İriçiçək mahmızca

İriçiçək mahmızca
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Bağayarpağıkimilər Triba: Antirrhineae Cins: Mahmızca Növ: İriçiçək mahmızca
Beynəlxalq elmi adı
Linaria grandiflora
Şəklin VikiAnbarda axtarışı NCBI   1315790

İriçiçək mahmızca (lat. Linaria grandiflora) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinin mahmızca cinsinə aid bitki növü.

Botaniki xarakteristikası

Çoxillik, çılpaq bitkidir. Gövdəsi sadə, bəzən budaqlı olub, hüdürlüyü 40-80 sm-ə çatır. Yarpaqları gövdə üzərində növbəli düzülmüş, oturaq, uzunsov-yumurtaşəkilli, 1,5-4 sm uzunluqlu, 4-10 mm enindədir. Gövdənin aşağı hissəsindəki yarpaqlar pulcuqşəkilli, üçbucaq formalıdır. Çiçək ayaqçığı qısadır. Kasacıq 5 dişlidir. Tac ikidodaqlı, sarıdır. Qutucuğu oval, 7 mm uzunluqludur. Toxumlar üçkünc, üzəri qırışlıdır. Bitki iyun-avqust aylarında çiçəkləyir, iyul-sentyabr aylarında meyvə verir.

Yayılması

Kiçik Qafqazın şimalında, Naxçıvan MR-da, Diabarada orta və yuxarı dağ qurşağında, dağlıq və daşlı yerlərdə, kolluqlarda yayılıb.

İstifadəsi

Bitkinin budaqlarının yuxarı hissəsindən (Herba lineriae) istifadə olunur.

Tərkibi

Tərkibində linarin, pektolinarin, taninlər və başqa maddələr vardır.

Tətbiqi

Babasildə, qəbizlikdə, sidiyi saxlaya bilməməkdə və frunkul xəstəliklərində işlədilir. Daxilə 1,5 qaşığı qurudulmuş otu bir stəkan suda dəmləyib qəbul edirlər (gündəlik doza). Xaricə isə 20 q otu 0,5 litr susa 20-25 dəqiqə islatma şəklində tətbiq edirlər.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Linaria dalmatica subsp. grandiflora (Desf.) Rech.f.
• Linaria dalmatica var. grandiflora (Desf.) Boiss.

Heterotipik sinonimləri

• Linaria calycina Boiss. & Balansa