Abıca arıquş
| Abıca arıquş | |||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||||||||||
| Parus caeruleus (Linn., 1758) | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Abıca arıquş (lat. Parus caeruleus) — Arıquşular fəsiləsinə aid quş növü.
Mündəricat
- 1 Xarakterik morfoloji əlamətləri
- 2 Kateqoriyası və statusu
- 3 Yayılması
- 4 Növdaxili müxtəlifliyi
- 5 Yaşayış yeri və həyat tərzi
- 6 Qida spektri
- 7 Təbii düşmənləri
- 8 Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri
- 9 Növün fenologiyası
- 10 Ontogenezi
- 11 Reproduktivliyi
- 12 Xromosom göstəriciləri
- 13 Sayı və limit faktorları
- 14 Biosenozdakı rolu
- 15 İnsan həyatında rolu
- 16 Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri
- 17 Növün qeydiyyat göstəriciləri
- 18 Həmçinin bax
- 19 Xarici keçidlər
- 20 İstinadlar
- 21 Ədəbiyyat
Xarakterik morfoloji əlamətləri[redaktə | əsas redaktə]
Papağı, qanadları və quyruğu mavi rəngdə, beli yaşıl, alnı və yanaqları ağ, döşü və qarın hissəsi ağdır. Dişi fərdlər erkəklərdən bir qədər kiçikdir[1][2][3][4].
Kateqoriyası və statusu[redaktə | əsas redaktə]
Yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Avropa və Asiyada yayılıb. Azərbaycanda isə Kür-Araz vadisində, dağ–meşə qurşağında, ağac və kolluqlarda, bağlarda yayılıb[1][2][3][4].
Növdaxili müxtəlifliyi[redaktə | əsas redaktə]
Politipik növdür. Dünyada 15, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. с. caeruleus, Linn, 1758; P.c. Satunini Zarudny, 1908) yayılıb[1][2][3][4].
Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | əsas redaktə]
Dendrofil quşdur. Seyrək və xırda meşəliklərdə, kolluqlarda, bağlarda, çayboyu ərazilərdə yaşayır. Nəsilvermə dövründə cüt–cüt yaşayır. Ovetmə ərazisi 3000–7000 m²-dir[1][2][3][4].
Qida spektri[redaktə | əsas redaktə]
Entomofaqdır. Bəzi hallarda bitkilərin toxumları ilə qidalanır. Yemi ağaclardan, kolluqlardan, yerdən və otların arasından əldə edir.
Təbii düşmənləri[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanda məlum deyil.
Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]
Monoqamdır. İldə 2 dəfə yuvalayır. Ağac koğuşlarında yuva qurur, I yuvada 9–12 yumurta, II yuvadakı yumurtaların sayı 6-8-ə qədər olur. Kürtyatma 12–14 gün çəkir. 16-18 gündən sonra balalar yuvanı tərk edir[1][2][3][4].
Növün fenologiyası[redaktə | əsas redaktə]
Lələkdəyişmə bir qədər gec başlayır, sentyabrdan oktyabrın əvvəllərinə kimi.
Ontogenezi[redaktə | əsas redaktə]
Bir yaşında cinsi yetişkənliyə çatır. Fərdi inkişafı rüşeym, bala, yuvinal və yetkin formalardan ibarətdir.
Reproduktivliyi[redaktə | əsas redaktə]
İldə 2 dəfə çoxalır, I dəfə 9-12, II dəfə isə 6-8 yumurta verir[1][2][3][4].
Xromosom göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]
Məlum deyil
Sayı və limit faktorları[redaktə | əsas redaktə]
Limit faktoru kimi bu quşların yuvalama və yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.
Biosenozdakı rolu[redaktə | əsas redaktə]
Çoxalma dövründə zərərli cücülərin və onların sürfələrinin tələf edilməsində xeyirlidir.
İnsan həyatında rolu[redaktə | əsas redaktə]
Estetik və elmi əhəmiyyətlidir.
Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]
Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.
Növün qeydiyyat göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]
Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
Adi alasığırçın
Böyük oxcüllüt
Bozqır haçaquyruğu
Ortaboy tənbəlcüllüt
Kəkilli arıquş
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
Blue Tit-Blaumeise-Parus caeruleus singing
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]
1. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
2. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
3. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
4. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
