Abuzər Xələfov

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Abuzər Xələfov
Abuzər Alı oğlu Xələfov
Doğum tarixi 25 dekabr 1931(1931-12-25)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 27 aprel 2020(2020-04-27)[1] (89 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Milliyyəti azərbaycanlı
Elm sahələri Kitabxanaşünaslıq
Biblioqrafiyaşünaslıq
Kitabşünaslıq
Elmi dərəcəsi tarix üzrə elmlər doktoru
Elmi adı professor
Təhsili
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi" fəxri adı — 2001 "Azərbaycan SSR əməkdar mədəniyyət işçisi" fəxri adı — 1969
"Şərəf" ordeni — 2019 "Şöhrət" ordeni — 2000
"1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı "Əmək veteranı" medalı — 1989 "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı — 1975 "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 40 illiyi" yubiley medalı — 1985 "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 50 illiyi" yubiley medalı — 1995 "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı — 1970 "Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi (1919-2019)" yubiley medalı — 2019
anl.az/el/emb/A.Xelefov/

Abuzər Alı oğlu Xələfov (25 dekabr 1931, Cil, Basarkeçər rayonu27 aprel 2020[1], Bakı) — Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq elminin banisi,[2] Birləşmiş Millətlər Təşkilatı yanında Beynəlxalq İnformasiyalaşdırma Akademiyasının akademiki, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimiƏməkdar mədəniyyət işçisi, Azərbaycan Kitabxanaçılar Cəmiyyətinin prezidenti, Bakı Dövlət Universitetinin Kitabxanaşünaslıq kafedrasının müdiri, tarix elmləri doktoru, professor.[3]

Abuzər Xələfov 25 dekabr 1931-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalının Cil kəndində anadan olub.[4] 1950-ci ildə Göyçənin Toğluca kəndində orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya şöbəsinə daxil olmuşdur. A.Xələfov ali təhsilini başa vuran il BDU-da müəllim saxlanmışdır. 1962-ci ildə A.Xələfovun fəal iştirakı ilə BDU-nun Kitabxanaçılıq şöbəsi müstəqil Kitabxanaçılıq fakültəsinə çevrilmiş, o, bu fakültənin ilk dekanı olmuş və 25 il bu vəzifədə səmərəli fəaliyyət göstərmişdir. 1963-cü ildən 2016-cı ilədək Kitabxanaşünaslıq kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır.

A.Xələfov SSRİ məkanında kitabxana işinin tarixi sahəsində ilk elmlər doktoru kimi şöhrət qazanmış və Azərbaycan kitabxanaşünaslıq elmi məktəbinin əsasını qoymuşdur. Professor Xələfov uzun illər ərzində Sovet İttifaqında – Moskva şəhərində fəaliyyət göstərmiş doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsi üzrə vahid ixtisaslaşdırılmış şuranın üzvü kimi də fəaliyyət göstərmişdir[5].

O, Azərbaycanda, Rusiyada, Gürcüstanda, Özbəkistanda mədəniyyət, kitabxana quruculuğu, kitabxanaşünaslıq tarixi və nəzəriyyəsi problemləri üzrə müdafiə edilmiş bir çox namizədlik və doktorluq dissertasiyalarının opponenti, yaxud müdafiə şuralarının üzvu kimi iştirak etmişdir.

A.Xələfovun elmi araşdırmalarını Azərbaycanda ali kitabxanaçılıq-biblioqrafiya təhsilinin tarixi və nəzəri problemləri mühüm yer tutur. Onun "Azərbaycanda kitabxanaçılıq təhsilinin inkişafı", "Azərbaycanda ali kitabxanaçılıq təhsili" kitabları, çoxsaylı məqalələri, tədris-metodik materialları respublikada kitabxanaçılıq-biblioqrafiya təhsilinin, yüksəkixtisaslı mütəxəssislər hazırlanmasının konseptual cəhətdən həllinə ciddi təsir göstərmişdir.

Professor A.Xələfov kitabxanaşünaslıq-biblioqrafiya elmi sahəsində mütəxəssis, elmi-pedaqoji kadrların hazırlığında da əvəzsiz rol oynamışdır. Ümumiyyətlə, o, Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq elmi sahəsində xüsusi elmi məktəb yaratmış, kitabxana işinin tarixi, nəzəriyyəsi, metodologiyası və aktual problemləri ilə bağlı geniş tədqiqatlar aparan 1 elmlər doktoru və 10-dan çox elmlər namizədi (fəlsəfə doktoru) hazırlamışdır. Professor A.Xələfovun tanınmış yetirmələri sırasında professor Xəlil İsmayılov, professor Kərim Tahirov, dosent Aşur Əliyev, dosent Elçin Əhmədov[6], dosent Knyaz Aslan, dosent Mehmanəli Məmmədov[7], dosent Pərviz Kazimi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Eldəniz Məmmədov[8] və digər adları təhsil, elm və mədəniyyət tarixinə həkk olunmuş çox sayda tanınmış alimlər vardır. Tanınmış alim, eyni zamanda 25 nəfər elmlər namizədi və elmlər doktorunun hazırlanmasında elmi məsləhətçi və ya opponent kimi xüsusi fəallıq göstərmişdir.

