiyası"nın professoru, senator və hərbi yazıçı olan Akim Mixayloviç Zolotaryovun 1888-ci ildə Sankt-Peterburqda nəşr edilmiş "Persiyanın hərbi-statistik oçerki" kitabından:
XX-XXI əsrə aid mənbələrdə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Böyük Sovet Ensiklopediyasının I nəşri, 45-ci cildinin (1940-cı ildə çap edilib), 160-161-ci səhiflərində yazılıb:
Orijinal mətn (rus.)Среди 15 млн. населения, насчитывающих в Иране, — ок. 20% городского и 80% —'сельского и кочевников. В связи с мероприятпями правительства по переводу кочевников на оседлое положение их удельный вес в населении за последние годы сильно упал. Национальный состав Ирана—пестрый. Иранцы составляют ок. 50% населения, тюрко-монгольские народности—ок. 25%, курды—ок. 10%, арабы—ок. 5%; 10% приходится на прочие национальности. В связи с жестокой феодальной эксплоатацией крестьянства и весьма низким жизненным уровнем масс прирост населения крайне низок, составляя всего от 0,75% до 1 % ежегодно. Около 2/3 населения сосредоточено в экономически наиболее развитой северной части Ирана. К Ю. и, в особенности, в пустынных районах Ю.-В. плотность населении значительно падает.[23]
İranda var olduğu hesab edilən 15 milyon əhalinin 20%-i şəhərlərdə, 80%-i isə kənd yerlərində və köçəri olaraq yaşayır. Hökumətin köçəriləri oturaq vəziyyətə gətirmək üçün gerçəkləşdirdiyi tədbirlərlə əlaqədar köçəri əhalinin xüsusi nisbəti son illərdə sürətlə azalmışdır. İranın etnik tərkibi rəngarəngdir. İranlılar əhalinin təxminən 50%-ini, türk-monqol xalqları 25%-ni, kürdlər 10%-ini, ərəblər 5%-ini təşkil edir: digər xalqların payına isə təxminən 10% düşür. Kəndli qismin ağır feodal istismarına məruz qalması və kütlənin aşağı həyat şəraitində yaşaması ilə əlaqədar artım həddindən artıq azdır, ildə cəmi 0.75%-1.00% təşkil edir. Əhalinin 2/3-si İranın iqtisadi cəhətdən nisbətən inşaf etmiş şimal hissəsində cəmlənmişdir. Cənuba və xüsusən də cənub-şərqə doğru səhralıq bölgələrdə əhalinin sıxlığı aşağı düşür.
Böyük Sovet Ensiklopediyasının II nəşri, XVIII cildinin (1953-cü ildə çap edilib), 398-ci səhifəsində yazılıb:
Orijinal mətn (rus.)Точные сведения о численности населения Ирана отсутствуют. По оценке иранского правительства на 1951 общее число жителей в стране состовляла 19.1 млн чел., в т. ч. мужчин 9.1 млн чел. И.— многонациональное государство. Персы являются господствующей нацией и составляют половину населения страны. Они наиболее компактной массой проживают в юж. провинциях — Исфахане, Фарсе, Кермане, а также в Тегеране. В сев. провинциях — Гиляне, Хорасане и сев. Мазандера-не — персы составляют меньшинство. Азербайджанцы (ок. 30%) — основное население Иранского Азербайджана (см. Азербайджан Иранский). Курды (сев.-зап. часть И. и частично Хорасан), луры и бахтиары (юго-запад И.), белуджи (юго-восток И.), кашкайцы (провинция Фарс), арабы (юго-запад И., провинция Хузистан), туркмены (сев. Хорасан и Горганская степь), джемшиды, хезаре, теймуры (Хорасан), каджары и афшары (разные части И.) составляют примерно 15% и прочие национальности (ассирийцы, армяне, грузины, евреи и др.) — 5% населения страны.[24]
İranda əhalinin sayı haqqında dəqiq məlumatlar yoxdur. İran hökumətinin 1951-ci ilə olan qiymətləndirməsinə əsasən ölkədəki əhalinin ümumi sayı 19.1 milyon nəfər idi və onlardan 9.1 milyon nəfərini kişilər təşkil edirdi. Farslar dominant xalqdırlar və ölkə əhalisinin yarısını təşkil edirlər. Onlar daha yığcam kütlələrlə cənub əyalətlərində – İsfahanda, Farsda, Kirmanda, həmçinin Tehranda yaşayırlar. Şimal əyalətlərində – Gilanda, Xorasanda və şimali Mazandaranda farslar azlığı təşkil edirlər. Azərbaycanlılar (təxm. 30%) – İran Azərbaycanının əsas əhalisidir (bax. İran Azərbaycanı). Kürdlər (şimali-qərbi İran və qismən Xorasan), lur və bəxtiyarilər (cənub-qərbi İran), bəluclar (cənub-şərqi İran), qaşqaylar (Fars əyaləti), ərəblər (cənub-qərbi İran, Xuzistan əyaləti), türkmənlər (Şimali Xorasan və Gürgan düzü), cəmşidilər, həzaralar, teymurilər (Xorasan), qacarlar və avşarlar (İranın müxtəlif hissələri) əhalinin 15%-ini, digər xalqlar (assuriyalılar, ermənilər, gürcülər, yəhudilər və başqa.) isə 5%-ini təşkil edirlər.
Böyük Sovet Ensiklopediyasının III nəşri, X cildinin (1972-ci ildə çap edilib), 406-cı səhifəsində yazılıb:
Orijinal mətn (rus.)В И. живёт более 30 народов. Около 75% населения составляют народы иранской языковой группы (млн. чел.): персы (13,5; 1970, оценка), близкие к ним гилянцы (1,6) и мазендеранцы (1,2); курды (2,5), луры (0,8), бахтиары (0,5), белуджи (0,65), талыши (0,68), таты (0,3), хазарейцы, джемшиды, афганцы, таджики (всего 0,25). К тюркской языковой группе относится свыше 20% населения И.: азербайджанцы (5 млн. чел.), кашкайцы (0,38 млн. чел.), туркмены (0,45 млн. чел.), а также ряд племён: каджары, бахарлу, эйнанлу, нафар, хорасани, пичагчи и др. (всего около 0,28 млн. чел.). Живут также народы других языковых групп (тыс. чел.): арабы (550), армяне (200), ассирийцы (75), евреи (70), брагуи, грузины, цыгане. Луры, бахтиары, кашкайцы, афшары, часть курдов и арабов, небольшие группы персов ведут кочевой и полукочевой образ жизни.
