Şəfaət kilsəsi (Rostov-na-Donu)
| Rus Pravoslav | |
| Şəfaət kilsəsi | |
|---|---|
| rus. Покровская церковь | |
 | |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Şəhər | Rostov-na-Donu |
| Üslubu | Memarlıqda eklektizm |
|
|
|
| Saytı | |
.svg)
Müqəddəs Məryəmin Şəfaət Kilsəsi (rus. Церковь во имя Покрова Пресвятой Богородицы) — Rostov-na-Donudakı ən qədim kilsələrdən biri (bu şəhərdəki ilk kilsə olduğuna dair mövcud yanlış fikir var). Orijinal bina təxminən Bolşaya Sadovaya küçəsinin küncündə yerləşirdi. Vaxt keçdikcə bir qədər Boqatyanovski Xiyabanına (indiki — Kirov prospekti) tərəf irəlilədi.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1762-ci ildə Çerkassk yaxınlığında (indiki — Starocherkasskaya kəndi) yerləşən Müqəddəs Anna qalasının sökülməsindən sonra, burada yerləşən Müqəddəs Mühafizə Kilsəsinin yeni tikilmiş Dimitri kilsəsinə daşınması qərara alındı. Kilsə söküldü, bütün qeydlər nömrələndi və seçilmiş yerə nəql edildi. Kahinlərin hamısı və camaatın əksəriyyəti əsgər idi. İlk kilsə binasının dəqiq yeri — Kirov ictimai bağının şimal-şərq çuxuru, 2003-cü ildə, arxeoloji tədqiqatlar zamanı aşkar edilmişdir.
Zaman keçdikcə daha böyük bir kilsəyə ehtiyac artdı. 1781-ci ildə baş komendant general-mayor Simon Quryev yeni və daha böyük bir kilsənin təşkili və köhnəlmiş kilsənin yerini dəyişdirməyə görə icazə istəmək üçün Sloveniya və Xerson yeparxiyasının başçısı arxiyepiskop Nikiforova müraciət etdi. 1782-ci ildə icazə verildi. Köhnə kilsə binası söküldü və demək olar ki, eyni yerdə yeni bir bina tikildi. Kilsənin müqəddəsliyi 28 sentyabr 1784-cü ildə baş tutdu.
1796-cı ildə sağ cənub koridoru Şəfaət kilsəsinə birləşdirildi. Onun tikintisində Rostovdakı Müqəddəs Dimitri kilsəsinin materiallarından istifadə edilmişdir. Koridor da Müqəddəs Dimitriyə həsr olunmuşdu.
1818-ci ildə zəng qülləsində saatlar quraşdırıldı.
Uzun müddət ərzində Şəfaət Kilsəsi yalnız Rostovdakı Müqəddəs Dimitri qalası üçün deyil, həm də yerli yaşayış məntəqələri üçün əsas kilsə kimi xidmət etmişdir. 18-ci əsrin sonundan etibarən Şəfaət Kilsəsi bir kafedral hesab edildi. 1822-ci ildə Müqəddəs Sinodun fərmanı ilə Müqəddəs Məryəmin Doğum Kilsəsi kafedral elan edildiyi zaman status dəyişdi.
2 Noyabr 1895-ci ildə vasitəçinin səhlənkarlığı üzündən zəng qülləsini yandıran və kilsənin özünə zərər verən yanğın baş verdi.
10 Avqust 1897-ci ildə memar Nikolay Sokolovun layihəsi əsasında yeni bir daş bina inşa edildi. Yeni bina köhnə binanın qərbində — Bogatyanovski Xiyabanına (indiki — Kirov prospekti) yaxın idi. İnşaat 1909-cu ildə tamamlandı və 22 Mayda Yeni Şəfaət (Ново-Покровская) adlı yeni kilsə təqdis edildi.
Ancaq köhnə zədələnmiş kilsə hələ uzun müddət ayaqda durdu və yalnız 1917-ci ildə söküldü.
1909-cu ildə tikilmiş kilsənin təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kilsə Rus İntibah üslubunda inşa edilmişdi. Binanın eni 34 metr, uzunluğu 53 metr, hündürlüyü isə 53 metr (xaç ilə birlikdə) idi. Zəng qülləsinin hündürlüyü 74,5 metr, əsas zəngin çəkisi isə 5100 kiloqram idi.
Kilsədəki bütün mərmər işləri italyan rəssam ER Mintseoni tərəfindən hazırlanıb. Tağlar, qübbələr və məbəd divarları rəssamlar I. Lavrov və I. Smirnov tərəfindən bəzədilmişdir. Kilsə əvvəlcə elektrik işıqlandırmasına sahib idi.
1930-cu ildə kilsə söküldü. Sonrakı illərdə onun yerində fəvvarə tikildi. Daha sonra ictimai bir bağ yaradıldı və Sergey Kirovun abidəsi inşa edildi (deyilənə görə bu abidənin tikintisi üçün kilsədən qalan mərmər plitələrdən istifadə edilmişdir).
Kilsənin bərpası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sovetdən sonrakı dövrlərdə kilsənin bərpası barədə danışıqlar gedirdi. 3 Fevral 2005-ci ildə Kirov bağçasında bir xatirə xaçı quraşdırılıb müqəddəsləşdirildi və yeni kilsənin təməlində ilk simvolik daş qoyuldu. Məbədin inşası Rusiyanın hər yerindən gələn ianələr hesabına maliyyələşdirilmişdi. Memar G. Şevçenkonun layihəsi əsasında qurulan kilsə, Köhnə Şəfaət (Старо-Покровская) adını aldı və 11 Noyabr 2007-ci ildə Rostov və Novoçerkassk arxiyepiskopu Panteleimon tərəfindən təqdis edildi.