Unix utilitlərinin siyahısı

Aşağıdakı siyahı IEEE Std 1003.1-2008 tərəfindən Unix utilit kimi müəyyən edilib. Bu utilitlərinə Unix və *nix əməliyyat sistemlərinin çoxunda rast gəlmək mümkündür.

Siyahı

IEEE Std 1003.1-2008 Utilitlər

Ad	Kateqoriya	İzah	İlk dəfə görünüb
admin	MKİS	MKİS fayllarının yaradılması və idarə edilməsi
alias	Misc	aliasların təyin olunması və göstərilməsi
ar	Misc	kitabxana arxivlərinin yaradılması və saxlanması (qorunması)
asa	Mətn emalı
at	Proseslərin idarə edilməsi	komandaları (əmrləri) sonradan çağırmaq üçün	AT&T UNIX 7-ci versiyada
awk	Mətn emalı	Nümunələrin (pattern) axtarılması	AT&T UNIX 7-ci versiyada
basename	Fayl sistemi	yolun (path) kataloq (qovluq) olmayan hissəsini qaytarır
batch	Proseslərin idarə edilməsi	Schedule commands to be executed in a batch növbəsində (queue) komandların çağrılması qrafikini hazırlamaq
bc	Misc	İxtiyari-dəqiqlikdə riyazi dil
bg	Proseslərin idarə edilməsi	İşlərin (job) arxa planda çağrılması
c99	C proqramlaşdırma	standard C-də yazılmış proqramların kompilyatoru
cal	Misc	kalendarın çap edilməsi	AT&T UNIX 5-ci versiyada
cat	Fayl sistemi	Faylların çap edilməsi və birləşdirilməsi	AT&T UNIX 7-ci versiyada
cd	Fayl sistemi	Başqa kataloqa keçmək
cflow	C proqramlaşdırma	C-dili üçün flowgraph yaratmaq
chgrp	Fayl sistemi	Faylın daxil olduğu qrupu dəyişdirmək
chmod	Fayl sistemi	Faylın istifadə hüquqlarını dəyişdirmək	AT&T UNIX 1-ci versiyada
chown	Fayl sistemi	Faylın sahibini dəyişdirmək	AT&T UNIX 1-ci versiyada
cksum	Fayl sistemi	Faylın checksumının və ölçüsünün yazılması	4.4BSD
clear		Ekranı (terminalı) təmizləmək
cmp	Fayl sistemi	İki faylı müqayisə etmək	AT&T UNIX 1-ci versiyada
comm	Mətn emalı	İki faylın ortaq sətrlərinin seçmək və ya ləğv etmək	AT&T UNIX 4-cÜ versiyada
command	Shell proqramlaşdırma	Sadə komandanı çağırmaq
compress	Fayl sistemi	Verilənləri (data) sıxmaq	4.3BSD
cp	Fayl sistemi	Faylları kopyalamaq	AT&T UNIX 1-ci versiyada
crontab	Misc	Peryodik olaraq çalışan arxa plan işlərinin qrafikləşdirmək
csplit	Mətn emalı	Tərkibinə görə faylları bölmək	PWB UNIX
ctags	C proqramlaşdırma	Faylın teqlərinin yaradılması	3.0BSD
cut	Shell proqramlaşdırma	Fayıldan seçilmiş hissənin çıxardılması (kəsilməsi)
cxref	C proqramlaşdırma
date	Misc	Tarix və vaxtı göstərmək	AT&T UNIX 1-ci versiyada
dd	Fayl sistemi	Faylı çevirmək (convert) və köçürmək
delta	MKİS
df	Fayl sistemi	Boş disk sahəsini bildirir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
diff	Mətn emalı	İki faylı müqayisə edir
dirname	Fayl sistemi	Yolun (path) kataloq hissəsini qaytarır
du	Fayl sistemi	Fayl sahəsinin istifadəsin müəyyənləşdirir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
echo	Shell proqramlaşdırma	Arqumentlərin çıxışa yazılması
ed	Mətn emalı	Standart mətn redaktoru	AT&T UNIX 1-ci versiyada
env	Misc	Mühitin təyin edilməsi
ex	Mətn emalı	Mətn redaktoru	BSD
expand	Mətn emalı	Tabları boşluqlara çevririr
expr	Shell proqramlaşdırma	Arqumentləri ifadə kimi qiymətləndirir
false	Shell proqramlaşdırma	Yanlış (false) qiyməti qaytarır
