İvane Cavaxişvili
 | |
|---|---|
| gürc. ივანე ჯავახიშვილი | |
 | |
| Doğum tarixi | 11 (23) aprel 1876 |
| Doğum yeri | Tbilisi, Rusiya İmperiyası |
| Vəfat tarixi | 18 noyabr 1940[1] (64 yaşında) |
| Vəfat yeri | Tbilisi, Gürcüstan SSR, SSRİ |
| Dəfn yeri | Tbilisi |
| Vətəndaşlıq |
 Rusiya İmperiyası.svg){kind=small} Gürcüstan Demokratik Respublikası.svg){kind=small} Gürcüstan SSR.svg){kind=small} SSRİ |
| Milliyyəti | Gürcü |
| Elm sahəsi | Tarix |
| İş yeri | Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti, Imperial St. Petersburg University[d], Tbilisi Dövlət Universiteti və Simon Janashia Museum of Georgia[d] |
| Elmi dərəcəsi | Alim, Professor |
| Elmi adı | Dilçi, tarixçi, yazıçı |
| Təhsili | Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti |
| Atası | Aleksandr Cavaxişvili |
| Elmi rəhbəri | Nikolay Marr |
| Tanınmış yetirmələri | Nikoloz Berdzenishvili[d], Giorgi Chitaia[d] və Shalva Amiranashvili[d] |
 |
|
 İvane Cavaxişvili Vikianbarda |
|
İvane Cavaxişvili (gürc. ივანე ჯავახიშვილი; d. 11 (23) aprel 1876, Tiflis, Rusiya İmperiyası[1] – 18 noyabr 1940[1], Tbilisi, SSRİ[1]) — Gürcü əsilli SSRİ tarixçisi, ictimai xadimi, Tbilisi Dövlət Universitetinin qurucularından biri, Sovet İttifaqı elmlər akademiyasının akademiki, tarix elmləri doktoru, professor.
Mündəricat
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
İvane Cavaxişvili Tbilisidə, Aleksandr Cavaxişivili və Sofiyo Vaxvaxişvilinin ailəsində anadan oldu. Atası şahzadə Aleksandr Cavaxişivili gimnaziya müəlimi idi. 1895-ci ildə İvane Tbilisi birinci gimnaziyasını bitirdi,1899-cu ildə isə Sankt-Peterburq Dövlət universitetinin şərqşunaslıq fakültəsinin gürcü-erməni-iran dilləri bölümünü. 1899-1901-ci illərdə həmin universitetin maqistrantı olmuşdu. 1901-1902 illərdə Berlin Universitetinin akedemik ziyarətcisi idi. 1902-ci ildə müşaviri olan Nikolay Marr ilə birlikdə Sina dağında orta əsr gürcü əlyazmalarını araşdırdı. İlk iri həcimli Gürcü millətinin tarixi ( kartveli eris istoria ) əsərindən sonra ki, hələ tamamlanmamışdı, alim tez bir zamanda Gürcüstan və Qafqaz tarixi,Gürcüstan Gürcü qanunvericiliyi, paleoqrafiya, diplomatiya, musiqi, drama və digər mövzularda mühüm işlər apararaq özünü üstün bir mövqedə qərarlaşdırdı.[2]
1918-ci ilin əvvəllərində İvane Cavaxişvili Gürcüstanın Tbilisidəki ilk mütəzəm universitetinin təsis edilməsində mühüm təsiri var idi, beləliklə,gürcü ziyalılarının əsrlər boyu uzun müddət arzusu həyata keçirdi .[3] O Tbilisi Dövlət Universitetinin (hansı ki,günümüzdə İvane Cavaxişvili Adına Tbilis Dövlət Universiteti olaraq bilinir) professoru və Gürcüstan tarixi şöbəsinin başcısı oldu. 1919-cu ildə Cavaxişvili Peter Melikeşvilini universitetin 2-ci rektoru olaraq seçdi. O 1924-cü il gerçəkləşdirilən anti-avqust-sovet inqılabından sonra marksist olmayanların tolerantlığı kontraktına əsasən 1926-cı ilə qədər universitetdə xidmət göstərdi.[4] Onun tədris və nəşriyat etməsinə icazə verilməsinə baxmayaraq,fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması həyatını qurtardı, hansı ki, universitetdəki varisindən bəri, Stalinist Böyük Təmizlik kampanyasının qurbanları sırasında idi (1936-1937).[5] 1938-ci ildə universitetdən çəkilməyə məcbur edildi lakin, tezliklə 1940-cı ildəki Tiflisdə vəfatına qədər rəhbərlik edəcəyi Gürcüstan Dövlət Muzeyində Tarix şöbəsinin direktoru təyin edildi. Onun məzarı Tbilisi Dövlət Universitetinin bağçasındadır.
Elmi işləri və mirası[redaktə | əsas redaktə]
Cavaxişvili 1976-cı il Sovet poçt markasında şəkli
Cavaxişvili 2016-cı il Gürcüstan poçt markasında şəkli
Cavaxişvili Gürcüstan banknotunda şəkli
İvane Cavaxişvili Gürcüstanın siyasi, mədəni, sosial və iqtisadi tarixinin müxtəlif aspektləri ilə məşğul olan 170-dən çox əsərin müəllifidir. İvane cavaxişvilinin ən əsas əsəri olan Gürcü millətinin tarixi əsəri 1908-ci 1949-cu illər arasında dərc edilmişdir.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Джавахишвили Иван Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / red. ilə А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Mikaberidze, Alexander (ed., 2007), Javakhishvili, Ivane. Dictionary of Georgian National Biography. Accessed 3 July 2007.
- ↑ Devid Marşal Lenq (1962), A Modern History of Georgia, p. 211. London: Weidenfeld and Nicolson.
- ↑ Ronald Qriqor Süni (1994), The Making of the Georgian Nation, p. 223. Indiana University Press, ISBN 0-253-20915-3.
- ↑ Lang (1962), s. 245.
Əlavə oxu[redaktə | əsas redaktə]
- Akaki Surguladze (1976), "Ivane Javakhishvili (1876–1940)"
- Sergo Jorbenadze (1986), Life and Works of Ivane Javakhishvili, Publishing House of the Tbilisi State University, 611 pp. (In Georgian)
