Əbu Səid Gərdizi
 | Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. Məqalədə cümlə quruluşlarındakı yanlışlıqları və orfoqrafik səhvləri düzəltdikdən sonra {{qaralama - az}} şablonunu silməyi unutmayın. |
Əbu Səid Gərdizi, (Farsca: ابوسعید عبدالحی بن ضحاک بن محمود گردیزی, Abu Saʿīd Abdul-Hay ibn Dhaḥḥāk ibn Maḥmūd Gardēzī) (ölüm 1061) — İran əsilli coğrafiyaşünas[1] və tarixçi.
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
Erkən XI yüzildə Gərdiz (müasir Əfqanıstanda şəhər)də Zeyn ül-Əxbār adlı kitabını yazdı. Gərdizinin bu əsəri Şərqi İranda İslam tarixi üçün çox önəmlidir.
Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]
Gərdizinin tarixə dürüst və soyuqqanlı baxışı vardı.[1] Onun farsca yazı biçimi asan, amma olğun və bir klassik örnək, farsca düzyazı yazan biridir.
- Zeyn ül-Əxbār
Qəznəvilər dövlətinin qurucu yöneticisi olan Alp Tégín[2] (Farsca: الپتگین, Alp Tegīn) və Sebük Tégín[3] (Farsca: ابو منصور سبکتگین, Abu Mansur Sebüktegīn)'dən, sadece kabataslak olarak, Abbasi xəlifəsi Kadir (Ərəbcə: القادر, al-Qadir)'in 391/999-ci ildə Sultan Mahmud Qəznəvi (Farsca: محمود غزنوی, Maḥmūd-e Ghaznawī; tam ismi Yāmīn al-Dawlah Abd al-Qāṣim Maḥmūd Ibn Sebük Tegīn)'a Sultan ünvanını verdiyi törenden bəhs edir. Gərdizi, tarixi Zeyn ül-Əxbār adlı əsərini, Sultan ʿAbd-al-Rašīd bin Maḥmūd'a (təxminən 440 - 43/1049 -52 illərdə), o bəlkə də yaşlı bir adam olunca adamışdır.
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Gerdîzî (yazar Orhan Bilgin), sayfa 29–30. // Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt XIV. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, 1996, 554 sayfa.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1 2 Gardezi, Abu Sa'id 'Abd-al-Hayy bin Żaḥḥāk bin Maḥmūd in Encyclopedia Iranica by C. Edmund Boswort
- ↑ Encyclopædia Britannica Online -Alp Tigin
- ↑ Encyclopædia Britannica Online - Sebüktigin
