Ağ jasmin
Ağ jasmin | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Triba: Cins: Növ: Ağ jasmin |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Ağ jasmin (lat. Jasminum officinale) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin jasmin cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.
Təbii yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Asiya, Aralıq dənizi ölkələri, Çinin şimalı, Zaqafqaziyada geniş yayılmışdır. Pakistanın milli çiçəyidir.
Botaniki təsviri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Ağ jasminin hündürlüyü təxminən 3 m-ə çatır. Uzun gövdələri 5-9 xırda, mürəkkəb yarpaqlardan ibarətdir. Çiçəkləri zoğların uclarında çiçək qruplarına yığılmışdır. Bu növ martdan maya qədər, diametri 5 sm olan gözəl, ağ və ətirli çiçəklərlə örtülü olur. Onun çiçək qruplarının uzunluğu 5-8 sm-dir. Giləmeyvələri qaradır.
Ekologiyası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Parlaq, günəşli yerdə yaxşı bitir. Oduncaqlı gövdələri möhkəmdir, lakin küləkdən qorunan yerə əkmək və soyuqdan qorumaq lazımdır. Yayda bitki 20-240C temperaturda daha yaxşı inkişaf edir. Yazda və yayda bol, qışda isə az suvarılmalıdır. Vegetasiya dövründə bir və ya iki həftədən bir kompleks, universal gübrə verilir. Ağ jasmin qidalı, kompostlu torpağa üstünlük verir. Bitkilər çiçəkləmə qurtardıqdan sonra köçürülür. Xəstəliklərə çox davamlı bitkidir və zərərvericilərlə (mənənə ilə) az yoluxur.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | vikimətni redaktə et]Dendroloji parkda introduksiya edilmişdir, bir çox rayonda mədəni şəraitdə becərilir. Yabani vəziyyətdə isə Lənkəran dağlarında rast gəlinir.
İstifadəsi
[redaktə | vikimətni redaktə et]Tərkibində efir yağı vardır, aromaterapiyada, dermotologiyada, antiseptik xüsusiyyətlərinə görə soyuqdəymədə istifadə olunur.
Sayı və tendensiyası
[redaktə | vikimətni redaktə et]Populyasiyanın ehtiyatı azdır, lakin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilmir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
[redaktə | vikimətni redaktə et]Antropogen təsirlərdir (otarılma, tapdalanma).
Mühafizə tədbirləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Qorunma tədbirləri hazırda aparılmır.
Sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]Homotipik sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Jasminum viminale Salisb.
- Jasminum vulgatius Lam.
Heterotipik sinonimləri
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Jasminum affine Royle ex Lindl.
- Jasminum ochroleucum Bosse
- Jasminum officinale var. acutum Stokes
- Jasminum officinale f. affine (Royle ex Lindl.) Rehder
- Jasminum officinale var. affine (Royle ex Lindl.) G.Nicholson
- Jasminum officinale var. argenteovariegatum Weston
- Jasminum officinale f. aureovariegatum (Weston) Rehder
- Jasminum officinale var. aureovariegatum Weston
- Jasminum officinale var. aureum Bean
- Jasminum officinale var. bosphoricum K.Koch
- Jasminum officinale var. piliferum P.Y.Pai
- Jasminum officinale var. pumilum Stokes
- Jasminum officinale var. tenuifolium Stokes
- Jasminum officinale var. tibeticum C.Y.Wu
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 7.