- Лит.:Народы Передней Азии, М., 1957.
- С. И. Брук, В. С. Глуходед.[25]
İranda 30-dan çox xalq yaşayır. Əhalinin təxminən 75%-ini iran dil qrupu xalqları təşkil edir (mln.nəf.): farslar (13.5; 1970, qiymətləndirmə), onlara yaxın olan giləklər (1.6) və mazandaranlılar (1.2); kürdlər (2.5), lurlar (0.8), bəxtiyarilər (0.5), bəluclar (0.65), talışlar (0.68), tatlar (0.3), həzaralar, cəmşidilər, əfqanlar, taciklər (cəmisi 0.25). İran əhalisinin 20%-dən artığı türk dil qrupuna aiddir: azərbaycanlılar (5 mln. nəf.), qaşqaylar (0.38 mln. nəf.), türkmənlər (0.45 mln. nəf.), həmçinin bir sıra tayfalar: qacar, baharlı, eynanlı, nəfər, xorasani, pıçaqçı və başqa. (cəmisi təxminən 0.28 mln. nəf.). Həmçinin digər dil qrupalarının xalqları da yaşayırlar (min nəf.): ərəblər (550), ermənilər (200), assuriyalılar (75), yəhudilər (70), brahuilər, gürcülər, qaraçılar. Lurlar, bəxtiyarlar, qaşqylar, əfşarlar, kürdlərin və ərəblərin bir hissəsi, farsların böyük olmayan qrupları köçəri və ya yarımköçəri həyat tərzi keçirirlər.
- Ədəb.: Ön Asiya xalqları, M., 1957.
- S. İ. Bruk, V. S. Qluxoded.
|
|
|
|
|
|
|
|
"İnsan haqlarını izləmə təşkilatı"nın (Human Rights Watch) 1997–ci ildə yayımladığı İranla bağlı "Dini və etnik azlıqlar: qanunlarda və praktikada ayrı-seçkilik" (ing. Religious And Ethnic minorities: Discrimination in Law And Practice)[42] adlı 33 səhifəlik raportunda qeyd edilmişdir:
İranın əhalisi 60 milyon nəfərdən artıqdır.[43] Onlardan 15 – 20 milyon nəfərini azərbaycanlılar, 5 – 8 milyon nəfərini kürdlər təşkil edir.[44] 3 milyon nəfər əhalisi Xuzestan əyaləti əhalisinin 70%–i ərəblərdən ibarətdir.
ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi avqust 1962-ci ildən tam məxfi, iyun 1971-ci ildən isə qeyri-məxfi şəkildə "Dünya faktlar kitabı"nı nəşr etdirir.[45] Kitabda müxtəlif ölkələr haqqında məlumatlar verilərkən hansı mənbələrə istinad edildiyi işıqlandırılmır.
-
MKİ-nin 1982-1989-cu illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
-
MKİ-nin 1990-1993-cü illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
-
MKİ-nin 1994-2011-ci illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
-
MKİ-nin 2012-2014-cü illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
Etnik qrup | ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sayı, (1983) ≈ |
% | Sayı, (1984) ≈ |
%[46] | Sayı, (1985) ≈ |
%[47] | Sayı, (1986) ≈ |
% | Sayı, (1987) ≈ |
%[48] | Sayı, (1988) ≈ |
% | Sayı, (1989) ≈ |
% | |
Toplam | 42 515 500 | 100% | 43 820 000[46] | 100% | 45 191 000[47] | 100% | 46 604 000 | 100% | 50 407 763[48] | 100% | 100% | 53 866 523[49] | 100% | |
Farslar | 26 784 800 | 63% | 27 606 600 | 63% | 28 470 330 | 63% | 29 360 500 | 63% | 31 756 891 | 63% | 63% | 33 935 909 | 63% | |
Türkdilli xalqlar | 7 652 800 | 18% | 7 887 600 | 18% | 8 134 380 | 18% | 8 388 700 | 18% | 9 073 397 | 18% | 18% | 9 695 974 | 18% | |
Kürdlər | 1 275 500 | 3% | 1 314 600 | 3% | 1 355 730 | 3% | 1 398 100 | 3% | 1 512 233 | 3% | 3% | 1 615 996 | 3% | |
Ərəblər və digər Semitlər | 1 275 500 | 3% | 1 314 600 | 3% | 1 355 730 | 3% | 1 398 100 | 3% | 1 512 233 | 3% | 3% | 1 615 996 | 3% | |
digər İranlılar | 5 526 900 | 13% | 5 696 600 | 13% | 5 874 830 | 13% | 6 058 600 | 13% | 6 553 009 | 13% | 13% | 7 002 648 | 13% |
Etnik qrup | ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sayı, (1990) ≈ |
% | Sayı, (1991) ≈ |
% | Sayı, (1992) ≈ |
% | Sayı, (1993) ≈ |
% | Sayı, (1994) ≈ |
% | Sayı, (1995) ≈ |
% | Sayı, (1996) ≈ |
% | |
Toplam | 55 647 001[50] | 100% | 59 051 082[51][52] | 100% | 61 183 138[53] | 100% | 63 369 809[54] | 100% | 65 615 474[55] | 100% | 64 625 455[56] | 100% | 66 094 264[57] | 100% |
Farslar | 28 379 971 | 51% | 30 116 052 | 51% | 31 203 400 | 51% | 32 318 603 | 51% | 33 463 892 | 51% | 32 958 982 | 51% | 33 708 075 | 51% |
