Al Ana

Al anası. Əzim Əzimzadə, 1939

Al Ana — Türk, Altay, Tatar, Yakut və Monqol mifologiyalarında pislik ilahəsidir. Hal Ana olarak da bilinir. Qırmızı rəngli geyimləri olan, qırmızı saçlı bir qadındır. Pis ruhlar olan Albıslarla bağlıdır. Çirkin, saçları dağınıq, gözləri qanlı, uzun dırnaqlı, uzun boylu, çox qüvvətli olaraq təyin olunar. Dəvəylə güləşəbiləcək qədər uzun olduğu deyilər. Bəzən Albıs ilə eyni olaraq düşünülər, lakin əslində bütün Albısların başçısıdır. Türk xalq anlayışında də Al Ana qarşılığında Al Ata şəklində bir varlıq tapılmaz, lakin monqollaradaki Gal Xan (Gal Esege "Atəş Ata") ilə bənzərlik etibarilə Al Ananın əks olunması olaraq düşünülə bilər.

Etimologiya

(Al) kökündən törəmişdir. Aldatmaq, aldatmaq və qırmızı rəng mənalarını ehtiva edər. Monqol kökündə isə Al-Hal dəyişməsinə əlavə olaraq "Gal" (Atəş) mənası da vardır. Yenə monqolcada Halah hərəkəti yandırmaq deməkdir.

Mənbə

• Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)  (türk.)
• Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa — 230)
• Götter und Mythen der Kaukasischen und Iranischen Völker, Carsten Colpe, S. 89

Xarici keçidlər

• Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Al Ana) Arxivləşdirilib 2012-12-09 at the Wayback Machine  (türk.)
• Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Hal Anası)  (türk.)
• Remil Aliyev: Mif ve Folklor, Yaşar Kalafat Arxivləşdirilib 2013-10-29 at the Wayback Machine  (türk.)
• Türk Halk Kültüründe Korku  (türk.)