Şərq vələsi

Şərq vələsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Fıstıqçiçəklilər Fəsilə: Tozağacıkimilər Yarımfəsilə: Fındıqkimilər Cins: Vələs Növ: Şərq vələsi
Beynəlxalq elmi adı
Carpinus orientalis Mill.
Şəkil axtarışı NCBI   175951 EOL   1148598

Şərq vələsi (lat. Carpinus orientalis) — bitkilər aləminin fıstıqçiçəklilər dəstəsinin tozağacıkimilər fəsiləsinin vələs cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Macarıstan, cənub-şərqi Avropadan Krıma, eləcə də Türkiyədən İran və Qafqaza qədər yayılmışdır.

Qısa morfoloji təsviri

Hündürlüyü nadir hallarda 10 m-i keçən boz qabıqlı balaca ağac və ya koldur. Yarpaqları uzunluğu 1 sm-ə qədər olan saplaq üzərində olub, oval-ellipsvaridir və uzunluğu 2-5 sm, eni 1,5-3 sm-dir. Qədəh 1,5-2,3 sm uzunluğunda, eni 7-18 mm-dir, bütövdür, bölümsüzdür, kənarları qeyri-bərabər dişlidir və arxa tərəfdən 5-8 ədəd nəzərə çarpan damarları vardır.Fındıqcalar oval-yumurtavari və biraz yastıtəhərdir. Mart-aprel aylarında çiçəkləyir, aprel-may aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəzi, KQ cənub, Lənk. dağ., Lənk. oval.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Oduncağı möhkəm olduğu üçün yaxşı kömürü alınır. Bundan başqa oduncaq xarrat alətlərinin hazırlanması üçün yararlıdır. Sıx budaqlandığı üçün canlı hasarların yaradılmasında yararlıdır. Qabıq və yarpaqlarında aşı maddəsi vardır.

Sinonimləri

• Carpinus duinensis Scop.
• Carpinus macrocarpa Browicz
• Carpinus minor Pall.
• Carpinus nigra Moench
  • Carpinus orientalis subsp. orientalis

Yarımnövləri

• Carpinus orientalis subsp. macrocarpa (Willk.) Browicz