Azərbaycanlılar | 13 911 750 | 25% | 14 762 771 | 25% | 15 295 785 | 25% | 15 842 452 | 25% | 15 747 714 | 24% | 15 510 109 | 24% | 15 862 623 | 24% |
Giləklər | 4 451 760 | 8% | 4 724 087 | 8% | 4 894 651 | 8% | 5 069 585 | 8% | 5 249 238 | 8% | 5 170 036 | 8% | 5 287 541 | 8% |
Mazandaranlılar | ||||||||||||||
Kürdlər | 5 008 230 | 9% | 5 314 597 | 9% | 5 506 482 | 9% | 5 703 283 | 9% | 4 593 083 | 7% | 4 523 782 | 7% | 4 626 598 | 7% |
Ərəblər | 556 470 | 1% | 590 511 | 1% | 611 831 | 1% | 633 698 | 1% | 1 968 464 | 3% | 1 938 764 | 3% | 1 982 828 | 3% |
Lurlar | 1 112 940 | 2% | 1 181 022 | 2% | 1 223 663 | 2% | 1 267 396 | 2% | 1 312 309 | 2% | 1 292 509 | 2% | 1 321 885 | 2% |
Bəluclar | 556 470 | 1% | 590 511 | 1% | 611 831 | 1% | 633 698 | 1% | 1 312 309 | 2% | 1 292 509 | 2% | 1 321 885 | 2% |
digər | 1 669 410 | 3% | 1 771 531 | 3% | 1 835 495 | 3% | 1 901 094 | 3% | 656 156 | 1% | 646 255 | 1% | 660 944 | 1% |
Türkmənlər | 1 312 309 | 2% | 1 292 509 | 2% | 1 321 885 | 2% |
Etnik qrup | ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sayı, (1997) ≈ |
% | Sayı, (1998) ≈ |
% | Sayı, (1999) ≈ |
% | Sayı, (2000) ≈ |
% | Sayı, (2001) ≈ |
% | Sayı, (2002) ≈ |
% | |
Toplam | 67 540 002[58] | 100% | 68 959 931[59] | 100% | 65 179 752[60] | 100% | 65 619 636[61] | 100% | 66 128 965[62] | 100% | 66 622 704[63] | 100% |
Farslar | 34 445 401 | 51% | 35 169 565 | 51% | 33 241 674 | 51% | 33 466 014 | 51% | 33 725 772 | 51% | 33 977 579 | 51% |
Azərbaycanlılar | 16 209 600 | 24% | 16 550 383 | 24% | 15 643 140 | 24% | 15 748 713 | 24% | 15 870 952 | 24% | 15 989 449 | 24% |
Giləklər və Mazandaranlılar | 5 403 200 | 8% | 5 516 794 | 8% | 5 214 380 | 8% | 5 249 571 | 8% | 5 290 317 | 8% | 5 329 816 | 8% |
Kürdlər | 4 727 800 | 7% | 4 827 195 | 7% | 4 562 583 | 7% | 4 593 375 | 7% | 4 629 028 | 7% | 4 663 589 | 7% |
Ərəblər | 2 026 200 | 3% | 2 068 798 | 3% | 1 955 393 | 3% | 1 968 589 | 3% | 1 983 869 | 3% | 1 998 681 | 3% |
Lurlar | 1 350 800 | 2% | 1 379 199 | 2% | 1 303 595 | 2% | 1 312 393 | 2% | 1 322 579 | 2% | 1 332 454 | 2% |
Türkmənlər | 1 350 800 | 2% | 1 379 199 | 2% | 1 303 595 | 2% | 1 312 393 | 2% | 1 322 579 | 2% | 1 332 454 | 2% |
Bəluclar | 1 350 800 | 2% | 1 379 199 | 2% | 1 303 595 | 2% | 1 312 393 | 2% | 1 322 579 | 2% | 1 332 454 | 2% |
digər | 675 401 | 1% | 689 599 | 1% | 651 797 | 1% | 656 195 | 1% | 661 290 | 1% | 666 228 | 1% |
Etnik qrup | ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sayı, (2003) ≈ |
% | Sayı, (2004) ≈ |
% | Sayı, (2005) ≈ |
% | Sayı, (2006) ≈ |
% | Sayı, (2007) ≈ |
% | Sayı, (2008) ≈ |
% | |
Toplam | 68 278 826[64] | 100% | 69 018 924[65] | 100% | 68 017 860[66] | 100% | 68 688 433[67] | 100% | 65 397 521[68] | 100% | 65 875 224[69] | 100% |
Farslar | 34 822 201 | 51% | 35 199 651 | 51% | 34 689 109 | 51% | 35 031 101 | 51% | 33 352 736 | 51% | 33 596 364 | 51% |
Azərbaycanlılar | 16 386 918 | 24% | 16 564 542 | 24% | 16 324 286 | 24% | 16 485 224 | 24% | 15 695 405 | 24% | 15 810 054 | 24% |
Giləklər və Mazandaranlılar | 5 462 306 | 8% | 5 521 514 | 8% | 5 441 429 | 8% | 5 495 075 | 8% | 5 231 802 | 8% | 5 270 018 | 8% |
Kürdlər | 4 779 518 | 7% | 4 831 325 | 7% | 4 761 250 | 7% | 4 808 190 | 7% | 4 577 826 | 7% | 4 611 266 | 7% |
Ərəblər | 2 048 365 | 3% | 2 070 568 | 3% | 2 040 536 | 3% | 2 060 653 | 3% | 1 961 926 | 3% | 1 976 257 | 3% |
Lurlar | 1 365 577 | 2% | 1 380 378 | 2% | 1 360 357 | 2% | 1 373 769 | 2% | 1 307 950 | 2% | 1 317 504 | 2% |
Türkmənlər | 1 365 577 | 2% | 1 380 378 | 2% | 1 360 357 | 2% | 1 373 769 | 2% | 1 307 950 | 2% | 1 317 504 | 2% |
Bəluclar | 1 365 577 | 2% | 1 380 378 | 2% | 1 360 357 | 2% | 1 373 769 | 2% | 1 307 950 | 2% | 1 317 504 | 2% |
digər | 682 787 | 1% | 690 190 | 1% | 680 179 | 1% | 686 883 | 1% | 653 976 | 1% | 658 753 | 1% |
Etnik qrup | ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sayı, (2009) ≈ |
%[70] | Sayı, (2010) ≈ |
%[71] | Sayı, (2011) ≈ |
