Əcanan nahiyəsi
Əcənan mahalı — XIV əsr- əsr-1840 inzibati nahiyə. Qarabağda tarixi-coğrafi bölgə.
Ümumi məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mahal qərbdə Küpara mahalı, şimalda Bağabürd mahalı, şərqdə isə Sisyan mahalı ilə həmsərhəd idi.
Mahalın mərkəzi Xalac obası idi. Mahalın son naibi, kələntər Hacı Ağalar bəy Sarıcalı-Cavanşir idi.
Mahalda Xalac, Noraşenik, Arçazur, Axtaxana, Xоtanan, Çоbanlı, Оxtarlı, Tavrus, Qaradığa adlı kəndlər qərar tuturdu.[1]
1593-cü ildə tərtib olunmuş Urud və İsgəndərqalası livalarının müfəssəl dəftərinə görə İsgəndərqalası livasının nahiyəsi
- 1. Məragid erm. kəndi (12 ailə)
- 2. Sərhəng erm. kəndi (8 ailə)
- 3. Pərəvatum azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 4. Kön azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 5. Küdkün azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 6. Bağavirçi azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 7. Umran azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 8. Qarakənd azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 9. Halızor azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 10. Pənc azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 11. Açağu azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 12. Vənk azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 13. Karxana kəndi. Kəndin Turğan məzrəəsi azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 14. Uğurbağı kimi tanınan Uğurdüzü və Hacılar azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 15. Qaramanlı. BaĢqa adı Qazançıdır azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 16. Yuxarı Tüfəng azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 17. NoreĢəng erm. kəndi (7 ailə)
- 18. Dərtəni erm. kəndi (5 ailə)
- 19. Çanaqçı azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 20. Qaradiğə. BaĢqa adı Hürünlərdir azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 21. Dovrus azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 22. Oxtarlı azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 23. Çobanbağı azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 24. ġeyxili azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 25. Külül azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 26. ġərvinlər azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 27. Hacətgah azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 28. Xotənan erm. kəndi (17 ailə)
- 29. Axıraxana azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 30. Arçezor azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 31. Zorur azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 32. Tacəddinli azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 33. ġeyxlər azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 34. Ġncəvar azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 35. ġəhərcik azərb. kəndi (dağıdılıb)
- 36. Toğul azərb. kəndi dağıdılıb) [2][3]
Mahalın tarixindən[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qədim-qayım Qarabağın mahallarından biri də Əcənan-Türk idi. Əcənan-türk mahalı orta çağda Əcənan nahiyəsi adlanırdı. 1593-cü ildə Osmanlı hökuməti tərəfindən nahiyənin kəndləri, məzrələri siyahıya alınıb.
Mahal qədim Əcənan nahiyəsinin birləşməsi nəticəsində yaranmışdı. Mahalın mərkəzi Xalac obası idi.
Əcənan mahalı 1840-cı ildə ləğv olunub, sahə kimi Şuşa qəzasına bağlandı. 1867-ci ildə Zəngəzur qəzasına verildi.
Əcanan mahalının naibləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
| Titul | Adı | Başlanığıcı | Sonu |
|---|---|---|---|
| Naib | Məlik Məhəmməd bəy Bağabürdlü | 1747 | 1787 |
| Naib | Hacı Ağalar bəy Sarıcalı-Cavanşir | 1787 | 1822 |
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Описание Карабахской провинции, составленное в 1823 году по распоряжению главноуправляющего в Грузии Ермолова, действительным статским советником Могилевским и полковником Ермоловым 2-м. Тифлис. Типография управления наместника Кавказского. 1866. стр.174.
- ↑ Musa Urud Zəngəzur (elmi-publisistik nəşr). Bakı: Nurlar, 2005, 503 səh.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-27.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Ənvər Çingizoğlu, Əcənan mahalı, Bakı: "Soy" dərgisi №3, 2012, səh. 102-110.
