Ağ İlan əfsanəsi
| |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ənənəvi çincə: | 白蛇傳 | ||||||||||||||
| Sadələşdirilmiş çincə: | 白蛇传 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Ağ İlan əfsanəsi — Syuy Syan adlı bir insanla Bay Suçjen adlı qadın ilan ruhunun sevgi hekayəsi ətrafında qurulmuş çin əfsanəsidir. Bu əfsanə, Çinin "Dörd Böyük Xalq Əfsanəsi"ndən biri hesab olunur. Digər əfsanələr bunlardır: Men Tszyan Qadının Əfsanəsi, Kəpənəklərin Əfsanəsi, Çoban və Toxucu Qız.[1]
İlkin versiyalar
[redaktə | vikimətni redaktə et]Qərb Gölündəki Üç Daş Paqodası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Ağ ilan motivi mümkün ola bilsin ki, Hind folklorundan gəlir. Əfsanənin ilk versiyalarında ağ ilan şər kimi qəlb olunmuşdu. Lakin zamanla bu hekayə qorxu nağılından qadağan olunmuş sevgi haqqında romantik bir hekayəyə çevrildi.
Tan sülaləsinin dövründə (IX əsr) yazılmış Boyyi çji (çin. 博異志; "Qeyri-adi hadisələr haqqında geniş qeydlər") kolleksiyasında "Li Huanq" adlı bir çuançi hekayəsi vardır.[2] Burada Li Huanq adlı bir adam ağ geyinmiş cazibədar bir qadınla tanış olur. Qadının xalası isə yaşıl-mavi geyinir. O, bu gözəl qadınla bir yerdə olur, amma evinə döndükdən sonra şiddətli şəkildə xəstələnir və bədəni suya çevrilir. Ailəsi onu tapmaq istəyir və araşdırma aparır. Nəhayət, qadının nəhəng ağ ilan olduğunu kəşf edirlər.[1]
Min sülaləsinin dövründə, 1547-ci ildən əvvəl Hon Pyan (çin. 洪楩) adlı bir yazar tərəfindən "Qərb Gölündəki Üç Daş Paqodası" adlı kitab nəşr edilib. Bu hekayə ilk dəfə olaraq əfsanənin Cənub Sonq paytaxtı Linan (müsasir Hançjou) ətrafında baş verdiyini göstərir. Hekayədə Si Syuantszan adlı bir adam varlı bir qadınla tanış olur. Amma qız ona anasının sevgililərini öldürdüyünü deyir. Nəhayət, Daoist ruhanisi bu qadını ağ ilan kimi ifşa edir və onu sıxışdırmaq üçün Qərb Gölündə üç daş paqoda tikir.[3]
Sin sülaləsi mətnləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Sin sülaləsində (1644–1911) Ağ İlan haqqında bir çox əsər yazılmışdır. 1738-ci ildə Huan Tubi (çin. 黃圖珌) "Leyfen Paqodası" adlı çuanqi pyesini yazmışdır. Daha sonra 1777-ci ildə Fan Çenqpey (çin. 方成培) tərəfindən yeni "Leyfen Paqodası" pyesi yazılmışdır.[3]
Bütün bu mənbələrdə, Ağ İlan mərhəmətli, fədakar və sevgi dolu biri kimi təqdim olunur. Lakin Fahai isə daha qəddar bir obraz kimi göstərilir.[4]
-
"Dünyanı xəbərdar edən hekayələr"dən illüstrasiya (1624) -
"Leyfen Paqodası"ndan illüstrasiya (1806). -
"Ədalətli şeytanlar"dan illüstrasiya (1869-cu il nəşri).
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 Chen, Dong. Dialogues Between Two Worlds: Prophecy, Resurrection and the Imagination of the Otherworld (PDF) (Tezis). Scuola Normale Superiore. 2019. İstifadə tarixi: 6 January 2024.
- ↑ Wang, Eugene Y. Tope and Topos: The Leifeng Pagoda and the Discourse of the Demonic // Zeitlin, Judith T.; Liu, Lydia H.; Widmer, Ellen (redaktorlar ). Writing and Materiality in China: Essays in Honor of Patrick Hanan (PDF). Harvard University Asia Center. 2003. 496–497.
- ↑ 1 2 Wang, Yue Cathy. Snake Sisters and Ghost Daughters: Feminist Adaptations of Traditional Tales in Chinese Fantasy. Wayne State University Press. 2023. ISBN 978-0-8143-4864-2.
- ↑ Luo, Liang. The Global White Snake. University of Michigan Press. 2021. səh. 13-14. ISBN 978-0-472-03860-2.
Ədəbiyyat
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Idema, Wilt L. The White Snake and Her Son: A Translation of the Precious Scroll of Thunder Peak with Related Texts. Hackett Publishing. 2009. ISBN 9781603843751.
- ——. "Old Tales for New Times: Some Comments on the Cultural Translation of China's Four Great Folktales in the Twentieth Century 二十世紀中國四大民間故事的文化翻譯" (PDF). Taiwan Journal of East Asian Studies. 9 (1). 2012: 25–46. oktyabr 6, 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Mao, Xian. Cowherd and Weaver and other most popular love legends in China. eBook: Kindle Direct Publishing. 2013.