%[72] | Sayı, (2012) ≈ |
%[73] | Sayı, (2013) ≈ |
%[74] | Sayı, (2014) ≈ |
%[75] | |
Toplam | 66 429 284[70] | 100% | 76 923 300[71] | 100% | 77 891 220[72] | 100% | 78 868 711[73] | 100% | 79 853 900[74] | 100% | 80 840 713[75] | 100% |
Farslar | 33 878 935 | 51% | 39 230 883 | 51% | 39 724 522 | 51% | 48 109 914 | 61% | 48 710 879 | 61% | 49 312 835 | 61% |
Giləklər və Mazandaranlılar | 5 314 343 | 8% | 6 153 864 | 8% | 6 231 298 | 8% | ||||||
Azərbaycanlılar | 15 943 028 | 24% | 18 461 592 | 24% | 18 693 893 | 24% | 12 618 994 | 16% | 12 776 624 | 16% | 12 934 514 | 16% |
Kürdlər | 4 650 050 | 7% | 5 384 631 | 7% | 5 452 385 | 7% | 7 886 871 | 10% | 7 985 390 | 10% | 8 084 071 | 10% |
Lurlar | 1 328 586 | 2% | 1 538 466 | 2% | 1 557 824 | 2% | 4 732 123 | 6% | 4 791 234 | 6% | 4 850 443 | 6% |
Ərəblər | 1 992 879 | 3% | 2 307 699 | 3% | 2 336 737 | 3% | 1 577 374 | 2% | 1 597 078 | 2% | 1 616 814 | 2% |
Türkmənlər | 1 328 586 | 2% | 1 538 466 | 2% | 1 557 824 | 2% | 1 577 374 | 2% | 1 597 078 | 2% | 1 616 814 | 2% |
Bəluclar | 1 328 586 | 2% | 1 538 466 | 2% | 1 557 824 | 2% | 1 577 374 | 2% | 1 597 078 | 2% | 1 616 814 | 2% |
digər | 664 293 | 1% | 769 233 | 1% | 778 912 | 1% | 788 687 | 1% | 798 539 | 1% | 808 407 | 1% |
-
Ostanlar üzrə farsların nisbəti, 2010 sorğusu
-
Ostanlar üzrə azərbaycanlıların nisbəti, 2010 sorğusu
-
Ostanlar üzrə kürdlərin nisbəti, 2010 sorğusu
-
Ostanlar üzrə lurların nisbəti, 2010 sorğusu
-
Ostanlar üzrə ərəblərin nisbəti, 2010 sorğusu
-
Ostanlar üzrə bəlucların nisbəti, 2010 sorğusu
Ostanın adı | 2010-cu ildə İran Dövlət Mədəniyyət Şurasının gerçəkləşdirdiyi sorğunun 2012-ci ildə bəyan edilmiş nəticələrinin 24 oktyabr – 13 noyabr 2011–ci il ümumiran əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına tətbiqinə əsasən alınmış rəqəmlərdə danışanların ana dili əsasında İran əhalisinin etnik tərkibi | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Fars- lar ≈ |
% | Azərbay- canlılar ≈ |
% | Kürd- lər ≈ |
% | Şimal- lılar ≈ |
% | Lurlar ≈ |
% | Ərəblər ≈ |
% | Bəluclar ≈ |
% | Digər- ləri ≈ |
% | Təsnif- lənmə- miş ≈ |
% | |
Rəzəvi Xorasan[76] | 5 412 945 | 90.30% | 221 793 | 3.70% | 251 765 | 4.20% | 11 989 | 0.20% | ... | ... | 17 983 | 0.30% | 17 983 | 0.30% | ... | ... | 59 944 | 1.00% |
İsfahan[77] | 4 069 346 | 83.40% | 341 552 | 7.00% | ... | ... | ... | ... | 302 517 | 6.20% | 58 552 | 1.20% | ... | ... | 63 431 | 1.30% | 43 914 | 0.90% |
Gülüstan[78] | 838 751 | 47.20% | 69 304 | 3.90% | 5 331 | 0.30% | 735 684 | 41.40% | ... | ... | ... | ... | 69 304 | 3.90% | 55 087 | 3.10% | 3 553 | 0.20% |
Hörmüzgan[79] | 1 333 565 | 84.50% | 4 735 | 0.30% | 11 047 | 0.7% | 11 047 | 0.7% | 11 047 | 0.7% | 67 862 | 4.3% | 93 113 | 5.9% | ... | ... | 45 767 | 2.9% |
Mazandaran[80] | 233 620 | 7.60% | 73 775 | 2.40% | 3 074 | 0.10% | 2 738 883 | 89.10% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 24 591 | 0.80% |
Şimali Xorasan[81] | 241 228 | 27.80% | 178 752 | 20.60% | 400 022 | 46.10% | 28 635 | 3.30% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 19 090 | 2.20% | ... | ... |
Cənubi Xorasan[82] | 657 896 | 99.30% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 4 638 | 0.70% | ... | ... | ... | ... |
Qərbi Azərbaycan[83] | 24 645 | 0.80% | 2 347 399 | 76.20% | 668 485 | 21.70% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 30 805 | 1.00% | 9 242 | 0.30% |
Şərqi Azərbaycan[84] | 52 145 | 1.40% | 3 642 678 | 97.80% | 7 449 | 0.20% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 7 449 | 0.20% | 14 899 | 0.40% |
Ərdəbil[85] | 13 733 | 1.10% | 1 226 015 | 98.20% | 4 994 | 0.40% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 3 746 | 0.30% |
Zəncan[86] | 11 173 | 1.10% | 999 482 | 98.40% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 5 079 | 0.50% |
Həmədan[87] | 427 259 | 24.30% | 1 035 620 | 58.90% | 181 102 | 10.30% | ... | ... | 94 946 | 5.40% | 5 275 | 0.30% | 5 275 | 0.30% | 5 274 | 0.30% | 3 517 | 0.20% |