fc	Misc	Komandların tarixi siyahısını emal edir
fg	Proseslərin idarə edilməsi	İşləri ön planda çağırır
file	Fayl sistemi	Faylın tipini müəyyən edir	AT&T UNIX 7-ci versiyada
find	Fayl sistemi	Faylları tapır	AT&T UNIX 1-ci versiyada
fold	Mətn emalı
fort77	FORTRAN77 proqramlaşdırma	FORTRAN kompilyatoru
fuser	Proseslərin idarə edilməsi
gencat	Misc	Formatlaşdırılmış mesaj kataloqu yaradır
get	MKİS	MKİS faylının versiyasını qaytarır
getconf	Misc	Konfiqurasiya dəyərlərini qaytarır
getopts	Shell proqramlaşdırma
grep	Misc	Nümunəyə görə mətni axtarır
hash	Misc	hash bazasına giriş metodu
head	Mətn emalı	Faylların ilk hissəni göstərir (kopyalayır)	PWB UNIX
iconv	Mətn emalı
id	Misc	İstifadəçinin id-ni qaytarır	4.4BSD
ipcrm	Misc
ipcs	Misc
jobs	Proseslərin idarə edilməsi	Cari sesiyada işlərin statusunu göstərir
join	Mətn emalı	İki nizamlanmış (sıralanmış) faylı ortaq sahəyə görə birləşdirir
kill	Proseslərin idarə edilməsi	Siqnal və ya prosesi dayandırır	AT&T UNIX 3-cü versiyada
lex	C proqramlaşdırma	Leksik tapşırıqlar üçün proqramlar yaradır
link	Fayl sistemi	Fayla sərt (hard) link yaradır	AT&T UNIX 1-ci versiyada
ln	Fayl sistemi	Faylları əlaqələndirir (link yaradır)	AT&T UNIX 1-ci versiyada
locale	Misc
localedef	Misc
logger	Shell proqramlaşdırma	mesajları loqlayır
logname	Misc	İstifadəçi adını qaytarır	4.4BSD
lp	AT&T UNIX 1-ci versiyada	Faylları printerə göndərir
ls	Fayl sistemi	Kataloqun içindəkiləri siyahı şəklində göstərir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
m4	Misc	Macro proses	PWB UNIX
mailx	Misc	Mesajları emal edir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
make	Proqramlaşdırma	Proqramlar qrupunun yenidən yaradılması (generasiyası), yenilənməsi və qorunması (maintain)
man	Misc	Sistem dokumentasiyası
mesg	Misc	Mesajların icazə və ya qadağası	AT&T UNIX 1-ci versiyada
mkdir	Fayl sistemi	Kataloq yaradır	AT&T UNIX 1-ci versiyada
mkfifo	Fayl sistemi	FIFO xüsus faylları yaradır	4.4BSD
more	Mətn emalı	Səhifə-səhifə faylları göstərir
mv	Fayl sistemi	Faylları köçürür (daşıyır)	AT&T UNIX 1-ci versiyada
newgrp	Misc	Yeni qrupa dəyişir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
nice	Proseslərin idarə edilməsi		AT&T UNIX 4-cü versiyada
nl	Mətn emalı
nm	C proqramlaşdırma
nohup	Proseslərin idarə edilməsi
od	Misc	Müxtəlif formatlarda faylların dumpının yaradılması	AT&T UNIX 1-ci versiyada
paste	Mətn emalı	Faylın uyğun sətrlərini birləşdirir
patch	Mətn emalı
pathchk	Fayl sistemi	Yolun (path) adını yoxlayır
pax	Misc		4.4BSD
pr	Mətn emalı	Faylları print edir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
printf	Shell proqramlaşdırma	Formatlaşdırılmış çıxış yazır	4.3BSD-Reno
prs	MKİS	MKİS faylını print edir
ps	Proseslərin idarə edilməsi	Prosesin statusunu bildirir	AT&T UNIX 4-cü versiyada
pwd	Fayl sistemi	işlədiyin (cari olduğun yer) kataloqu qaytarır (çap edir)
qalter	Batch Utilit	Batch işini dəyişdirir
qdel	Batch Utilit	Batch işlərini silir
qhold	Batch Utilit	Batch işlərini saxlayır
qmove	Batch Utilit	Batch işlərini köçürür
