Abıca arıquş

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
?Abıca arıquş
ParusCaeruleus.jpg
Parus caeruleus1.jpg
Elmi təsnifat
Aləmi: Heyvanlar
Yarımaləm: Eumetazoylar
Bölmə: İkitərəflisimmetriyalılar
Yarımbölmə: Sonağızlılar
Tip: Xordalılar
Yarımtip: Onurğalılar
Sinif: Quşlar
Yarımsinif: Yenidamaqlılar
Dəstə: Sərçəkimilər
Fəsilə: Arıquşlar
Cins: Arıquş
Növ: Abıca arıquş
Elmi adı
Parus caeruleus (Linn., 1758)
uselang=az}}
[{{fullurl:commons:Special:Search/Parus caeruleus (Linn., 1758)|uselang=az}} Şəklin VikiAnbarda
axtarışı]

Abıca arıquş (lat. Parus caeruleus) — Arıquşular fəsiləsinə aid quş növü.

Xarakterik morfoloji əlamətləri[redaktə | əsas redaktə]

Papağı, qanadları və quyruğu mavi rəngdə, beli yaşıl, alnı və yanaqları ağ, döşü və qarın hissəsi ağdır. Dişi fərdlər erkəklərdən bir qədər kiçikdir[1][2][3][4].

Kateqoriyası və statusu[redaktə | əsas redaktə]

Çoxsaylıdır.

Yayılması[redaktə | əsas redaktə]

Avropa və Asiyada yayılıb. Azərbaycanda isə Kür-Araz vadisində, dağ–meşə qurşağında, ağac və kolluqlarda, bağlarda yayılıb[5][6][7][8].

Növdaxili müxtəlifliyi[redaktə | əsas redaktə]

Politipik növdür. Dünyada 15, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. с. caeruleus, Linn, 1758; P.c. Satunini Zarudny, 1908) yayılıb[9][10][11][12].

Yaşayış yeri və həyat tərzi[redaktə | əsas redaktə]

Dendrofil quşdur. Seyrək və xırda meşəliklərdə, kolluqlarda, bağlarda, çayboyu ərazilərdə yaşayır. Nəsilvermə dövründə cüt–cüt yaşayır. Ovetmə ərazisi 3000–7000 m2-dir[13][14][15][16].

Qida spektri[redaktə | əsas redaktə]

Entomofaqdır. Bəzi hallarda bitkilərin toxumları ilə qidalanır. Yemi ağaclardan, kolluqlardan, yerdən və otların arasından əldə edir.

Təbii düşmənləri[redaktə | əsas redaktə]

Azərbaycanda məlum deyil.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri[redaktə | əsas redaktə]

Monoqamdır. İldə 2 dəfə yuvalayır. Ağac koğuşlarında yuva qurur, I yuvada 9–12 yumurta, II yuvadakı yumurtaların sayı 6-8-ə qədər olur. Kürtyatma 12–14 gün çəkir. 16-18 gündən sonra balalar yuvanı tərk edir[17][18][19][20].

Növün fenologiyası[redaktə | əsas redaktə]

Lələkdəyişmə bir qədər gec başlayır, sentyabrdan oktyabrın əvvəllərinə kimi.

Ontogenezi[redaktə | əsas redaktə]

Bir yaşında cinsi yetişkənliyə çatır. Fərdi inkişafı rüşeym, bala, yuvinal və yetkin formalardan ibarətdir.

Reproduktivliyi[redaktə | əsas redaktə]

İldə 2 dəfə çoxalır, I dəfə 9-12, II dəfə isə 6-8 yumurta verir[21][22][23][24].

Xromosom göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]

Məlum deyil

Sayı və limit faktorları[redaktə | əsas redaktə]

Limit faktoru kimi bu quşların yuvalama və yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.

Biosenozdakı rolu[redaktə | əsas redaktə]

Çoxalma dövründə zərərli cücülərin və onların sürfələrinin tələf edilməsində xeyirlidir.

İnsan həyatında rolu[redaktə | əsas redaktə]

Estetik və elmi əhəmiyyətlidir.

Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri[redaktə | əsas redaktə]

Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.

Növün qeydiyyat göstəriciləri[redaktə | əsas redaktə]

Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Adi alasığırçın
Böyük oxcüllüt
Bozqır haçaquyruğu
Ortaboy tənbəlcüllüt
Kəkilli arıquş

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Blue Tit-Blaumeise-Parus caeruleus singing

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  2. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  3. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  4. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
  5. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  6. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  7. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  8. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
  9. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  10. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  11. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  12. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
  13. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  14. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  15. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  16. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
  17. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  18. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  19. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  20. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.
  21. ↑ Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  22. ↑ D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  23. ↑ Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  24. ↑ Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.

Ədəbiyyat[redaktə | əsas redaktə]

1. Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
2. D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
3. Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
4. Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Abıca_arıquş&oldid=3918464"