Qəzvin[88] | 491 440 | 40.90% | 630 822 | 52.50% | 42 055 | 3.50% | 32 442 | 2.70% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 4 806 | 0.40% |
Gilan[89] | 111 639 | 4.50% | 195 989 | 7.90% | 22 328 | 0.90% | 2 131 071 | 85.90% | ... | ... | 4 962 | 0.20% | ... | ... | ... | ... | 14 885 | 0.60% |
Kürdüstan[90] | 8 962 | 0.60% | 4 481 | 0.30% | 1 460 785 | 97.80% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 19 417 | 1.30% |
Əlburz[91] | 1 133 881 | 47.00% | 870 917 | 36.10% | 178 526 | 7.40% | 106 151 | 4.40% | 77 200 | 3.20% | 14 475 | 0.60% | ... | ... | 26 538 | 1.10% | 4 825 | 0.20% |
Tehran[92] | 7 176 017 | 58.90% | 3 691 568 | 30.30% | 219 301 | 1.80% | 670 087 | 5.50% | 255 851 | 2.10% | ... | ... | 12 183 | 0.10% | 158 384 | 1.30% | ... | ... |
Mərkəzi[93] | 1 022 292 | 72.30% | 294 103 | 20.80% | 18 381 | 1.30% | 9 898 | 0.70% | 22 623 | 1.60% | 9 898 | 0.70% | ... | ... | 18 381 | 1.30% | 18 383 | 1.30% |
Qum[94] | 741 677 | 64.40% | 297 131 | 25.80% | 19 578 | 1.70% | 3 455 | 0.30% | 4 607 | 0.40% | 28 792 | 2.50% | 4 607 | 0.40% | 19 578 | 1.70% | 32 247 | 2.80% |
Simnan[95] | 577 564 | 91.50% | 9 468 | 1.50% | 5 050 | 0.80% | 29 036 | 4.60% | 631 | 0.10% | ... | ... | ... | ... | 5 050 | 0.80% | 4 419 | 0.70% |
Kirmanşah[96] | 81 700 | 4.20% | ... | ... | 1 799 335 | 92.50% | ... | ... | 13 617 | 0.70% | 3 890 | 0.20% | ... | ... | 9 726 | 0.50% | 36 959 | 1.90% |
İlam[97] | ... | ... | ... | ... | 479 535 | 86.00% | ... | ... | 59 663 | 10.70% | ... | ... | ... | ... | 9 479 | 1.70% | 8 922 | 1.60% |
Luristan[98] | 80 695 | 4.60% | 5 263 | 0.30% | 8 771 | 0.50% | 5 263 | 0.30% | 1 605 132 | 91.50% | 8 771 | 0.50% | ... | ... | 31 577 | 1.80% | 8 771 | 0.50% |
Fars[99] | 3 677 326 | 80.00% | 459 666 | 10.00% | 4 597 | 0.10% | ... | ... | 353 943 | 7.70% | 4 597 | 0.10% | 9 193 | 0.20% | 36 773 | 0.80% | 50 563 | 1.10% |
Kirman[100] | 2 862 574 | 97.40% | 26 451 | 0.90% | ... | ... | 5 878 | 0.20% | ... | ... | 8 817 | 0.30% | 14 695 | 0.50% | 8 817 | 0.30% | 11 756 | 0.40% |
Sistan və Bəlucistan[101] | 836 328 | 33.00% | ... | ... | 10 137 | 0.40% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 1 657 450 | 65.40% | 5 069 | 0.20% | 25 343 | 1.00% |
Çahar-Mahal və Bəxtiyari[102] | 138 767 | 15.50% | 90 422 | 10.10% | ... | ... | ... | ... | 656 228 | 73.30% | ... | ... | ... | ... | 4 476 | 0.50% | 5 370 | 0.60% |
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd[103] | 23 711 | 3.60% | 32 931 | 5.00% | ... | ... | ... | ... | 596 718 | 90.60% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 5 269 | 0.80% |
Yəzd[104] | 1 059 386 | 98.60% | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | ... | 5 372 | 0.50% | ... | ... | ... | ... | 9 670 | 0.90% |
Buşehr[105] | 948 247 | 91.80% | 10 329 | 1.00% | ... | ... | ... | ... | 21 692 | 2.10% | 42 351 | 4.10% | ... | ... | 5 165 | 0.50% | 5 165 | 0.50% |
Xuzistan[106] | 1 445 619 | 31.90% | 113 293 | 2.50% | 45 317 | 1.00% | ... | ... | 1 368 579 | 30.20% | 1 522 658 | 33.60% | ... | ... | 9 063 | 0.20% | 27 191 | 0.60% |
Bütün ostanlar | 35 734 131 | 47.55% | 16 873 939 | 22.45% | 5 846 965 | 7.78% | 6 519 519 | 8.68% | 5 444 994 | 7.25% | 1 804 255 | 2.40% | 1 888 441 | 2.51% | 529 212 | 0.70% | 508 213 | 0.68% |
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Бларамберг. Статистическое обозрение Персии (1853)
- Путевой журнал Е. И. Чирикова, русского комиссара-посредника по турецко-персидскому разграничению, 1849-1852 гг. // Записки Кавказского отдела Императорского Русского географического Общества, Книга 9. 1875
- Н. Г. Петрусевич. Туркмены между старым руслом Аму-Дарьи (Узбоем) и северными окраинами Персии // Записки Кавказского отдела Императорского Русского географического общества. Книжка XI. Выпуск 1. 1880.
