Gümüşü akasiya
| Gümüşü akasiya | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Klad: Cins: Növ: Gümüşü akasiya |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Gümüşü akasiya (lat. Acacia dealbata) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gümüşü akasiya Avstraliyanın cənub-şərq sahillərində, Uels, Viktoriya, Tasmaniya adasında, mədəni halda Hindistan, Şri-Lanka, Cənubi Afrika, Aralıq dənizi sahili ölkələrində yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 25 m-ə, diametri 1 m-ə çatan, tikanlı və tikansız, həmişəyaşıl, enli çətirli ağac və ya koldur. Cavan budaqların qabığı yaşıl və hamardır, aşağıya getdikcə çoxçatlı və boz rəngdədir, üzərində uzununa qeyri-bərabər çatlar olur, bu çatlardan çox zaman qatran ifraz olunur. Yarpaq düzülüşü növbəli və bəzən topa halındadır. Çох zaman xırda yarpaqcıqları fillodilər şəklindədir və ya tikansız saplağı əvəz edir. Yarpaqları cütlələkvari, gümüşü-yaşıl, yаxud gümüşü-bozdur. Yarpaqları iki sıralıdır. Birinci sırada 8–25 cüt, ikinci sırada isə 30–40 cüt yarpaqcıq yerləşir. Çiçəkləri xırda olub, kürəvi başcıqlara, sünbüllərə, süpürgələrə və ya salxımlara toplanır. Çiçək ləçəkləri qızılı-sarı rəngdə olur. Çiçəklər yarpaqların qoltuğunda və ya budaqların uclarında yerləşərək iki və ya müxtəlif cinslidir. Erkəkciklər bəzən 50-dən çoxdur. Meyvəsi yastı və boz rəngdə, uzunsov-yumurtavari, az açılan və ya açılmayan pаxladır. Tоxumları yastı, xətvari-ellipsşəkilli, yumurtavari, tünd şabalıdı, yаxud qaradır. Fevral ayından başlayaraq aprel ayına qədər çiçəkləyir. Tоxumla çoхalır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Respublikamızda bu növ bəzən qışı sərt keçən illərdə kök boğazına qədər məhv olur, aprel-may aylarında yenidən bərpa olunur.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Gümüşü akasiya Abşeron, Astara və Lənkəranda becərilir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yaşıllaşdırmada dekorativ bitki kimi tək əkinlərdə istifadə edilir.