qmsg	Batch Utilit	Batch işlərinə mesaj göndərir
qrerun	Batch Utilit	Batch işlərini yenidən çağırır
qrls	Batch Utilit	Batch işlərini istifadəyə buraxır
qselect	Batch Utilit	Batch işlərini seçir
qsig	Batch Utilit	Batch işlərinə siqnal verir
qstat	Batch Utilit	Batch işlərinin statusunu göstərir
qsub	Batch Utilit	Script göndərmək
read	Shell proqramlaşdırma	Standart girişdən sətri oxuyur
renice	Proseslərin idarə edilməsi		4.0BSD
rm	Fayl sistemi	Kataloqun içindəkiləri silir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
rmdel	MKİS
rmdir	Fayl sistemi	Kataloqları silir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
sact	MKİS	Cari MKİS redaktələrini göstərir
sed	Mətn emalı	Axın (stream) redaktoru	AT&T UNIX 1-ci versiyada
sh	Shell proqramlaşdırma	Shell	AT&T UNIX 7-ci versiyada
sleep	Shell proqramlaşdırma	Çağrılmanı intervallara görə dayandırır	AT&T UNIX 4-cü versiyada
sort	Mətn emalı	Faylları sıralayır (sort), birləşdirir
split	Misc	Faylları hissələrə ayırır	AT&T UNIX 3-cü versiyada
strings	C proqramlaşdırma	Faylda çap edilə bilən sətrləri tapır
strip	C proqramlaşdırma	Çağrıla bilən fayllarda lazımsız informasiyanı silir
stty	Misc	Terminal üçün əlavələri təyin edir
tabs	Misc	Terminalın tablarını təyin edir	PWB UNIX
tail	Mətn emalı	Faylın sonuncu hissəni göstərir (kopyalayır)	PWB UNIX
talk	Misc	Başqa istifadəçi ilə danışmaq	4.2BSD
tee	Shell proqramlaşdırma
test	Shell proqramlaşdırma	İfadələri qiymətləndirir
time	Proseslərin idarə edilməsi	Sadə komandaların vaxtını göstərir	AT&T UNIX 3-cü versiyada
touch	Fayl sistemi	Boş fayl yaradır	AT&T UNIX 7-ci versiyada
tput	Misc		System V
tr	Mətn emalı	Simvolları tərcümə edir	AT&T UNIX 4-cü versiyada
true	Shell proqramlaşdırma	Doğru dəyəri qaytarır
tsort	Mətn emalı	Topologiyaya görə sıralama	AT&T UNIX 7-ci versiyada
tty	Misc	İstifadəçinin terminalının adını qaytarır	AT&T UNIX 1-ci versiyada
type	Misc
ulimit	Misc	Faylın həcminin limitini qaytarır
umask	Misc
unalias	Misc	Aliası silir
uname	Misc	Sistemin adını qaytarır	PWB UNIX
uncompress	Misc	Sıxılmış veriləni (data) açır	4.3BSD
unexpand	Mətn emalı	Boşluqları tablara çevirir	3.0BSD
unget	MKİS
uniq	Mətn emalı	Faylda təkrarlanan sətrləri bildirir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
unlink	Fayl sistemi		AT&T UNIX 1-ci versiyada
uucp	Şəbəkə	Sistemdən sistemə kopyalayır
uudecode	Şəbəkə	İkili (binary) faylı decode edir	4.0BSD
uuencode	Şəbəkə	İkili (binary) faylı encode edir	4.0BSD
uustat	Şəbəkə
uux	Proseslərin idarə edilməsi	Uzaqdan komandanın çağrılması
val	MKİS	MKİS fayllarını təsdiq edir (validate)
vi	Mətn emalı	Mətn redaktoru	BSD
wait	Proseslərin idarə edilməsi	Prosesin tamamlanmasını gözləyir
wc	Mətn emalı	simvol, bayt, söz və ya sətrləri sayır	AT&T UNIX 1-ci versiyada
what	MKİS	MKİS fayllarını müəyyənləşdirir
who	Sistem administratorluq	Sistemdə kimin olduğunu göstərir	AT&T UNIX 1-ci versiyada
write	Misc	Başqa istifadəçinin terminalına yazmaq	AT&T UNIX 1-ci versiyada
xargs	Shell proqramlaşdırma		PWB UNIX
yacc	C proqramlaşdırma	Kompilyator	PWB UNIX
zcat	Mətn emalı