- Приложение: Специальная статистика Персии д-ра Гентче из Дрездена. // Известия Кавказского отдела Императорского Русского географического общества. Том 4, № 4, 1876. — в оригинале: XVII. Specialstatistik von Persien Von Dr. Julius Cäsar Häntzsche in Dresden, seiten 429-450.// Als Fortsetzung der Zeitschrift Für Allgemeine erdkunde im auftrage der gesellschaft herausgegeben von Prof. Dr. W. Koner. Vierter Band. Berlin . Verlag von Dietrich Reamer. Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin. 1869.
- Подполковник Колюбакин Алексей Михайлович. Состав населения Персии по племенам и провинциям. Сборник географических, топографических и статистических материалов по Азии. Выпуск 4, СПб., военная типография, 1883. Секретно. Издание Военно-Ученого Комитета Главного Штаба.
- Карл Риттер: Иран, ч.I, предисловие перевод и дополнения Н.В. Ханыкова, СПб, 1874.
- No. VIII. Observations on the geography of Southern Persia, with reference to the pending military operations, page 280-299. By Colonel Sir Henry C. Rawlinson, K.C.B., F.E.G.S., etc. // Proceedings of the Journal of the Royal Geographical Society of London. Vol I. Sessions 1855-1856 and 1856-1857. Nos. I. to XI. Edited by the secretary. London: published by Edward Stanford, 6, Charing Cross, 1857.
- Persien: Eine historische Landschaft (1891)
- Persien, das Land und seine Bewohner: ethnographische Schilderungen (1865)
Qeydlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Qeyd: daha dəqiq 1-15 noyabr 1956-cı il
- ↑ Qeyd: daha dəqiq 1-20 noyabr 1966-cı il
- ↑ Qeyd: daha dəqiq 30 oktyabr-19 noyabr 1976-cı il
- ↑ Qeyd: daha dəqiq 23 oktyabr-16 noyabr 1996-cı il
- ↑ Qeyd: daha dəqiq 28 oktyabr-17 noyabr 2006-cı il
- ↑ Qeyd: daha dəqiq 24 oktyabr–13 noyabr 2011–ci il
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 21, 171.
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 173. Mənbədə mazandaranlılardan ayrıca xalq kimi bəhs edilməməsi onların farsların tərkibində hesablanıldığı təsəvvürü yaradır.
- ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən azərbaycanlıların sayı azərbaycanlı köçəri tayfalarla birlikdə 4 milyon nəfədən çox idi (bax: səh. 172). Bütün İranda təxminən 4 milyonadak azərbaycanlı yaşayırdı (səh. 284). Azərbaycanlılara yaxın təxminən 700 min nəfər əhali öz tayfa quruluşunu qoruyub saxlamışdı (səh. 284-286): onlardan əfşarlar - 400 min nəfər, şahsevənlər - 180 min nəfər, qaradağlılar - 75 min nəfər, qacarlar - 25 min nəfər və qarapapaqlar 20 min nəfər idi. Qaşqayların sayı isə 350 min nəfər idi (səh. 23, 276).
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 23, 242. Mənbəyə əsasən onlardan (Şadulu və Zəfəranlu tayfalarına mənsub olan) 250.000 nəfəri (səh. 23-də) və ya 200.000 nəfəri (səh. 243) Xorasan ostanında, ostanın şimalında Quçan və Dərəgəz bölgəsində yaşayırdılar.
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 22, 158, 172.
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 291.
- ↑ Qeyd: mənbədə Aysorlar olaraq qeyd ediliblər, bax: səhifə 172.
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 295.
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 22, 172.
- ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 225
- ↑ Qeyd: mənbədə Əfqanlar olaraq qeyd ediliblər, bax: səhifə 172.
- ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən öz tayfa quruluşunu qoruyub saxlamış əfşarlar - 300 min nəfər, qaşqaylar - 300 min nəfər, şahsevənlər - 150 min nəfər, qacarlar - 20 min nəfər, qarapapaqlar - 20 min nəfər, cənubi və şərqi İranın türk tayfaları (nəfər, baharlı, inanlı, teymurtaş, govdari, qaray, xorasani, pıçaqçı, qaragözlü və digər.) isə - 200 min nəfər olaraq ehtimal edilmişlər.
- ↑ Mənbəyə əsasən ayrıca azərbaycanlılar - 3.3 milyon nəfər, qaşqaylar - 300 min nəfər, əfşarlar - 300 min nəfər, cənubi və şərqi İranda məskun olan türk tayfaları (nəfər, baharlı, inanlı, teymurtaş, govdari, pıçaqçı, qarayi, xorasani, qaragözlü və s.) - 200 min nəfər, şahsevənlər - 150 min nəfər, qacarlar - 20 min nəfər və qarapapaqlar - 20 min nəfər təxmin edilmişdir, istinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səh. 163
- ↑ Qeyd: mənbəyə əsasən Kohgiluyə və Mamasani tayfaları daxil olmaqla.
- ↑ Qeyd: mənbəyə əsasən Hindistan və Pakistandan köçüb gəlmişlər.
- ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən Əfşar, Şahsevən, Qacar, Müqəddəm, Pıçaqçı, Baharlı, Aynallı və Qaragözlü tayfaları daxil olmaqla.
- ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən ana dili Dəricə olanlar ("Dəricə" və yə "şərqi farsca" adlandırılan dil Əfqanıstanda – Tacikistanda – Özbəkistanda – İranda yaşayan Tacik və ya Farsivan adlandırılan toplumun ana dili , həmçinin birinci dərəcəli dil kimi dəricədən istifadə etdikləri üçün Əfqanıstanda taciklərin içində hesablanan Qızılbaş – Azərbaycan türklərinin birinci dili, əsasən İranda və Əfqanıstanda məskunlaşmış Çahar Aymaqların ana dili, Əfqanıstanda yaşayan Fars toplumuna aid olan Pəhləvani etnik qrupunun ana dili və nəhayət öz ana dili olan uyğur türkcəsini unutmuş Gurluların varisləri olan Həzaraların ana dilidir. Arxivləşdirilib 2012-10-19 at the Wayback Machine) , tatlar , bəxtiyarilər və lurlar daxil olmaqla.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Central Intelligence Agency - CİA - The World Factbook: Country comparison: Population Arxivləşdirilib 2014-04-03 at the Wayback Machine (İran population number: 80,840,713 by July 2014 estimation)
- ↑ Iran population statistics Arxivləşdirilib 2016-03-22 at the Wayback Machine in GeoHive Global Statistics Arxivləşdirilib 2012-04-03 at the Wayback Machine. United States of America, Arizona, Phoenix.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 5. Population and average annual growth (1260-1385/1881-2006) — yoxlanılıb: 25.6.2014. — Arxivləşdirilib.
