Məzmuna keç

Adi gürzə

Vikipediya, azad ensiklopediya
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Gürzə (dəqiqləşdirmə).
Adi gürzə
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Ranqsız:
Amorphea
Ranqsız:
Obazoa
Ranqsız:
Opisthokonta
Ranqsız:
Holozoa
Ranqsız:
Filozoa
Aləm:
Heyvanlar
Yarımaləm:
Eumetazoylar
Klad:
ParaHoxozoa
Klad:
İkitərəflisimmetriyalılar
Klad:
Nephrozoa
Tipüstü:
Sonağızlılar
Tip:
Xordalılar
Klad:
Olfactores
Yarımtip:
Onurğalılar
İnfratip:
Ağızçənəlilər
Klad:
Eugnathostomata
Klad:
Teleostomi
Klad:
Euteleostomi
Klad:
Xoanlar
Klad:
Rhipidistia
Klad:
Tetrapodomorpha
Klad:
Eotetrapodiformes
Klad:
Elpistostegalia
Klad:
Stegocephalia
Sinifüstü:
Dördayaqlılar
Klad:
Reptiliomorpha
Klad:
Amniota
Klad:
Sauropsida
Sinif:
Sürünənlər
Klad:
Eureptilia
Klad:
Romeriida
Klad:
Diapsida
Klad:
Neodiapsida
Klad:
Sauria
Klad:
Lepidosauromorpha
Dəstəüstü:
Lepidosauria
Dəstə:
Pulcuqlular
Klad:
Toxicofera
Klad:
Ophidia
Yarımdəstə:
İlanlar
İnfradəstə:
Alethinophidia
Klad:
Afrophidia
Klad:
Caenophidia
Klad:
Colubroides
Fəsilə:
Gürzəkimilər
Yarımfəsilə:
Viperinae
Cins:
Əsl gürzə
Növ:
Adi gürzə
Beynəlxalq elmi adı
Vipera berus

Adi gürzə (Vipera berus) — Ümumiyyətlə adi Avropa gürzəsi və ya adi Avropa ilanı kimi tanınan,[1] Viperidae ailəsinə aid zəhərli ilan növü. Bu növ son dərəcə geniş yayılmışdır və demək olar ki, bütün Avropada, həmçinin Şərqi Asiyaya qədər rast gəlinir.[2] Üç tanınmış yarımnövü var.[3]

Epidemiologiya

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Adi gürzə kimi bir çox ümumi adla tanınan bu ilan, Britaniya və digər Avropa ölkələrində bir çox folklor mövzusu olmuşdur.[4] Xüsusilə təhlükəli hesab edilmir; ilan aqressiv deyil və təhrik edildikdə, üstünə basıldıqda və ya toxunulsa dişləyir.[1] Dişlənmələr çox ağrılı ola bilər, lakin nadir hallarda ölümcüldür. Berus xüsusi adı Neo-Latin mənşəlidir və bir zamanlar bir ilana, ola bilsin su ilanı Natrix natrix-ə istinad etmək üçün istifadə edilmişdir.[5]

Davranış

[redaktə | vikimətni redaktə et]

Adi gürzə müxtəlif relyeflərdə tapılır və məskunlaşma sahəsinin mürəkkəbliyi onun davranışının müxtəlif aspektləri üçün vacibdir. Kiçik məməlilər, quşlar, kərtənkələlər və suda-quruda yaşayanlarla qidalanır, bəzi hallarda hörümçəklər, qurdlar və həşəratlarla da qidalanır. Adi gürzə, digər gürzələrin çoxu kimi, ovovivipardır. Dişilər hər iki-üç ildə bir dəfə çoxalır və balalar adətən Şimal Yarımkürədə yayın sonundan payızın əvvəlinə qədər doğulur.[6] Balaların sayı 3-dən 20-yə qədər dəyişir və balalar bir neçə gün anası ilə qalır.

İstinadlar

[redaktə | vikimətni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Mallow D, Ludwig D, Nilson G (2003). True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Malabar, Florida: Krieger Publishing Company. ISBN 0-89464-877-2.
  2. ↑ Stidworthy J (1974). Snakes of the World. New York: Grosset & Dunlap Inc. 160 pp. ISBN 0-448-11856-4.
  3. ↑ McDiarmid RW, Campbell JA, Touré TA (1999). Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, Volume 1. Washington, District of Columbia: Herpetologists' League. ISBN 1-893777-00-6 (series). ISBN 1-893777-01-4 (volume).
  4. ↑ "Everyday Adders – the Adder in Folklore". The Herpetological Conservation Trust. 3 October 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 February 2010.
  5. ↑ Gotch, Arthur Frederick (1986). Reptiles: Their Latin Names Explained. Poole, UK: Blandford Press. 176 pp. ISBN 0-7137-1704-1.
  6. ↑ Adi gürzə: ITIS saytındakı taksonomiya

Xarici keçidlər

[redaktə | vikimətni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Adi_gürzə&oldid=8046353"