ʻOumuamua
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
ABŞ-ın, Böyük Britaniyanın, Çilinin bir qrup alimi Alan Fitzsimmons (Queens University Belfast) Belfasdaki Kvins universitetin professorunun rəhbərliyi ilə yeni bir obyekt- Günəş sisteminin qonaği 1I/ʻOumuamua xüsusi adı ilə və A/2017 U1 rəsmi adı ilə təsdiqlənmişdir. Oumuamua adı Pan-STARRS komandası tərəfindən Havay dilindən götürülüb, Günəş sisteminə “Birinci elçi”-nin gəlməsi mənasını verir. Bu cür nadir obyektin İAU-nın (Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı) qərarı ilə yeni təsnifat işarəsi qəbul olunmuşdur. I- işarəsi- (İ interstellar) obyektin ulduz arası fəzaya uyğunluğunu göstərir.[1]
Böyük sürətlə hərəkət edən obyekt Havaydakı Pan-STARRS teleskoplar sistemi vasitəsi ilə Rob Urik ( Rob Weryk) tərəfindən Yerdən 0.2 AV (30,000,000 km) məsafəsində olanda kəşf olunmuşdur. İlkin müşahidələr nəticəsində o, komet kimi təsnifləndirilmiş və C/2017 U1 (PANSTARRS) adını almışdır. Bir həftə bundan sonra Çilidə Sero Paronal (Cerro Paranal ) Cənubi Avropa Rəsədxanasına daxil olan VLT ( Very Large Telescope) alətlər sistemi ilə müayinə edilmişdir ki, nəticədə Komanın, yəni kometaların müşayiət edilən şleyfi olmadığından yenidən asteroid kimi təsnifləşdirilib və təzəlikcə A/2017 U1 adını almışdır.
Bu animasiyada A / 2017 U1 2017-ci ilin Sentyabr-oktyabr aylarında getdiyi yolu təsvir olunmuşdur.[2] NASA / JPL-Caltech
Tərkibi[redaktə | əsas redaktə]
İlkin göstəricilərə görə o, orta ölçülü qaya və ya buz parçasıdır. O, Qalaktika boyu bir neçə milyon və ya milyard il dreyf etmişdir. O, Günəşə maksimal dərəcədə yaxınlaşmışdır, indi isə Günəş sistemini tərk edib ulduz arası fəzaya uzaqlaşır. Astronomlar belə fərziyyə edir ki, obyekt hansısa ulduzun planet sistemindən kanara atılıb və uzun səyahətindən sonra bizə, Günəş sisteminə qonaq gəlibdir.
A / 2017 U1 ulduzarası obyektdir. O, yuxarıdan gəlib, sentyabrın 9-da Günəşə ən yaxın məsafədən keçib, hal hazırda Günəş sistemini tərk etməkdədir.
Credits: NASA/JPL-Caltech
Orbit parametrləri[redaktə | əsas redaktə]
A / 2017 U1 –in orbit parametrləri budur: Yerə ən yaxın məsafədə olduqda 16,6 Kм/s, və ya 49 Kм/s helioqrafik surətlə hərəkət edirdi ( üçüncü kosmik sürət Yer orbiti məsafəsində 42,10 Km/s-dir). Orbitin eksentriseti 1.949-dir, yəni hiperbolaya məxsusdur. [3]
Bu obyekt 26 Km/s sürətlə hərəkət edirdi. Asteroidin perihelisi 0.2535 AV-dir. Həmin nöqtədə obyektin sürəti 87,7 Km/s –dır. A/2017 U1 26 км/с sürəti ilə Günəş sisteminə daxil olur və həmin sürətlə Günəş sistemini Lira bürcünün istiqamətində tərk edəcəkdir. Obyektin albedosu təqribən 10%-15% arasındadır, ölçüsü isə kəsiyində 150 metrdir. 4.8 metrli Uilyam Herşel adına teleskop vasitəsi (WHT) ilə alınmış asteroidin spektrinin qırmızı olmasını və onun Koyper kəmərinə aid obyektlərə oxşamasını göstərir.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ "Small Asteroid or Comet 'Visits' from Beyond the Solar System". NASA. 2017-10-26. Retrieved 2017-10-29.
- ↑ https://www.nasa.gov/sites/default/files/styles/full_width/public/thumbnails/image/comet20171025-16.gif?itok=e8qn2Laa
- ↑ "JPL Small-Body Database Browser: ʻOumuamua (A/2017 U1)" (2017-10-30 last obs.). Jet Propulsion Laboratory. Archived from the original on 2017-10-25. Retrieved 9 November 2017.