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 2. 6. SETTLED AND UNSETTLED POPULATION AND HOUSEHOLDS OF OSTANS, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 2. 7. POPULATION BY TYPE OF HOUSEHOLD, SEX AND OSTAN, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine
- ↑ The President’s Office, Deputy of Strategic Planning and Control, Statistical Center of Iran. National Population and Housing Census 2011 (1390): Selected Findings, October 24, 2011. Table 12 – Population by Sex, Residence and Province: 2011 – page 20-21
- ↑ 1 2 3 (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): Selected findings of the 2011 National Population and Housing Census Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 3 4 5 "Selected Findings of National Population and Housing Census, 2011" (PDF). 2013-05-31 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-13.
- ↑ Encyclopædia Iranica: CENSUS i. In Iran Arxivləşdirilib 2022-05-17 at the Wayback Machine---Table 14. Aggregate returns of the first public census of Persia (Aban 1335) S./November 1956 Arxivləşdirilib 2021-09-23 at the Wayback Machine
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :18. POPULATION BY SEX AND CITIZENSHIP: AT 1365 AND 1375 CENSUSES Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2. 21. POPULATION BY AGE AND CITIZENSHIP, 1375 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 2. 19. POPULATION CITIZENSHIP AND OSTAN, 1385 CENSUS. — Arxivləşdirilib.
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2. 18. POPULATION BY AGE AND CITIZENSHIP, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 3 4 DEMOGRAPHY – Encyclopaedia Iranica Arxivləşdirilib 2015-09-10 at the Wayback Machine: i. In Persia since 1319 Š./1940. Arxivləşdirilib 2015-09-10 at the Wayback Machine — Table 19. Religious minorities in Persia, 1335-65 Š./1956-86 Arxivləşdirilib 2021-10-23 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :6. FOLLOWERS OF SELECTED RELIGIONS IN THE 1976 & 1986 CENSUSES Arxivləşdirilib 2013-10-29 at the Wayback Machine. — Arxivləşdirilib.
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal – Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 15. POPULATION, BY RELIGION AND SEX: THE 1375 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2.16. POPULATION, BY RELIGION AND OSTAN: THE 1375 CENSUS. — Arxivləşdirilib.
- ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2. 15. POPULATION BY RELIGION AND OSTAN, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2012-12-27 at Archive.today. — Arxivləşdirilib.
- ↑ UNESCO :"Education for all"-2000-2006 Islamic Republic of Iran Arxivləşdirilib 2010-07-05 at the Wayback Machine
- ↑ 1 2 Encyclopædia Iranica :AFGHANISTAN xiv. AFGHAN REFUGEES IN IRAN Arxivləşdirilib 2022-05-17 at the Wayback Machine
- ↑ Persia Arxivləşdirilib 2021-09-23 at the Wayback Machine; Containing a Description of the Country: With an Account of Its Government, Laws, and Religion, and of the Character, Manners and Customs, Arts, Amusements, &c. of Its Inhabitants. By Frederic Shoberl, pp. 19-22
- ↑ Almanach de Gotha, annuaire généalogique, diplomatique et statistique pour l'année 1882, la page 882-883
- ↑ Большая Советская Энциклопедия. Первое издание. Том сорок пятый. Перемышль – Пол./Под ред. О. Ю. Шмидта (гл. ред.) и др. Москва, 1940-ой год, стр. 160-161
- ↑ Большая Советская Энциклопедия. Второе издание. Arxivləşdirilib 2014-05-17 at the Wayback Machine Том восемнадцатый. Индекс-Истон./Под ред. Б.А. Введенского (гл. ред.) и др. Москва, 1953-й год, стр. 398 Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine
- ↑ Большая Советская Энциклопедия. Третье издание.Десятый том. Ива - Италики Arxivləşdirilib 2005-04-28 at the Wayback Machine./Под ред. А.М. Прохорова (гл. ред.) и др. Москва, 1972-й год, стр. 406 Arxivləşdirilib 2012-06-18 at the Wayback Machine
- ↑ Академии наук СССР. Институт этнографии имени Н.Н. Миклухо-Маклая. Народы мира. Этнографические очерки. Под общей редакцией профессора и члена-корреспондента АН СССР С. П. Толстова. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1957. Народы Передней Азии. Под Редакцией Н. А. Кислякова, А. И. Першица. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1957, 613 страниц.
- ↑ 1 2 3 4 İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172
- ↑ 1 2 İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 225
- ↑ 1 2 İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 261.
- ↑ Академии наук СССР. Институт этнографии имени Н.Н.Миклухо-Маклая. Народы мира. Этнографические очерки. Под общей редакцией профессора и члена-корреспондента АН СССР С. П. Толстова. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1962. Численность и расселение народов мира. Под Редакцией С. И. Брука. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1962, стр. 204
- ↑ Атлас народов мира. Составлен Институтом этнографии им. Н .Н. Миклухо-Маклая Академии наук СССР и Главным управлением геодезии и картографии Государственного геологического комитета СССР. Москва. 1964, стр. 163
- ↑ 1 2 Country Study: Iran - Library of Congress: Appendix. Tables - Library of Congress: — yoxlanılıb: 11.6.2014
- ↑ Country ProFayl: Iran, May 2008 - Library of Congress — yoxlanılıb: 11.6.2014
- ↑ World and Its Peoples page 486
- ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO): Southern Azerbaijan Arxivləşdirilib 2013-07-26 at the Wayback Machine---publication date: March 25, 2008
- ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization: West Balochistan Arxivləşdirilib 2022-09-01 at the Wayback MachineOrijinal mətn (ing.)
