Adi ziyilotu

Adi ziyilotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Kampanulidlər Dəstə: Astraçiçəklilər Fəsilə: Mürəkkəbçiçəklilər Yarımfəsilə: Kasnıkimilər Triba: Kasnıkimilər Yarımtriba: Tayaotukimilər Cins: Ziyilotu Növ: Adi ziyilotu
Beynəlxalq elmi adı
Lapsana communis L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   37830 NCBI   268080 EOL   841400

Adi ziyilotu (lat. Lapsana communis) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin ziyilotu cinsinə aid bitki növü.

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 20-100 sm, gövdəsi seyrək süpürgəvari budaqlanmış və az tüklü olan birillik ot bitkisidir. Yarpaqları nazikdir, çılpaq və ya az tüklüdür, aşağı yarpaqları 1-2 cüt xırda yumurtaşəkilli uzunsov-yumurtaşəkilli yan seqmentləri və çox iri üçbucaq-yumurtaşəkilli oyuqlu-dişli təpə seqmentlərləri vardır, yuxarı yarpaqları yumurtavaridir, neştəvari formaya qədər dəyişir, kənarları oyuqlu-dişli və ya tamkənarlıdır, aşağı yarpaqlar uzun, orta yarpaqlar daha qısa saplaqda yerləşmişlər, yuxarı yarpaqlar isə demək olar ki, oturaqdır. Səbətin eni bar verənə yaxın 4-5 mm olub, qismən uzun saplaq üzərindədir, boş süpürgədə toplanmışdır və adətən çoxsaylıdır. Çiçəkləri açıq-sarı rəngdədir, adətən 1,5 dəfə qından uzundur. Toxumlarının uzunluğu 4 mm-ə yaxındır, uzunsovdur, az əyilmiş və nazik tillidir. (May) İyun-avqust aylarında çiçəkləyir, iyul-sentyabr aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəzi, KQ cənub, Nax. dağ., Lənk. dağ. Aşağı və orta dağ qurşağında subalpa qədər.

Yaşayışı mühiti

Meşələrdə, kolluqlarda, dağ çəmənlərində və bəzən bağlarda alaq kimi rast gəlinir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Lalda communis (L.) Bubani

Yarımnövləri

• Lapsana communis subsp. adenophora (Boiss.) Rech.f.
• Lapsana communis subsp. alpina (Boiss. & Balansa) P.D.Sell
• Lapsana communis var. aurantia Yıld.
• Lapsana communis subsp. communis
• Lapsana communis subsp. grandiflora (M.Bieb.) P.D.Sell
• Lapsana communis subsp. intermedia (M.Bieb.) Hayek
• Lapsana communis subsp. macrocarpa (Coss.) Nyman
• Lapsana communis subsp. pinnatisecta (Sommier & Levier) Greuter
• Lapsana communis subsp. pisidica (Boiss. & Heldr.) Rech.f.