Dəri ağacı
| Dəri ağacı | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mimosa tenuiflora | |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Elmi adı | |||||||||||||||||
| Mimosa tenuiflora (Willd.) Poir. | |||||||||||||||||
| Sinonimlər | |||||||||||||||||
|
Acacia jurema |
|||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Dəri ağacı (lat. Mimosa tenuiflora) — paxlakimilər fəsiləsinin mimoza cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Braziliyanın şimali-şərq hissəsində, şimalda, Meksikanın cənub hissəsində 1000 m hündürlükdə, quru düzənliklərdə, seyrək meşələrdə bitir.
Botaniki təsviri[redaktə | əsas redaktə]
Gövdəsinin üzərində az iynələri olan dekorativ, kiçik ağacdır. İynələri bünövrəsində enli, uzunluğu 3 mm-dir. Yarpaqları nazik bölünmüş, lələkvari, uzunluğu 3-5 sm-dir. Çiçəkləri ağ rəngli, silindrik, möhkəm olmayan sünbülvari çiçək qruplarında yerləşmiş, ətirlidir. Meyvələrin uzunluğu 2,5-3,0 sm, 4-6 hissəyə bölünmüşdür. Təbiətdə meyvə və toxumları ana bitkidən 5-8 m radiusda küləklə ətrafa yayılır. Sulfat turşusundan istifadə yolu ilə toxumların straitifikasiyası və ya onların qabığının mexaniki zədələnməsi cücərməni çox artırır. Toxumları qumlu torpağa səpilə bilər.
Ekologiyası[redaktə | əsas redaktə]
Becərmək üçün şaxtaya davamlılığın IX və ya yuxarı zonası tövsiyə olunur. Mimosa tenuifloranı yağış mövsümündə budamaq məsləhət deyil, bu bitkinin məhvinə səbəb ola bilər.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | əsas redaktə]
Lənkərаn, Аstаrаda və Аbşerоndа becərilir.
İstifadəsi[redaktə | əsas redaktə]
Bu kiçik ağacın köklərindən nigerin adlanan alkaloid, gövdəsinin qabığından isə psixoaktiv dərman hazırlanır. Hindlilər onu “cənub ağacı” adlandırırlar, ondan alınan maddə zədələnmiş dərinin epidermisini bərpa edir.