Total Baloch inhabited landscape is 690,000 km², of which 280,000 km² is occupied by Iran, 350,000 km² occupied by Pakistan and 60,000 km² by Afghanistan.The Baloch population in Iran consists of approximately 4 million people although there are no independent census figures. While the CIA Factbook estimates that they account for 2% of Iran’s population (total 66,429,284 July 2009 estimate) in reality this represents an underestimation. The majority of Iran’s Baloch are Sunni Muslims with small minorities of Shia and Zekri. The national language is Balochi and the second-most commonly spoken language is Brahui, a language of unknown origins with Iranic loanwords.
- ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization: Ahwazi Arxivləşdirilib 2022-07-23 at the Wayback Machine:..Indigenous Arab people within the province of Al-Ahwaz (officially known as Khuzestan) are a national, ethnic, linguistic and a cultural minority.Area: 89,000km2.Ethnic Groups: Arab (75%), Persian, Lurs, Jewish, Christian . Population: Al-Ahwaz: 5.7 million (according 2009 estimate based on 2002 government census) whith approx 4 million are Arabs. There are about 2 million Ahwazi Arab war (Iran-Iraq) refugees in other provinces.
- ↑ Ethnologue 14 report (in 2000) for Iran - archive of previous editions Arxivləşdirilib 2016-12-26 at the Wayback Machine (Yoxlanılıb: 11.02.2014)
- ↑ Iran, page 528 Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. // Ethnologue: Languages of the world. 14th Edition. Volume I. Author: Barbara F. Grimes, Joseph Evans Grimes. Dallas: SIL International, 2000, XI+855 pages. ISBN 9781556711039
- ↑ Iran, page 529 Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. // Ethnologue: Languages of the world. 14th Edition. Volume I. Author: Barbara F. Grimes, Joseph Evans Grimes. Dallas: SIL International, 2000, XI+855 pages. ISBN 9781556711039
- ↑ Iran, page 532 Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. // Ethnologue: Languages of the world. 14th Edition. Volume I. Author: Barbara F. Grimes, Joseph Evans Grimes. Dallas: SIL International, 2000, XI+855 pages. ISBN 9781556711039
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-30.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-07-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-30.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-07-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-30.
- ↑ "History — CIA — The World Factbook". 2013-05-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.
- ↑ 1 2 National Basic Intelligence Factbook — 1984, page 108
- ↑ 1 2 National Basic Intelligence Factbook — 1985, page 110
- ↑ 1 2 National Basic Intelligence Factbook — 1987, page 116
- ↑ "Iran People — 1989, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-19.
- ↑ "Iran People — 1990, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-19.
- ↑ "Iran People — 1991, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ The World Factbook 1991
- ↑ The World Factbook 1992
- ↑ The World Factbook 1993
- ↑ The World Factbook 1994
- ↑ "Iran People — 1996, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ The World Factbook 1996
- ↑ "Iran People — 1997". 2021-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 1998". 2021-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 1999". 2022-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2000". 2022-02-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2001". 2020-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2002". 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2003". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "CIA World Fact Book, 2004/Iran — Wikisource". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2005". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2006, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ "Iran People — 2007". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
- ↑ Iran: Land, Climate, Culture, and Resources Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 17.8.2014
- ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2009 (zip) Arxivləşdirilib 2014-03-22 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
- ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2010 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
- ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2011 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
- ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2012 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
- ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2013 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
- ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: The World Factbook Arxivləşdirilib 2013-05-10 at the Wayback Machine – Middle East :: İran (2014 profile) Arxivləşdirilib 2012-02-03 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان خراسان رضوی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۴۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان اصفهان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۳۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان گلستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۵۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان هرمزگان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۶۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۹ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۰۴۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:مازندران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۶۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۷۳۹ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان خراسان شمالی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۴۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۲۳/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:خراسان جنوبی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۴۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان آذربایجان غربی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۳۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۲۱/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان آذربایجانشرقی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۳۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۳ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:اردبیل/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۳۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۴۹ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۴۱۴/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان زنجان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۴۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:همدان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۶۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان قزوین/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۵۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۶۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۶۷۷/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان گیلان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۶۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۵ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۸۸۴طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کردستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۵۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۵۷۷طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان البرز/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۳۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۸۷۱۴۱طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان تهران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۴۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۰۰۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان مرکزی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۶۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۴۷۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:قم/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۵۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۰ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:سمنان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۵۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کرمانشاه/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۵۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۴۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۵۹/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان لرستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۶۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۵۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۵۶/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان فارس/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۵۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۹۷۰/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کرمان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۴-۵۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ ۲۸۷۸۴۹۰ شماره کتابشناسی ملی طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان سیستان وبلوچستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۵۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۷۸۳۱/طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:استان چهارمحال و بختیاری/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۴۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۰ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۲۴۵/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان کهگیلویه وبویراحمد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۵۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۱۹/طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان یزد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۶۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}: استان بوشهر/ به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری: منصور واعظی؛ اجرا: شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک: ۰-۴۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸، وضعیت نشر: تهران - موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱، وضعیت ظاهری: ۲۹۵، ص: جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- ↑ شطرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان خوزستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۴۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Les minorités non musulmanes dans la population iranienne
- Turkmen (people) — Encyclopedia Britannica
- Turkmens of Persia ii. Language — Encyclopædia Iranica
- Arab tribes of Iran — Encyclopædia Iranica
- Diaspora — Encyclopædia Iranica
- Armenians of modern İran — Encyclopædia Iranica
- lnt.J'.Middle East Stud. 8 (1977). 237-249. Primed in U.S.A. 337. Eden Naby. THE ASSYRIANS OF IRAN: REUNIFICATION. OF A “MILLAT," 1906-1914 .
- İran Statistika Mərkəzinin arxivləşdirilmiş sənədlərinin siyahısı
- [1]