Təhsili, elmi dərəcə və elmi adları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1950–1955, Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin kitabxanaçılıq şöbəsi;
  • 1961, t.e.n. "Azərbacanda kitabxana işinin tarixindən (1920–1932-ci illər)" mövzusunda namizədlik dissertasiyası;
  • 1964, dosent;
  • 1975, t.e.d., "Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi (1933–1958-ci illər)" mövzusunda doktorluq dissertasiyası;
  • 1978, professor.

Əmək fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İşlədiyi yerlər:

  • 1955–1978, Kitabxanaçılıq fakültəsində müəllim, baş müəllim, dosent;
  • 1962–70 və 1980–1994, Kitabxanaçılıq fakültəsində dekan;
  • 1962-ci ildən bu günə kimi BDU-nun Böyük Elmi Şurasının üzvü;
  • 1963-cü ildən bu günə kimi Kitabxanaşünaslıq kafedrasının müdiri;
  • 1964–1984, Azərbaycan SSR Mədəniyyət Nazirliyi yanında İdarələrarası Kitabxana Şurasının sədri;
  • 1965–1980, SSRI Mədəniyyət Nazirliyi yanında İdarələrarası Kitabxana Şurasının üzvü;
  • 1966-cı ildən bü günə kimi Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının elmi məsləhətçisi;
  • 1970–1979, BDU-nun Elmi Əsərlərinin "Kitabxanaşunaslıq və biblioqrafiya" seriyasının redaktoru;
  • 1972-ci ildən bu günə kimi Azərbaycan SSR Ali və Orta İxtisas Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodik Şurasının "Kitabxanaşünaslıq, biblioqrafiyaşünaslıq və kitabşünaslıq bölməsinin sədri;
  • 1982–1987, Respublika Kitabsevərlər Cəmiyyəti nəzdində "Kitab" Xalq universitetinin rektoru;
  • 1990, Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun layihəsini hazırlayan işçi qrupunun üzvü;
  • 1995-ci ildən bu günə kimi BDU-nun Veteranlar şurasının sədr müavini;
  • 1998, BDU-nun Nəşriyyat Şurasının sədri;
  • 1998, "Kitabxana işi haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun layihəsini hazırlayan işçi qrupunun sədri;
  • 1999, Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Azərbaycan Kitabxanaçılar cəmiyyəti yaratmış və onun ilk prezidenti ;
  • 1999, "Kitabxana proseslərinin kompüterləşdirilməsi" ETL-in müdiri;
  • 2000, BMT yanında Beynəlxalq Informasiyalaşdırma Akademiyasının müxbir üzvü;
  • 2001, BMT yanında Beynəlxalq Informasiyalaşdırma Akademiyasının həqiqi üzvü (akademik);
  • 2008, Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun layihəsini hazırlayan işçi qrupunun üzvü.

Tədqiqat sahəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Azərbacanda kitabxana işinin tarixi
  • Kitabxanaşünaslığın müasir problemləri
  1. 1 2 Professor Abuzər Xələfov vəfat edib.
  2. İsmayılov, X. Milli kitabxanaşünaslığımızın yaradıcısı //Respublika.- 2011.- 22 dekabr.- S. 7.
  3. "Elektron məlumat bazası". 2022-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-26.
  4. Eldar İsmayıl, "Oğuz yurdun övladları", I kitab, Bakı, "Təbib", 1999. səh.102-də.
  5. "Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq elminin banisi — sabuncu.libmks.az saytı". 2014-08-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-09.
  6. "ELÇİN YUSIF OĞLU ƏHMƏDOV". 2020-02-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-25.
  7. "Mehmanəli Məmmədov". 2020-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-24.
  8. "Arxivlənmiş surət". 2020-02-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-10.
  9. "Arxivlənmiş surət". 2021-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-25.
  • "Mənalı ömür yolu". Fərrux Rüstəmov. Pedaqoji oçerklər: Sələflərim və müasirlərim. Bakı: Elm və təhsil, 2010. — səh. 152.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]