Yamantau dağı
| Yamantau dağı | |
|---|---|
| başq. Яман тау | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ silsiləsi | Ural dağları[1] |
| Mütləq hündürlüyü | 1638 m |
| Nisbi hündürlüyü | 1.330 m |
| Yerləşməsi | |
| 54°15′18″ şm. e. 58°06′07″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Başqırdıstan |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Yamantau (başq. Яман тау — «pis (zalım) dağ») — Cənubi Uralda yerləşən yüksək nöqtə. İnzibati cəhətdən Rusiya Federasiyasının Başqırdıstan Respublikası Beloteski rayonu ərazisində yerləşir. Şimal qərbə uzanır. Uzunluğu 3 km, eni isə 5 km təşkil edir. Əsas zirvələri Böyük Yamatau (1640 m) və Kiçik Yamatau (1510 m) zirvələridir. Cənubi-Ural qoruğu ərazisində yerləşir.
İllik yağıntının miqdarı 700 – 1100 mm təşkil edir. Qar örtüyü 80—100 sm qalınlığına mslik ola bilir. Üstəlik onun qalma müddəti 180-205 gün təşkil edir. Parçalı relyefə sahibdir. Yanvar ayının orta temperaturu -14...-17 °C, iyun ayının isə +9...+16 °C təşkil edir.
Toponim
[redaktə | mənbəni redaktə et]Başqırdlar coğrafi obyeklərin adlarına böyük əhəmiyyət verirdilər. «Zalım dağ» adının verilməsi əbəs yerə verilməmişdir. Belə ki, dağın ətraf ərazilərı bataqlıqlaşmış bölgədən ibarətdir. Bu isə burada heyvandarlığın inkişaf etdirməyi mümkünsüz edir. Üsləlik yerli başqırdlar dağa gedənlərin sağ qayıtmadığını bilirdilər. Sb isə dağlarda çoxlu sayda ayının olması idi.
Pyotr İvanoviç Rıçkov özünün «Orenburq coğrafiyası» kitabında yazır:
|
Digər məlumat:
- Dağın ilkin adı "Yameletau" olmuşdur. Hazır ki ad ondan tprəmişdir;
- «Yam» — yerli dialekdə fərqli məna kəsb edir;
Dağın şərəfinə Ufa şəhərində Yamantau küçəsi vardır.
Yamantaudan 10 km qərbdə Mejqore şəhəri yerləşir. Təstiqlənməmiş məlumatlara görə burada genişmiqyaslı gizli yeraltı inşa işləri aparılır[2][3][4]. Hal-hazırds burada qorunma elədə böyük deyildir. Ərazisə ordu hissələri yerləşdirilmişdir.
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et] |
 |
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Рычков П. И. Топография Оренбургская. СПб., 1762. С. 243.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Ямантау (ing.)
- Что происходит на Ямантау? (ing.)
- История выбора: Иримель или Ямантау. 60-е годы прошлого века.
- О самой высокой горе Южного Урала — Ямантау
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Яман-тау (rus.). // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков 2 Советская энциклопедия, 1936.
- ↑ УЛЯНА ПЕТРОВА Ноевият ковчег на руския президент[ölü keçid]
- ↑ "What Is That There Under the Mountain?". «Белорецкий рабочий», 24 марта 1996. Archived from the original on 2000-12-10. İstifadə tarixi: 19 мая 2009. (ing.)
- ↑ Despite Cold War’s End, Russia Keeps Building a Secret Complex. The New York Times Arxivləşdirilib 2018-12-14 at the Wayback Machine (ing.)