Şahin Gəray

Şahin Gəray
Şahin Geray, شاهين كراى
Krım xanı 1777 — 1782
Sələfi	IV Dövlət Gəray
Xələfi	II Bahadır Gəray
Krım xanı 1782 — 1783
Sələfi	II Bahadır Gəray
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	( 1745(1745-Şablondakı doğum və ya ölüm tarixində texniki yanlışlıq var!-00)
Doğum yeri	Ədirnə
Vəfat tarixi	1787(1787-Şablondakı doğum və ya ölüm tarixində texniki yanlışlıq var!-00))
Vəfat yeri	Rodos adası, Osmanlı İmperiyası
Sülalə	Gəraylar
Milliyyəti	Krım tatarı
Atası	Topal Əhməd Gəray

Şahin Gəray (1745, Ədirnə – 1787, Rodos) — Krımın sonuncu xanı. Birinci dəfə 1777-1782, ikinci dəfə isə 1782-1783-cü illərdə hakimiyyətdə olmuşdu. Gəraylardan şahzadə Topal Əhmədin (ö. 1750-ci ildə) oğlu və Krım xanı II Dövlət Gərayın nəvəsi idi.

Həyatı

Şahin Gəray 1745-ci ildə Ədirnədə anadan olmuşdur. Yunanıstan və İtaliyada təhsil almış, Krım tatarcası və osmanlıcayla yanaşı yunanca və italyancanı da öyrənmişdi.

Şahin Gərayın gənçlik illərinə təsadüf edən Rus-türk müharibəsi (1768-1774) Krım tatarları üçün büyük itkilərlə nəticələnmişdi. Xüsusilə, 21 iyul 1770-ci il tarixində baş vermiş Qartal döyüşündə Osmanlı-Tatar ordusu ağır məğlubiyyətə uğradı. Bü döyüş nəticəsində ruslar Krımdakı bütün strateji qalaları ələ keçirdilər. Döyüşün sonunda - 21 iyul 1774-cü il tarixində, imzalanmış Kiçik Qaynarca sülh müqaviləsinə görə isə Kırım Osmanlı dövlətinin nüfuz dairəsindən çıxaraq və Rusiyanın nəzarətinə keçdi.

Şahin Gəray 1777-ci ildə Krım taxtına oturduqda, artıq Krım xanlığının tənəzzül dövrü idi. Rusiya Krımda öz modernləşmə proqramlarını həyata keçirməyə başlamışdı. Fabriklər qurulmuş, paytaxt Bağçasaraydan Kəfəyə köçürülmüşdü. Rusiyanın təzyiqlərinə dözə bilməyən Şahin Gəray 1783-ci ilin fevral ayında hakimiyyətdən əl çəkib Rusiyaya getdi. 8 (19) aprel tarixdə Rus çarı II Yekaterina Krımın Rusiyaya birləşdirilməsi barədə manifest imzaladı. Şahin Gəray isə 1787-ci ilə qədər Rusiyanın müxtəlif şəhərlərində yaşadı, daha sonra Türkiyəyə üz tutdu. Lakin Türkiyədə Sultan I Əbdülhəmidinin göstərişi ilə onu tutub Rodos adalarına apardılar və elə həmin 1787-ci ildə orada edam etdilər.

Xarici keçidlər

• Kırım’ı kaybettiren Şahin Giray